میصر رسمی آدیمیصر عرب جومهوری‌سی —آفریقانین شیمال-شرقی‌نده وسینای یاریم آداسیندا یئرلشمیش اؤلکه. اؤلکنین اساس یاشاییش منطقه‌لرینیل چایی بویونجا یئرله‌شیب‌دیر.
میصرین اراضیسینده قدیم اینسانلار سووارما سیستم‌لرینی یاراتمیش، داش و میس‌دن دوزلدیلمیش امک آلت‌لرین‌دن ایستیفاده ائتمیشدیلر. امک فعالیتینین نتیجه‌سینده اورادا یوکسک مدنیتین یارانماسی ممکن اوْلموشدور. بوتون ایشلرین گؤرولمسینده کؤله امکیندن گئنیش ایفتیراده اوْلونوردو. قدیم میصیرلیلر سامی خالقلاری قوروپونا دخیل اوْلموشدورلار، لاکین اونلارین باشقا آفریقا، اوروپا و آسیا خالقلاری ایله قاریشماسی فاکتلاری دا تاریخده اوْلموشدور. E. ə. V-IV-جو مین ایللیک لرده، ابتدایی ایجماع قورولموشونون داغیلماسیندان سوْنرا، میصرده تدریجاً کیچیک دؤلت قوروملاری یارانماسیدیر. سومئرده اولدوغو کیمی، هر بیر ویلایت مۆستقیل اراضی اوْلموشدور. اونلارین باش شهرلری، ایداره ائتمه سیستملری، اوردولاری و تانریلاری اوْلموشدور. بۇ ویلایت لر بیر-بیرلری ایله اتفاق قوروردولار و یا ساواشیردیرلار. لاکین سوْنرا بیرلشمه مئیل‌لری آرتمیش و اؤلکه ایکییه - یوخاری (شیمال) و آشاغی (جنوب) حیصه‌یه بؤلونموشدور. بۇ حیصه‌لرین چارلاری ساواشلار آپارمیش و اؤلکه‌نین بیرلشدیرمه اۆچون جهدلر ائتمیشدیلر. بۇ دووره میصرین «سلسله‌لر اؤنجه دوورو» دئییلیر. E. ə. III-جو مینیللییه عایید اوْلان بیر داش لوحه‌سینده قدیم میصرین شیمال چارلارینین سییاهیسی وئریلمیشدیر. لاکین اولا بیلسین کی، اونلار چارلار دئییل، طایفه و یا شهر باشچیلاری اوْلموشدورلار. عومومیتله او دوورلر حاقیندا بیلگیلر چوْخ آزدیر و «سلسله‌لر اؤنجه دوورو» نه وقته قدر داوام ائدیب، دئمک چتیندیر. هر حالدا آرتیق e. ə. III مینیللیکده واحد دؤلت موجود اوْلموشدور و بورادا ۲ چار سلسله‌سی اوْلموشدور و بۇ تاریخدن میصر دؤلتینین تاریخی باشلانیر. میصر چارلارینی «فرعون» لار آدلاندیریرلار. حساب اوْلونور کی میصرین ۳۰-آ یاخین چار سلسله‌لری اوْلموشدور.[ ۱۳]
بیرینجی دونیا ساواشیندان سوْنرااینگیلتره (انگلیستان)نین پروتئکتوراتلیغی اولان میصرده میلّی-آزادلیق حرکتی یئنی مرحله‌یه قدم قویدو. ایستیقلالیییت اوغروندا مبارزه‌یه رهبرلیک ائتمک اۆچون بورژوا ایجتیماعی خادیم‌لریندن بیر قوروپو باشدا Səəd Zəqlul اولماقلا۱۹۱۸ -جی ایلین سونلاریندامیصر نماینده‌لری پارتییاسینی (Vəfdi Misri ) یاراتدیلار. بۇ اؤز نتیجه‌سینی تئزلیکله گؤستردی.۱۹۱۹ -جو ایلین مارس-آوریل آیلاریندا و۱۹۲۱ -جی ایلین سونلاریندا میصرین مۆختلیف سوسیال طبقه‌لرینی و اراضیسینین بؤیوک بیر حیصه‌سینی ایحاطه ائدن گوجلو عصیانلار باش وئردی. بۇ عصیانلار آمان سیزلیقلا یاتیریلسا دا، مستملکچیلره اونلارا حاکمیتینین دایاقسیز و اعتیبارسیز اولدوغو نوماییش ائتدیریلدی. نتیجه‌دهبؤیوک بریتانیا ۱۹۲۲ -جی ایل۲۸ فئوریهدا اؤلکه‌ده اؤز قوشونلارینی و کومیسسارینی ساخلاماق شرطیله میصرین ایستیقلالیییتینی تانیماغا مجبور اولدو.