Ингли́з теле,ингл. (the) English (language) —Британияла,АҠШ-та,Австралияла һәм ҡайһы бер башҡа илдәрҙә рәсми тел,БМО-ның алты рәсми теленең береһе.
380 миллион кеше өсөн инглиз теле туған тел булып тора, ә 1,135 миллион кеше өсөн икенсе тел булып тора.[1]
Инглиз телендә ҡылымдың өс һөйкәлеше бар:
- бойороҡ һөйкәлеше (Imperative mood). Мәҫәлән:Help me! Ярҙам ит миңә!
- Хәбәр һөйкәлеше. Мәҫәлән:It will not take him long to translate this text.,Does it usually take you long to get home?,It took him an hour and a half to translate this text., Тексты тәржемә итеү өсөн, уның 1,5 сәғәт ҡулланылды.
- Теләк һөйкәлеше
Инглиз телендә ҡылымдар бүленәләр :
- Төҙөлөү буйынса — ябайға, яһалмаға, ҡушмаға.Ябай ҡалымдар префикстар һәм суффикстарһыҙ була.Яһалма ҡылымдар ябай ҡылымдарҙан барлыҡҡа килә, префикстар (мәҫәлән, un-, re-, dis-) йәки суфикстар (мәҫәлән, -ize, -ify, -en) ҡушып.Ҡушымта ҡылымдар төрлө структуралар ҡушылып төҙөлә.
- Ҡылымдар артынан тултырыусы булмау йәки булыу — күсемле һәм күсемһеҙ.
- ҮҙенеңIIиIIIформа төҙөү буйынса — дөрөҫ һәм яңылыш
Һәр ҡылым 4 формалы :
| Infinitive | Past Simple | P II | P I | |
come
[ kʌm ] | came
[ keɪm ] | come
[ kʌm ] | coming
[ ˈkʌm.ɪŋ ] | килергә |
go
[ ɡəʊ ] | went
[ went] | gone
[ ɡɒn ] | going
[ ˈɡəʊ.ɪŋ ] | йөрөргә |
speak
[ spiːk] | spoke
[ spəʊk ] | spoken
[ ˈspəʊkən ] | speaking
| һөйләргә |
know
[ nəʊ] | knew
[ njuː ] | known
[ nəʊn ] | knowing
| белергә |
feel
[fiːl ] | felt
[felt] | felt
[felt] | feeling
| һиҙеү, тойоу |
hear
[ hɪər] | heard
[ hɜː(r)d] | heard
[ hɜː(r)d] | hearing
| тыңларға |
see
[ siː] | saw
[ sɔː ] | seen
[ siːn ] | seeing
| күрергә |
Эйәртеүле ҡушма һөйләм инглиз телендә баш һәм эйәрсән һөйләмдәрҙән тора. Мәҫәлән: He says that they know english well .
| Simple | Continues | Perfect | Perfect Continues |
| Active voice | 1) Present Simple | 1) Present Continues
‘to be’ +PI | 1) Present Perfect
have +PII | 1) Perfect
Continues Tense |
| 2)Past Simple | 2)Past Continues | 2)Past Perfect | 2) Present Perfect
Continues |
| 3) Future Simple | 3) Future Continues | 3) Future Perfect | 3) Future Perfect
Continues |
| 4) Future in the Past | 4) Future in the Continues | 4) Future in the Perfect | 4) Future in the Past
PerfectContinues |
| Passive voice | 1) Present Simple | 1) Present Continues | 1) Present Perfect | ---------- |
| 2) Past Simple | 2) Past Continues | 2) Past Perfect | --------- |
| 3) Future Simple | -------------- | 3) Future Perfect | ------------------- |
| 4) Future in the Past | ---------- | 4) Future in the Perfect | ---------- |
| Был мәҡәләлә сит телдән алынған киҫәктәр бар һәм улар тәржемә итеп бөтөлмәгән.
