Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Эстәлеккә күсергә
Википедияирекле энциклопедия
Эҙләү

Иҫке Байыш

55°25′05″ с. ш. 55°06′55″ в. д.HGЯO
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Иҫке Байыш
Дәүләт Рәсәй
Административ үҙәгеИҫке Байыш ауыл Советы (Дүртөйлө районы)[1]
Административ-территориаль берәмекИҫке Байыш ауыл Советы (Дүртөйлө районы)
Халыҡ һаны548 кеше (2002)[2],
672 кеше (2009)[2],
631 кеше (2010)[3]
Почта индексы452307
Карта

Иҫке Байыш (рус. Старобаишево) —БашҡортостандыңДүртөйлө районындағы ауыл.2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 631 кеше[4].Почта индексы — 452307,ОКАТО коды — 80224831001.

Тарихы

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Байыш ауылыӘкәнәй ауылынан күсенеп төпләнеүселәр иҫәбенә тәүҙәрәк утар булараҡ барлыҡҡа килә. Йөҙ башы Байыш Раслекеев (дөрөҫө: Расмекеев)1736 йылда Әкәнәй ауылында йәшәй һәм 100 ихата өсөн власть алдында яуаплы була, һәм төрлө рәсми документтарҙа ул Әкәнәй ауылы кешеһе булараҡ теркәлә. Байыш ауылы1780 йылда рәсми документтарҙа билдәләнә. 1780 йылдың 3 апрелендә Шамшаҙы улусының дүрт ауылы халҡы батша крәҫтиәндәренә 25 йылға үҙ ерҙәренең бер өлөшөн ҡуртымға биреү тураһында документ төҙөй. ТимәкБайыш ауылы1739 һәм1780 йылдар араһында барлыҡҡа килә[5].

1795 йылғы рәүиз материалдарында ауылда 149башҡорт, 33яһаҡ татары, 17мишәр, 1816 йылда - 210 башҡорт, 31 яһаҡ татары, 20 мишәр, 1834 йылда - 306 башҡорт, 20 яһаҡ татары, 30 мишәр, 1859 йылда - 416 башҡорт, 22 яһаҡ татары, 54 мишәр, 1870 йылда 551 башҡорт, яһаҡ татары, мишәрҙең йәшәүе теркәлә. Белешмә:яһаҡ татары тип власть структураһына эшкә күскәнбашҡорттар, әтиптәрҙәр тип теге йәки был сәбәп арҡаһындаерһеҙ ҡалған башҡорттар атала.1920 йылдағы рәүиздә ауыл ике исем менән теркәлә:Иҫке Байышта 882 башҡорт, Яңы Байышта 251 башҡорт кешеһенең йәшәүе теркәлә[5].

1843 йылда ауыл халҡы 304 йылҡы, 298 һыйыр, 400 һарыҡ, 108 кәзә аҫырай. 213 дисәтинә ере булған 306 башҡортҡа 840 бот ужым, 1056 бот яҙғы иген сәселә. Ауылда тирмән эшләй, мәсет була[5].

Халыҡ һаны

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]
Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынсабашҡорттар 86 % тәшкил итә[6].

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнөБөтә халыҡИр-егеттәрҠатын-ҡыҙҙарИр-егеттәр өлөшө (%)Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1906 йыл657
1920 йыл 26 август882
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар1164
1959 йыл 15 ғинуар803
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар476
2002 йыл 9 октябрь548
2010 йыл 14 октябрь63132530651,548,5

Халыҡ һаны буйынса аңлатматөрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989,2002,2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән1897,1920,1939,1959,1970,1979,1989,2002,2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була.1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә1865,1879,1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

  • 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с.ISBN 5-295-03188-8 (ч. I).ISBN 5-295-03133-0.
Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
  • 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с.ISBN 5-295-03815-7 (ч. II).ISBN 5-295-03133-0.
Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
  • 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с.ISBN 5-295-03091-1 (ч. III).ISBN 5-295-03133-0.
Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
  • 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Район үҙәгенә тиклем (Дүртөйлө): 18 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Өфө): 141 км

Билдәле шәхестәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Топонимикаһы

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Фазлыева Диана Радик ҡыҙы. Дүртөйлө районы Иҫке Байыш ауылының ер-һыу атамалары[8].

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ОКТМО (урыҫ)
  2. 2,02,1Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
  3. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (урыҫ)
  4. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  5. 5,05,15,2А. З. Асфандияров. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа: ГУП РБ БИ Китап, 2009. — 742 с. —5000 экз. —ISBN 978-5-295-04683-4.
  6. Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан —приложение в формате Excel 2016 йыл 4 мартархивланған..
  7. Глава Дюртюлинского района Башкирии Ринат Хайруллин ушел в отставку. ИА «Башинформ», 20 февраля 2019 (Тикшерелеү көнө: 7 март 2019)
  8. [https://distolimp.bspu.ru/data/txtRFiels/1/6b98eacaf783e95dff3e387ae39ba314.pdf Тыуған яҡ: топонимдар һәм һөйләү теле. Диалектология һәм ономастика буйынса һәләтле уҡыусыларҙыңIII Республика ғилми-ғәмәли конференция материалдары. 23 март 2017 йыл. 3-сө йыйынтыҡ. 122 - 126-сы биттәр]

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]
⚙️ 

Район үҙәге:Дүртөйлө ҡалаһы
Tораҡ пункттар:Айыуҡаш |Арғымаҡ |Арғыш |Атһөйәр |Байгилде |Барғаты |Барғыҙбаш |Бишнарат |Венеция |Гөблөкөсөк |Гөлөк |Елгәргестәр |Етембәк |Иванай |Ивачев |Илдус |Имай-Утар |Исмаил |Исҡуш |Иҫке Байыш |Иҫке Балтас |Иҫке Кәңгеш |Иҫке Солтанбәк |Иҫке Уртай |Иҫке Яндыҙ |Йосоп |Йүкәлекүл |Йүкәлекүл |Йәйләү |Йәлдәк |Йәрмиә |Йөнтирәк |Кесе Бишҡураз |Күкҡуян |Күсергес |Көйәҙбаш |Көшөл |Ҡайыш |Ҡаҙаҡлар |Ҡаҙы-Йәлдәк |Ҡораласыҡ |Ҡырғыҙ |Манъяҙыбаш |Миңеште |Миәҙәк |Мәмәдәл |Мәскәү |Наҙытамаҡ |Өсбүлә |Покровка |Салпар |Сарлаҡ |Семилетка |Сергеевка | Солтанбәк |Таймырҙа |Тамаҡ |Тарасовка |Таубаш-Баҙраҡ |Ташйылға |Таштау |Түбәнге Аташ |Түбәнге Маншыр |Түбәнге Ҡарғауыл |Түбәнге Әлкәш | |Түрбейек |Тәкәрлек |Урманаҫты |Успеновка |Уяҙы |Үрге Ҡарғауыл |Үрге Әлкәш |Үткен |Һабанай |Һикәлекүл |Һыуыҡҡул | Шишмә |Әкәнәй |Әсән |Әтәс |Әңгәсәк |Яңы Баҙраҡ |Яңы Бейектау |Яңы Ишмәт |Яңы Кәңгеш |Яңы Урал |Яңы Уртай


Бөткән ауылдар: Семёновка |

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Иҫке_Байыш&oldid=1215811» битенән алынған
Категория:
Йәшерелгән категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp