Роттердам нидерл. Rotterdam Байраҡ[d] Герб[d] Рәсми атамаһы Rotterdam Ҡушамат Rotjeknor [ 1] ХФА-лағы транскрицияһы ˈrɒtərdæm Кем хөрмәтенә аталған быуа Этнохороним Rotterdammer roterdamano Rotterdamse Дәүләт Нидерланд Административ үҙәге Роттердам[d] Административ-территориаль берәмек Роттердам[d] [ 2] Сәғәт бүлкәте UTC+1:00 [d] Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Ньиве-Ватервег [d] Ньиве-Маас [d] Хөкүмәт башлығы Карола Схаутен [d] Ойошма ағзаһы International Cities of Refuge Network [d] [ 3] Халыҡ һаны 664 311 кеше (1 ғинуар 2023 Процент водной поверхности 35,52 процент Диңгеҙ кимәленән бейеклек 10 метр [ 4] Туғандаш ҡала Кёльн [d] Эш-сюр-Альзетт [d] Лилль [d] Турин Льеж [ 5] Бургас [ 6] Констанца Гданьск [ 7] Шанхай Гавана Санкт-Петербург [ 8] Балтимор [d] Лас-Пальмас [d] Дрезден Ыстамбул Сурабая Сегед [d] Кучинг [d] Ливерпуль [d] Братислава [ 9] Осло Махачҡала Буэнос-Айрес Джакарта Антверпен Бургас[d] Новый Орлеан [d] [ 10] Дурбан [ 11] Сиктәш Пейнаккер-Нотдорп [d] Ниссевард [d] Схидам [d] Лансингерланд [d] Делфт [d] Зёйдплас [d] Капелле-ан-ден-Эйссел [d] Риддеркерк [d] Барендрехт [d] Албрандсвард [d] Майҙан 319,35 км² Почта индексы 3000–3089 Рәсми сайт rotterdam.nl URL-адрес потокового вещания balticlivecam.com/camera… Һәйкәлдәр исемлеге Q2198192 ? Q2528755 ? list of war memorials in Rotterdam [d] Портал открытых данных Rotterdam Open Data Store [d] Тема иҡтисады economy of Rotterdam [d] Урындағы телефон коды 010 Бында ерләнгән кешеләр категорияһы Категория:Похороненные в Роттердаме [d] Бында төшөрөлгән фильмдар категорияһы Category:Films shot in Rotterdam [d] Элементтың күренеше өсөн категория Category:Views of Rotterdam [d] Роттердам Викимилектә
Роттердам (нидер.Rotterdam [ˌrɔtərˈdɑm] (i ) Нидерландта ҡала һәм община. Көньяҡ Голландия провиницяһында Ньиве-Маас йылғаһыныңТөньяҡ диңгеҙгә ҡойған урынында урынлашҡан. 617 347 кешеһе менән халҡы буйынса НидерландтаАмстердамдан ҡала икенсе урында тора (2012 )[ 12]
Роттердам девизы —Sterker door strijd («Көрәштә нығынған»).
Машиналар төҙөү үҙәге. Эре транспорт үҙәге (тимер һәм шоссе юлдары); диңгеҙ (Төньяҡ диңгеҙ ) һәм йылға ( Ньив-Маас йылғаһы) порттары; Роттердам-Гаага аэропорты. Роттердам порты Европала иң ҙур порт һанала, ә1962 йылдан алып2004 йылға тиклем ул донъяла иң эреһе булып иҫәпләнгән (әлеге ваҡыттаШанхайҙан ҡалыша).