Уның тәржемәһен тамамлап проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
| Infinitive | ' | Past Simple | | P II | | |
| awake | [ə'weik] | awoke | [ə'wəuk] | awoken | [ə'wəukən] | уятыу |
| be | [bi:] | was,were | [wɔz], [wз:] | been | [bi:n] | булыу |
| bear | [bɛə] | bore | [bɔ:] | born | [bɔ:n] | тыуырға, килтерергә |
| beat | [bi:t] | beat | [bi:t] | beaten | ['bi:tn] | туҡмарға |
| become | [bɪ 'kʌm] | became | [bɪ 'keɪm] | become | [bɪ 'kʌm] | булырға |
| begin | [bɪ 'gɪn] | began | [bɪ 'gæn] | begun | [bɪ 'gʌn] | башланырға |
| bend | [bend] | bent | [bent] | bent | [bent] | бөгөлөргә |
| bind | [baɪnd] | bound | [baʊnd] | bound | [baʊnd] | бәйләргә |
| bite | [baɪt] | bit | [bɪt] | bitten | ['bɪtn] | тешләү |
| bleed | [bli:d] | bled | [bled] | bled | [bled] | ҡан ебәреү |
| blow | [blou] | blew | [blu:] | blown | [bloun] | өрөргә |
| break | [breɪk] | broke | [brouk] | broken | ['broukən] | ватырға |
| breed | [bri:d] | bred | [bred] | bred | [bred] | тәрбиәләү |
| bring | [brɪŋ] | brought | [brɔ:t] | brought | [brɔ:t] | килтереү |
| build | [bɪld] | built | [bɪlt] | built | [bɪlt] | төҙөү |
| burn | [bɜ:rn] | burnt | [bз:nt] | burnt | [bз:nt] | яныу |
| burst | [bз:st] | burst | [bз:st] | burst | [bз:st] | шартлатыу |
| buy | [baɪ] | bought | [bɔ:t] | bought | [bɔ:t] | һатып алыу |
| cast | [kɑ:st] | cast | [kɑ:st] | cast | [kɑ:st] | ҡалдырыу, ташлау |
| catch | [kætʃ] | caught | [kɔ:t] | caught | [kɔ:t] | тоторга |
| choose | [tʃu:z] | chose | [tʃouz] | chosen | ['tʃouzən] | һайлау, һайлап алыу |
| come | [kʌm] | came | [keɪm] | come | [kʌm] | килергә |
| cost | [kɒst] | cost | [kɒst] | cost | [kɒst] | хаҡы |
| cut | [kʌt] | cut | [kʌt] | cut | [kʌt] | киҫергə |
| dig | [dɪg] | dug | [dʌg] | dug | [dʌg] | ҡаҙырға |
| do | [du:] | did | [dɪd] | done | [dʌn] | эшләргә |
| draw | [drɔ:] | drew | [dru:] | drawn | [drɔ:n] | һүрәт төшөрөү |
| dream | [dri:m] | dreamt | [dremt] | dreamt | [dremt] | төш күреү, хыялланыу |
| drink | [drɪŋk] | drank | [dræŋk] | drunk | [drʌŋk] | эсергә |
| drive | [draɪv] | drove | [drouv] | driven | ['drɪvən] | йөрөтөү (мәҫәлән автомобиль) |
| eat | [i:t] | ate | [eɪt, et] | eaten | ['i:tn] | ашарға |
| fall | [fɔ:l] | fell | [fel] | fallen | ['fɔ:lən] | йығылырға |
| feed | [fi:d] | fed | [fed] | fed | [fed] | ашатырға |
| feel | [fi:l] | felt | [felt] | felt | [felt] | хис итеү, тойоу |
| fight | [faɪt] | fought | [fɔ:t] | fought | [fɔ:t] | көрəшергə |
| find | [faɪnd] | found | [faʊnd] | found | [faʊnd] | табыу |
| fit | [fit] | fit | [fit] | fit | [fit] | яҡынлашыу |
| fly | [flaɪ] | flew | [flu:] | flown | [floun] | осоу |
| forget | [fər 'get] | forgot | [fər 'gɒt] | forgotten | [fər 'gɒtn] | онотоу |
| forgive | [fər 'gɪv] | forgave | [fər 'geɪv] | forgiven | [fər 'gɪvən] | кисереү |
| freeze | [fri:z] | froze | [frouz] | frozen | ['frouzən] | өшөү |
| get | [get] | got | [gɒt] | got | [gɒt] | алырға |
| give | [gɪv] | gave | [geɪv] | given | ['gɪvən] | биреү |
| go | [gou] | went | [went] | gone | [gɒn] | йөрөү |