۱۹۲۳ -جو ایلده میصر باشدا کیرال فؤاد اولماقلا مشروطیت سلطنت اعلان ائدیل‌دی. اؤلکه مجلیسینه سئچکیلر کئچیریلدی. کیرالین و مجلیسین قارشیسیندا مسئولیت داشییان ناظیرلر کابینه‌سی یارادیلدی. «وفد میصری» پارتییاسینین لیدئری Səəd Zəqlul باش ناظیر تعیین اولوندو. ناظیرلر کابینه‌سینین و گنج میصر بورژوازییاسینین باسکیی نتیجه‌سیندهانگلیستان مهم ایقتیصادی گذشت‌لره گئتمیه، اؤلکه صنایع‌سینی و تجارتینی خاریجیی رقابتدن مودافیعه ائتمیه یؤنلدیلمیش یئنی گمرک تعریفی حیاتا کئچیرمیه مجبور اولدو. ۱۹۲۴-جو ایلدهسودان کوندومیمو اوستانانگلیستان ایله میصر آراسیندا مناقشه باش وئردی. «وقف میصری» سوداندا مستملکه علئیه‌ینه حرکتی مودافیعه ائتدییی اۆچون اینگیلیسلر زوراکی واسیطه‌لرله وفدچی حؤکومتین ایستعفا گئتمسینه ناییل اولدولار.۱۹۲۹ -۱۹۳۳ -جو ایللرین دونیا ایقتیصادی بحرانیمیصر ایقتیصادیاتینا ، ایلک نوبه‌ده پانبیقچیلیغا بؤیوک ضربه ووردو.آقرار بحرانین صنایع‌یه کئچمسی نتیجه‌سینده بیر چوْخ خیردا و اورتا موسسه‌لر ایشی دایاندیردیلار. ایشسیزلیک گئنیش میقیاس آلدی، فهله‌لرین رئآل امک حاقّی کسکین شکیلده آشاغی دوشدو. میصرده ایستیثمارین گوجلنمسی و حیات سویه سینین آشاغی دوشمسی ایله علاقه‌دار آزادلیق مبارزه‌سینین یئنی دالغاسی باشلاندی. آزادلیق مبارزه‌سینین زیروه سینی۱۹۳۰ -جو ایلین جولای حادیثه‌لری تشکیل ائتمیشدی.منصور ،قاهیره ،ایسکندریه وپورت-سعید شهرلرینده عینادلی دؤیوشلر باشلاندی.سووئز شهری ایسه عوصیانچیلار طرفیندن توتولدو. مستملکچیلر و دخیلی ایرتجاع سیلاحلی مبارزه‌نی یاتیرماغا ناییل اولدولار. لاکین شهرلرده تعطیل لر و کندلیلرین اوز اوزونه چیخیشلاری بوتون ۳۰-جو ایللر بویو داوام ائتمیشدی. نتیجه‌ده بؤیوک بریتانیا۱۹۳۶ -جی ایلین آوقوستوندا میصرله یئنی مقاوله ایمضالاماغا مجبور اولدو. بۇ مقاوله‌یه اساساًانگلیستان عالی کومیسساری سفیرله عوض اولوندو و فورمال اولاراق اینگیلیس ایشغالینا سون قویولدو. بۇ گذشتلر ظاهیری اؤزللیک داشیییردی. اصلینده بۇ مقاوله‌یه گؤرهسووئز کانال بؤلگه‌سی،قاهیره وایسکندریه شهرلریاینگیلتره (انگلیستان) قوشونلارینین یئرلشدییی اراضی کیمی تصدیق اوْلونور، بؤیوک بریتانییا حربی هوا قوه لرینین میصرین طیاره لیمانلاریندان ایستیفاده ائتمسی و اونون اراضیسی اوزریندن اوچماق حقوقو ساخلانیلیر ومیصر اوردوسو اوزرینده اینگیلیس حربی نماینده‌لری‌نین نظارتی قویولوردو.مۆحاریبه باش وئرردیسه، یاخود مۆحاریبه تهلوکه‌سی یاراناردیسا، اینگیلیسلر میصردن بیر دؤیوش مئیدانی کیمی ایستیفاده ائده بیلردییلر. بئللیکله، ۱۹۳۶-جی ایل مقاوله‌سی ده‌ایش‌یلمیش شکیلده اولسا دا،اینگیلتره (انگلیستان)نین میصر اوزرینده آغالیغینی مؤحکملندیریردی.
