Гафний (лат. Hafnium, Hf) —Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор, 4-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 72.
Ябай матдә — ауыр, ҡыйынлыҡ менән иреүсән көмөшһыу-аҡ металл. Гафнийҙың ике модификацияһы бар.
Гафний элементының символы — Hf (Гафний тип уҡыла).
Гафнийҙы башта һирәк ер элементтары араһынан эҙләйҙәр. Дания физик-теоретигыНильс Борҙыңквант-механикаһы нигеҙендә иҫәптәре буйынса һирәк ер элементтарының һуңғыһы 71-се элемент булып тороуы асыҡланғас ҡына гафний элементы — цирконий аналогы икәне аңлашыла.
Н. Бор һығымтаһына нигеҙләнеп,1923 йылдаДирк Костер һәмДьёрдь де Хевеши рентгеноспектраль ысул буйынса норвег һәм гренланд циркондарын анализлайҙар. Был тәжриәбәләр нигеҙендә улар 72-се элемент асылыу тураһында иғлан итә һәм уға ҡала хҡрмәтенә гафний тигән исем бирә (лат. Hafnia — Копенгагендың латинса исеме).1949 йылда элементтың «гафний» исеме Халыҡ-ара комиссия тарафынан раҫлана.
2007 йылда 99%-лы гафний хаҡы килограмы өсөн уртаса алғанда $780 тәшкил итә (infogeo.ru мәғлүмәттәре буйынса)
Гафнийҙың бөтә донъя ресурстарын гафний ике окисенә күсереп иҫәпләгәндә, 1 миллион тоннанан бер ни тиклем артып китә. Был ресурстарҙы бүлеү структураһы яҡынса түбәндәгесә күренә:
- ↑Wieser M. E.,Coplen T. B.,Wieser M.Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) //Pure and Applied Chemistry —IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN0033-4545;1365-3075;0074-3925 —doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑2,02,1HAFNIUM (ингл.)
- ↑3,03,13,2(unspecified title) —ISBN 0-8493-0485-7
- ↑https://www.britannica.com/science/hafnium
- ↑5,05,15,25,35,45,5http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0309.html
- ↑https://iupac.org/standard-atomic-weight-of-hafnium-revised/
- Химия и технология редких и рассеянных элементов. Ч. 2. Под ред К. Большакова. Изд. 2. М.: Высшая школа, 1976.
- Гафний // Большая советская энциклопедия: В 66 томах (65 т. и 1 доп.) / Гл. ред.О. Ю. Шмидт. — 1-е изд. —М.: Советская энциклопедия, 1926—1947.
