Генеало́гия йәкинәҫел-нәсәп тарихы (бор. юнан. γενεαλογία — нәҫел-нәсәп тарихы, грексананγενεάγενεά (genea) — «ғаилә» һәмλόγοςλόγος (logos) — «һүҙ, белем») — ғаиләләрҙең һәм ырыуҙарҙың килеп сығышы, күсәгилешлеге һәм үҙ-ара туғанлығы тураһындағы мәғлүмәттәрҙең системаға һалынған йыйылмаһы[2]; киңерәк мәғәнәлә — туғанлыҡ бәйләнештәре тураһындағыфән.
Генеалогия ярҙамсы тарихи дисциплина (ғәмәли тарихи дисциплина) булып тора һәмкешеләрҙең туғанлыҡ бәйләнештәрен, ырыуҙар тарихын, айырым кешеләрҙең килеп сығышын өйрәнеү, туғанлыҡ бәйләнештәрен урынлаштырыу, һәр быуынды һүрәтләү һәм нәҫел-нәсәп ағастарын төҙөү менән шөғөлләнә. Генеалогиягеральдика, дипломатика һәм башҡа тарихи дисциплиналар менән бәйле.
XXI быуат башынан, фәнни прогресҡа ярашлы, кешеДНК-һы анализын файҙаланған генетик генеалогия киң популярлыҡ ала бара. Был яңы ысул нәҫел-нәсәп ебенең дөрөҫлөгөн тикшереү менән шөғөлләнә һәм ошондай уҡ тикшеренеү үткән һәм үҙ һөҙөмтәләрен йәмәғәтселек иғтибарына тәҡдим иткән быға тиклем билдәле булмаған туғандарҙы табырға ярҙам итеү мөмкинлегенә эйә.
Генеалогия тикшеренеүенең төп объекты булып ғаилә тора, ул төрлөсә булыуы ихтимал:
- бәләкәй ғаилә (моногам,бер генә быуындан тора), уртаҡ балаларын йәки икенсе яртыһының балаларын тәрбиләгән ата һәм әсә;
- бер нисә быуындан торғанғаилә, ғаиләлә башҡа туғандандар ҙа (йәғни өләсәйҙәр һәм олатайҙар, ейән-ейәнсәрҙәр) йәшәй;
- ҙур ғаилә, ул яҡын туғанлыҡ йәки алыҫ туғанлыҡ ептәре менән бәйләнгән ғаилә ағзаларынан тора.
Программа менән тәьмин итеү мәғлүмәттәрҙе туплау, анализлау һәм баҫтырып сығарыу өсөн файҙаланыла.
Күсмә мәғәнәлә был терминды ҡулланыу ниндәйҙер күренеште этаплап динамик үҫешендә күҙәтеүҙе күҙҙә тота. Ул сағында дөйөм хронология фонында теге йәки был уға хас сифаттарҙың үҙ-ара бәйләнеше күҙәтелә, мәҫәлән: «асыш генеалогияһы», «енәйәт генеалогияһы», «фән генеалогияһы», «хәрби генеалогия» һәм артабан да дауам итергә мөмкин.
- Список Российских и советских генеалогов
- Генеалогическое древо
- Адрес-календарь
- Памятная книжка
- Ревизские сказки
.jpg)