Ҙур булмаған Ротте йылғаһы Маасҡа ҡойған һәм Ротте йылғаһында дамба төҙөлгән райондағы ауыл тураһында беренсе тапҡыр 1283 йылда телгә алына. 1340 йылда Роттердамға ҡала хоҡуҡтары һәм өҫтөнлөктәре бирелә, һәм 10 йылдан һуң уның халҡы графтарҙан инглиз йөнөн ташыу өсөн махсус Лейден һәм Делфтҡа алып барыусы канал төҙөүгә рөхсәт ала. Тап ошо ваҡыттан Роттердамдың сауҙа порты булараҡ үҫеше башлана. Иҡтисади үҫешенә ҡамасау иткән һуғыш һәм стихиялы бәлә-ҡазалар булыуға ҡарамаҫтан, (мәҫәлән, Максимилиан Австрийскийҙың 1489 йылдағы ҡаланы ҡамауы, 1563 йылдағы янғын, 1572 йылда испандарҙың талауы), бигерәк тәЛа-Манш һәмУрта диңгеҙ порттары менән ҡала әүҙем сауҙа үҫешен дауам итә. Унда балыҡсылыҡ һәм ауыл хужалығы аҙыҡ-түлектәрен ташыйҙар, кире тоҙ, шарап, емеш-еләк алып ҡайталар. 1600 йылдарҙа йылдам караптар йөрөү хәрәкәте ҡала властарын киң 10 причал менән ҙур порт төҙөүгә мәжбүр итә[ 13] XVII быуатта (Көньяҡ-Көнсығыш Азияға океан юлдары асылғандан һуң) мөһим сауҙа портына әйләнә. Был Голланд Ост-Һинд Компанияһының алты мөһим сауҙа порттарының береһе була.XIX быуатта ҡала шулай уҡ француз һәм инглиз инвестицияларын әүҙем йәлеп итә. Ә1872 йылда эре караптар өсөн Ньиве-Ватервег каналын сафҡа индергәндән һуң донъяла иң ҙур гавань булып китә.
Йыһандан Роттердам һәм уның порты күренеше Европала иң бейек бина булған 45 метр бейеклектәгеВитте-Хейс (англ. төҙөлгән. Унда америка компанияларының офистары урынлаша[ 14]
1900 Witte in The Huis Беренсе донъя һуғышы Беренсе донъя һуғышы ваҡытында голландия нейтралитеты һәм яҡшы географик урынлашыуы арҡаһында ҡала иң яҡшы шпионлыҡ үҙәге була[ 15]
Икенсе донъя һуғышы ҡарағыҙ: Голландия операцияһы (1940), Роттердамды бомбаға тотоу, Голланд операцияһы (1944)
Үҫеш динамикаһы Йыл Халыҡ һаны 1796 200 53 1830 300 72 (▲ 19 100) 1849 90 100 (▲ 17 800) 1879 148 100 (▲ 000 58) 1899 318 500 (▲ 400 170) 1925 547 900 (▲ 400 229) 1965 731 000 (▲ 100 183) 1984 555 000 (▼ 000 176) 2005 407 596 (▲ 407 41) 2006 588 576 (▼ 831 7) 2007 046 584 (▼ 530 4) 2010 425 603 (▲ 19 379) 2014 799 624 (▲ 374 21) 2016 631 155 (▲ 356 6)
Роттердамда яҡынса 30 процент халҡының тамырҙары голланд түгел. Был раса составы буйынса илдең иң европеоидлы булмаған ҡалаһы.
2006 йыл мәғлүмәттәре буйынса:
Голландтар — 317 943 Суринамлылар — 52 329Төрөктәр — 45 415Марокканлылар —36 831 Нидерланд Антил утрауҙарынан килеүселәр/Арубалар — 701 19 Көньяҡ европалылар — 17 774 Башҡа үҫешмәгән илдәрҙән — 66 464 Башҡа үҫешкән илдәрҙән — 32 261 Барлығы — 588 718 кеше
2009 йылдың ғинуар башында социал-демократик партия етәкселәре Роттердам бургомистры вазифаһына беренсе нидерландлы-мосолман Абуталеб Әхмәтте һайлай (ул шулай уҡКөнбайыш Европала ҙур ҡаланың беренсе мосолман-мэры була). Абуталеб Әхмәт сығышы буйынса марокканлы — нидерланд паспорты менән бер рәттән марокко паспортына ла эйә була. Абуталеб1961 йылда Мароккола тыуған һәм 16 йәшендә уны ата-әсәһе Нидерландҡа алып килгән. Уның бургомистр вазифаһына тәғәйенләнеүе ҡалала, бигерәк тә ҡайһы бер уң һәм радикаль партия сафтарында төрлө реакция тыуҙыра, улар фекеренсә, бындай тәғәйенләнеү мосолман иммигранттарының нидерланд йәмғиәтенә интеграцияланыуына ярҙам итмәй.