| grow | [grou] | grew | [gru:] | grown | [groun] | үҫеү |
| hang | [hæŋ] | hung | [hʌŋ] | hung | [hʌŋ] | эленеп (аҫылынып) тороу |
| have | [hæv] | had | [hæd] | had | [hæd] | эйә булыу, бар, булыу |
| hear | [hɪər] | heard | [hɜ:rd] | heard | [hɜ:rd] | ишетеү |
| hide | [haɪd] | hid | [hɪd] | hidden | ['hɪdn] | йәшереү |
| hit | [hɪt] | hit | [hɪt] | hit | [hɪt] | тейҙереү |
| hold | [hould] | held | [held] | held | [held] | тотоу |
| hurt | [hɜ:rt] | hurt | [hɜ:rt] | hurt | [hɜ:rt] | яралау |
| keep | [ki:p] | kept | [kept] | kept | [kept] | һаҡлау |
| kneel | [ni:l] | knelt | [nelt] | knelt | [nelt] | тубыҡланып тороу |
| knit | [nɪt] | knit | [nɪt] | knit | [nɪt] | бəйлəргə |
| know | [nou] | knew | [nu:] | known | [noun] | белергə |
| lay | [leɪ] | laid | [leɪd] | laid | [leɪd] | Һалырға |
| lead | [li:d] | led | [led] | led | [led] | етәкләү |
| lean | [li:n] | leant | [lent] | leant | [lent] | эйелеү |
| learn | [lɜ:rn] | learnt | [lɜ:rnt] | learnt | [lɜ:rnt] | уҡырға, өйрəнергə |
| leave | [li:v] | left | [left] | left | [left] | ҡалдырыу |
| lend | [lend] | lent | [lent] | lent | [lent] | бурысҡа алыу, кредит |
| let | [let] | let | [let] | let | [let] | рөхсәт итеү |
| lie | [laɪ] | lay | [leɪ] | lain | [leɪn] | ятыу |
| light | [lait] | lit | [lit] | lit | [lit] | яҡтыртыу, яндырыу |
| lose | [lu:z] | lost | [lɒst] | lost | [lɒst] | юғальыу |
| make | [meɪk] | made | [meɪd] | made | [meɪd] | эшләү |
| mean | [mi:n] | meant | [ment] | meant | [ment] | аңлатыу |
| meet | [mi:t] | met | [met] | met | [met] | осратыу, ҡаршы алыу |
| mistake | [mis'teik] | mistook | [mis'tuk] | mistaken | [mis'teik(e)n] | хаталаныу |
| pay | [peɪ] | paid | [peɪd] | paid | [peɪd] | түләү |
| put | [pʊt] | put | [pʊt] | put | [pʊt] | ҡуйырға |
| read | [ri:d] | read | [red] | read | [red] | уҡырға |
| ride | [raɪd] | rode | [roud] | ridden | ['rɪdn] | атҡа атланып йөрөү |
| ring | [rɪŋ] | rang | [ræŋ] | rung | [rʌŋ] | шылтыратыу |
| rise | [raɪz] | rose | [rouz] | risen | ['rɪzən] | күтәрелеү |
| run | [rʌn] | ran | [ræn] | run | [rʌn] | йүгереү |
| say | [seɪ] | said | [sed] | said | [sed] | һөйләшеү |
| see | [si:] | saw | [sɔ:] | seen | [si:n] | күреү |
| seek | [si:k] | sought | [sɔ:t] | sought | [sɔ:t] | эҙләү |
| sell | [sel] | sold | [sould] | sold | [sould] | һатыу |
| send | [send] | sent | [sent] | sent | [sent] | ебәреү |
| set | [set] | set | [set] | set | [set] | ҡуйырға |
| shake | [ʃeɪk] | shook | [ʃʊk] | shaken | ['ʃeɪkən] | һелкетеү |
| shine | [ʃaɪn] | shone | [ʃoun, ʃɒn] | shone | [ʃoun, ʃɒn] | яҡтыртыу, балҡыу |
| shoot | [ʃu:t] | shot | [ʃɒt] | shot | [ʃɒt] | атырға |
| show | [ʃou] | showed | [ʃoud] | shown | [ʃoun] | күрһәтеү |
| shrink | [ʃriŋk] | shrank | [ʃræŋk] | shrunk | [ʃrʌŋk] | ҡыҫҡартыу |
| shut | [ʃʌt] | shut | [ʃʌt] | shut | [ʃʌt] | ябырға |
| sing | [sɪŋ] | sang | [sæŋ] | sung | [sʌŋ] | йырлау |
| sink | [sɪŋk] | sank | [sæŋk] | sunk | [sʌŋk] | батыу |
| sit | [sɪt] | sat | [sæt] | sat | [sæt] | ултырыу |
| sleep | [sli:p] | slept | [slept] | slept | [slept] | йоҡлау |