میصرایکینجی دونیا ساواشیندان سوْنراکی ایللرده ده رسماً مۆستقیل دؤلت حساب اولونسا دا، فاکتیکی اولاراقبؤیوک بریتانیادان آسیلی وضعیتده قالماقدا ایدی. او، بریتانییانینتوخوجولوق صنایع‌سی اۆچون «پانبیق اکین بیچینلیق» رولونو اوْیناییردی. هم ده بریتانییاسوئز کانالیندان و اونون بؤلگه‌سینده یئرلشدیریلمیش حربی بازالاردان میصر و دیگر عرب اؤلکه‌لری اوزرینده آغالیق اۆچون ایستیفاده ائدیردی. میصرخالقی اینگیلیس مستملکه اسارتی ایله باریشماق ایستمیر، اینگیلیس قوشونلارینین سووئز کانالی بؤلگه‌سیندان چیخاریلماسی و اؤلکه‌نین حقیقی مۆستقیلیگین برپا ائدیلمسی اوغروندا قطعیت‌لی مبارزه آپاریردی.۱۹۵۲ -جی ایل جولایون ۲۲-دن ۲۳-نه کئچن گئجهقاهیره گؤزتپه (پادگان) حیصه‌لرینین عصیانلاری باشلاندی. عصیاناجامال عبدالناصیرین لیدئرلیک ائتدیییآزاد ضابیطلر تشکیلاتی رهبرلیک ائدیردی. عصیان نتیجه‌سینده کیرال فاروق حاکمیتدن ال چکمیه و اؤلکه‌نی ترک ائتمیه مجبور اولدو.۱۹۵۳ -جو ایلده میصر جومهوری اعلان ائدیل‌دی.جامال عبدالناصیر اونون ایلک جومهور باشقانی اولدو. او، قطعیت‌لی میللتچی ایدی و میصرین تام مۆستقیللیگینه چالیشیردی.جولای انقلابی میصرین طالعیینده مهم رول اوینادی. اؤلکنین سیاسی جهتدن آسیلیلیغینین لغوینه، سووئز کانالی بؤلگه‌سیندان اینگیلیس قوشونلارینین چیخاریلماسینا کؤمک ائتدی. میصر حؤکومتی۱۹۵۶ -جی ایلدهسووئز کانالی شیرکتینی میلّیلشدیردی. بو،یاخین شرقده اوروپانین ایری دؤلتلرینین موقعیینه جیددی ضربه دئمک ایدی. میصرین بۇ قانونی حرکتینه جواب اولاراق ۱۹۵۶-جی ایل۳۰ اوکتوبردا بؤیوک بریتانیا ،فرانسه واسراییل اونا قارشیمۆحاریبهیه باشلادیلار. لاکین اوچلرین تجاوز موفقیت‌سیزلیه اوغرادی.شوروی -نین باسکیی نتیجه‌سینده مداخیله جیلر میصر اراضیسینی ترک ائتمیه مجبور اولدولار.۱۹۵۸ -جی ایلین فئورالیندا میصر وسوریه بیرلشمیش عرب جومهوری‌سی آدلانان بیر دؤلتده بیرلشدیلر. لاکین بۇ بیرلشمه موقتی اولدو.۱۹۶۱ -جی ایلین سپتامبرینداسوریهده دؤلت چئوریلیشی باش وئردی.سوریه بیرلشمیش عرب جومهوری‌سیندان چیخدی. لاکین۱۹۷۲ -جی ایله قدر میصر بئله آدلانماغا داوام ائتدی. ۵۰–۶۰-جی ایللرده میصرده سوسیال-ایقتیصادی ده‌ایش‌یکلیکلر حیاتا کئچیریلدی: ایری صنایع، بانک لار، نقلیات میلّیلشدیریلدی، ایقتیصادیاتین دؤلت بؤلمسی یارادیلدی،تورپاق اوزرینده مولکدارلارین مولکییتینی محدودلاشدیران آقرار ایصلاحاتلار حیاتا کئچیریلدی. لاکینآقرار مثلین حلی باشا چاتدیریلمادی. آیری شهربورژوازییاسینین بیر حیصه‌سی اؤز موقعیینی قورویوب ساخلادی.