Эразм күпере Куб йорттары Евромачта Эразм күпере ябыҡ баҙар (Роттердам) Блайдорпзоопаркы (Blijdorp Diergaarde) Пласвайк паркы (Plaswijckpark) Тромпенбург дендрологик паркы (Trompenburg; 1820 йылдан, майҙаны 6 гектар) Роттердамда билдәле OMA һәм MVRDV архитектура фирмалары бар.
Һәр йыл һайын Роттердамдың төрлө иҫтәлекле урындарына дүрт миллион тирәһе турист бара.
Ҡалала метрополитен эшләй (4 тармағы бар, 1968 йылдан), трамвай (1879 йыл, 9 маршрут) һәм автобустар (38 маршрут; төндә, йома, шәмбе көндәрендә, махсус автобустар йөрөй, 4,5 €). Тиҙ йөрөшлө трамвайҙың ҡала-ара линияһы Гаагаға йөрөй, ул формаль рәүештә «Е линияһы» булараҡ метрополитенға беркетелгән. Түләү системаһы Амстердамдыҡына оҡшаш (стриппенкарта).
Ньиве-Маас йылғаһы ярҙары1942 йылда асылған 1070 м оҙонлоҡтағы Маас туннеле менән тоташҡан. Туннелдә автомобиль һәм велосипед-йәйәүлеләр юлы бар. Йәйәүлеләр һәм велосипедсылар өсөн йылғаның ике ярында инеү павильондары һәм туннелгә төшөү өсөн эскалаторҙар төҙөлгән.
Диңгеҙ транспортынан тыш, Роттердам менән автомобиль, тимер юлы, йылға һәм авиатранспорт бәйләнеше юлға һалынған (Роттердам-Гаага аэропорты). Маас һәмРейн йылғалары континенттың эске райондары менән бәйләнеште тәьмин итә.
2007 йылдан махсуслаштырылған «Betuweroute» йөктәр тимер юлы эшләй, ул РоттердамдыГермания менән тоташтыра.
Төнгө Ваалхавен Роттердамский портында контейнер Роттердам порты Европа континенты эсендә лә, шулай уҡ бөтә донъяла ла тултырыу, ҡойоу, көнтейнер һәм башҡа йөктәрҙе эшкәртеү буйынса мөһим үҙәк булып тора. Порттың иң мөһим эшмәкәрлек секторы булып нефть химияһы сәнәғәте (Утрауҙарҙа Рейн йылғаһы дельтаһында 7 нефть эшкәртеү предприятиелары) һәм генераль йөктәрҙе эшкәртеү тора. Порттың көнсығыш өлөшөндә эре нефть эшкәртеү заводтары урынлашҡан.
2011 йылғы мәғлүмәттәр буйынса Роттердам порты контейнерҙар эшкәртеү һаны буйынса донъяла унынсы урында тора (TEU).
Бөтә донъя музейы (этнография музейы) Бойманс-ван-Бенинген музейы (илдә иң ҙур художество музей) порт музейы (диңгеҙ сәйәхәте объектының ярты миллиондан ашыу коллекцияһы) Йыл һайын ғинуар аҙағында ҡалала халыҡ-ара кинофестиваль үтә (нигеҙҙә, альтернатив нигеҙҙә, кино).
Роттердамдың мөһим ваҡиғаһы асылда бөтөнләй голландиялы түгел. Был кариб стилендәге йәйге карнавал (Zomercarnaval). Ул июль аҙағында үтә.
UEA de Oficejo Centra, эсперантистарҙың эре халыҡ-ара ойошмаһының төп офисы 1955 йылдың ноябренән алып Роттердам ҡалаһында Бөтә донъя эсперанто ассоциацияһының штаб-фатиры урынлашҡан (эспер.Centra Oficejo de Universala Esperanto-Asocio ), элек улБөйөк Британияла урынлашҡан булған. Штаб-фатирNieuwe Binnenweg урамында1887 йылда төҙөлгән ике ҡатлы бинаны биләй — шул уҡ йылдаэсперанто теле буйынса беренсе дәреслек сығарыла.
Бөтә донъя эсперанто ассоциацияһының 100-йыллығы уңайынан2008 йылдың йәйендә Роттердамда ҡала хакимиәте ярҙамындаэсперантистарҙың Бөтә донъя конгресы үтә. Сараның логотибында Роттердамдың яңы символы сифатында Эразм Күпере һүрәтләнә.