| smell | [smel] | smelt | [smelt] | smelt | [smelt] | еҫкәү |
| slide | [slaid] | slid | [slid] | slid | [slid] | шыуыу |
| sow | [sou] | sowed | [soud] | sown | [soun] | сәсеү |
| smell | [smel] | smelled | [smeld] | smelled | [smeld] | еҫкәү |
| speak | [spi:k] | spoke | [spouk] | spoken | ['spoukən] | һөйләшеү, әйтеү |
| spell | [spel] | spelt | [spelt] | spelt | [spelt] | произносить по буквам |
| spend | [spend] | spent | [spent] | spent | [spent] | тратить |
| spill | [spɪl] | spilt | [spɪlt] | spilt | [spɪlt] | проливать |
| spit | [spɪt] | spat | [spæt] | spat | [spæt] | плевать |
| split | [splɪt] | split | [splɪt] | split | [splɪt] | расщеплять |
| spoil | [spoɪl] | spoilt | [spoɪlt] | spoilt | [spoɪlt] | портить |
| spread | [spred] | spread | [spred] | spread | [spred] | распространять(ся) |
| stand | [stænd] | stood | [stʊd] | stood | [stʊd] | стоять |
| steal | [sti:l] | stole | [stoul] | stolen | ['stoulən] | воровать |
| stick | [stik] | stuck | [stʌk] | stuck | [stʌk] | приклеивать(ся), застревать, упорствовать |
| sting | [stiŋ] | stung | [stʌŋ] | stung | [stʌŋ] | жалить |
| strike | [straɪk] | struck | [strʌk] | struck | [strʌk] | ударять, бастовать |
| strive | [straɪv] | strove | [strəuv] | striven | ['strɪvn] | стараться, стремиться |
| swear | [sweə] | swore | [swɔ:] | sworn | [swɔ:n] | давать клятву |
| sweep | [swi:p] | swept | [swept] | swept | [swept] | мести, подметать |
| swim | [swɪm] | swam | [swæm] | swum | [swʌm] | плавать |
| take | [teɪk] | took | [tʊk] | taken | ['teɪkən] | брать, взять |
| teach | [ti:tʃ] | taught | [tɔ:t] | taught | [tɔ:t] | учить |
| tear | [teər] | tore | [tɔr] | torn | [tɔrn] | рвать |
| tell | [tel] | told | [tould] | told | [tould] | рассказывать |
| think | [θɪŋk] | thought | [θɔ:t] | thought | [θɔ:t] | думать |
| throw | [θrou] | threw | [θru:] | thrown | [θroun] | бросать |
| understand | [ʌndər 'stænd] | understood | [ʌndər 'stʊd] | understood | [ʌndər 'stʊd] | понимать |
| upset | [ʌp'set] | upset | [ʌp'set] | upset | [ʌp'set] | опрокидывать, расстраивать (планы), огорчать |
| wake | [weɪk] | woke | [wouk] | woken | ['woukən] | просыпаться |
| wear | [weər] | wore | [wɔr] | worn | [wɔrn] | носить |
| weep | [wi:p] | wept | [wept] | wept | [wept] | плакать |
| wet | [wet] | wet | [wet] | wet | [wet] | мочить, увлажнять |
| win | [wɪn] | won | [wʌn] | won | [wʌn] | выигрывать, побеждать |
| wind | [waind] | wound | [waund] | wound | [waund] | извиваться, обматывать, заводить (часы) |
| write | [raɪt] | wrote | [rout] | written | ['rɪtn] | яҙырға |
Латин алфавитында нигеҙләнгән һәм 26 хәрефтән тора.6 хәреф һуҙынҡы өндө белдерә: A, E, I, O, U, Y.
20 хәреф тартынҡы өндәрҙе билдәләй: B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N, P, Q, R, S, T, V, W, X, Z.
- sh = [ʃ], «shine» [ʃajn];
- zh = [ʒ], «Zhukov» [ʒukov] ;
- ch = [tʃ], «China» [çajnə];
- kh = [χ], «Kharkov» [xarkov]
- th = [ð] йәки [θ],башҡортса Ҙ «the» [ðe], «think» [θiŋk] башҡортса Ҫ.
- ↑List of languages by total number of speakers
.svg)