Роттердамда футбол буйынса Нидерланд чемпионатының юғары лигаһында сығыш яһаусы «Фейеноорд», «Спарта» һәм «Эксельсиор» клубтары урынлашҡан. «Фейеноорд» — Нидерландта иң титуллы кулбтарҙың береһе, күп тапҡыр халыҡ-ара турнирҙар еңеүсеһе, мәҫәлән, 1970 йылда европа чемпиондары Кубогын һәм Континент-ара кубокты яулау буйынса беренсе нидерланд еңеүсеһе була
Көнбайыш Европала иң ҙурмәсет Роттердамда2010 йыллың 18 ноябрендә асыла. Уның манараларының бейеклеге 50 метрға етә, ә бина эсендә бер үк ваҡытта өс меңгә яҡын кеше һыя. Мсәетте төҙөп бөтөү биш йыл элек планлаштырыла, ләкин ҡайһы бер йәмәғәт активистарының протесы арҡаһында проектты тормошҡа ашырыу һуҙыла.
Бөйөк Британия (1936)[ 16] Антверпен ,Бельгия (1940)[ 16] Швейцария (1945)[ 16] Осло ,Норвегия (1945)[ 16] Германия (1950)[ 16] Кёльн ,Германия (1958)[ 16] Люксембург (1958)[ 16] Францияла (1958)[ 16] Бельгия (1958)[ 16] Турин ,Италия (1958)[ 16] Нюрнберг ,Германия (1961)[ 16] Бургас ,Болгария (1976)[ 16] Румыния (1976)[ 16] Гданьск ,Польша (1977)[ 16] Шанхай ,Ҡытай Халыҡ Республикаһы (1979)[ 16] Джакарта ,Индонезия (1983)[ 16] Гавана ,Куба (1983)[ 16] Санкт-Петербург ,Рәсәй (1984)[ 16] Япония (1984)[ 16] АҠШ (1985)[ 16] Дрезден ,Германия (1988)[ 16] Братислава ,Словакия (1991)[ 16] Будапешт ,Венгрия (1991)[ 16] Дурбан ,Көньяҡ Африка Республикаһы (1991)[ 16] Прага ,Чехия (1991)[ 16] ↑ https://www.nrc.nl/nieuws/2007/09/04/waar-komt-de-naam-rotjeknor-vandaan-11385780-a217170 ↑ Woonplaatsen in Nederland 2021 ↑ https://perma.cc/63BJ-D92M ↑ https://it-ch.topographic-map.com/map-m5xbz4/Rotterdam/?zoom=19¢er=51.92259%2C4.47932&popup=51.92274%2C4.47927 ↑ https://www.liege.be/fr/vie-communale/services-communaux/international/jumelages-et-partenaires/rotterdam-pays-bas ↑ https://www.burgas.bg/bg/pobratimeni-gradove-1 ↑ https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/biuro-prezydenta/rotterdam-holandia,a,1658 ↑ https://kvs.gov.spb.ru/en/agreements/ ↑ https://zastupitelstvo.bratislava.sk/data/att/11916.pdf ↑ https://nola.gov/mayor/news/archive/2018/20180105-pr-mayor-landrieu,-orleans,-france-mayor/ ↑ http://www.durban.gov.za/City_Services/IGR/sistercities/Documents/SSD_rotterdam.pdf ↑ ↑ Джованна Маджи, Джорджо Монтинари. Голландия / пер. Л. Зотова, М.Каткова, Н. Кравченко. — Книги нового тысячелетия. — М:,: EB BONECHI, 2008. — С. 88. — 144 с. —ISBN 978-88-476-0564-0 .↑ TheWitte Huis orWhite House (билдәһеҙ) . Дата обращения: 15 май 2008. Архивировано 2 июнь 2015 года.↑ Edwin Ruis,1914-1918 Spionnennest (Meppel 2012)
↑16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 16,11 16,12 16,13 16,14 16,15 16,16 16,17 16,18 16,19 16,20 16,21 16,22 16,23 16,24 16,25 16,26 16,27 16,28 Chief Marketing Office Rotterdam. ROTTERDAM EEN STERK INTERNATIONAAL MERK (билдәһеҙ) . Partnersteden . World Trade Center Rotterdam (октябрь 2008). Дата обращения: 1 апрель 2016. Архивировано 4 март 2016 года. 2015 йыл 29 июньархивланған . 
.svg)