۱۹۷۱ -جی ایلده اؤلکه‌نین یئنی کونستیتوسییاسی قبول اولوندو. کونستیتوسییایا اویغون اولاراق ۱۹۷۲-جی ایلدن اعتیباراً اؤلکه میصر عرب جومهوری‌سی آدلانماغا باشلادی.۶ گونلوک مۆحاریبه میصره بؤیوک زیان ووردو. اؤلکنین گلیرلرینین باشلیجا منبعی اوْلانسووئز کانالینین فعالیتی دایاندی. دؤلت بؤلمسی ایقتیصادیاتدا ثمره‌سیز رول اوْیناییردی. شیشمیشبوروکراتییا بودجه گلیرلرینین چوْخ حیصه‌سینی اودوردو. ناصیرین وفاتیندان سوْنرا (۱۹۷۰ ) پرزیدنت اولموشانور سادات یارانمیش وضعیتدن چیخیش یولو تاپماغا چالیشاراق لیبرال سیاست یوروتمیه باشلادی. بۇ سیاست خاریجیی اینحیصارلارین میصر ایقتیصادییاتینا گئنیش نفوذ ائتمسینه سبب اولدو. میصر یاخین شرقده سئپاراتچیلیق سیاستی یئریتمیه باشلادی.کئمپ-دئوید سازیشی (۱۹۷۸ ) میصرین عرب دونیاسیندا تجرید اولونماسینا گتیریب چیخارتدی. نتیجه‌ده اونون عرب دؤلتلری جمعیتینه عوضو اولماسی دایاندیریلدی. میصر عرب دؤلتلرینین چوْخو طرفیندن سیاسی و ایقتیصادی بایکوتا معروض قالدی. اؤلکه دخیلیندا ساداتین سیاستیندن ناراضیلیق میصر پرزیدنتینه سوء قصد ائدیلمسی ایله نتیجه‌لندی.۱۹۸۱ -جی ایلین اوکتوبریندا حربی پاراد زامانی او اؤلومجول یارالاندی. او وقته قدر پرزیدنت موعاوینی وظیفه‌سینی توتانحوسنو موبارک اؤلکه‌نین پرزیدنتی اولدو. ح. موبارک حؤکومتی میلّی ایقتیصادیییاتین مؤحکملندیریلمسینه و دؤلت بؤلمسینین اینکیشاف‌ینا بؤیوک دیقت یئتیررک تارازلاشدیریلمیش سیاست آپارماغا باشلادی. اؤلکده خوصوصی بؤلمنی و خاریجیی اینوئستیسییا قویولوشونو ستیموللاشدیران بیر سیرا قانونلار قبول اولوندو. دخیلی تهلوکه‌سیزلییی و ثابیتلی تأمین ائتمک سیی موبارکین سیاستینده مهم یئر تۇتوردو. ائکسترئمیست مسلمان تشکیلاتلارین فعالیتی اوزئرینده نظارت قویولدو. دؤلتین دونیوی کاراکتئری گوجلندیریلدی. دئموکراتییانین اینکیشاف‌ینا کؤمک ائدن تدبیرلر حیاتا کئچیریلدی. لئقال مخالیفت پارتییالارینین سربست فعالیتینه ایمکان یارادیلدی. خاریجیی سیاست ساحه‌سینده میصر بیر سیرا عرب اؤلکه‌لری ایله دوستلوق علاقه‌لرینی برپا ائتدی.اسراییل صولح یولویلاسینای یاریم آداسینی میصره قایتاردی، لاکین بۇ اؤلکه ایله موناسیبت‌لرین نورماللاشدیریلماسی کئمپ-دئوید راضیلاشمالاریندان ایرلی گئتمدی. میصر عئینی زاماندافلسطین عربلرینین ده قانونی حقوقلارینی مودافیعه ائدیر.
میصرآفریقا قطاع‌سینینشیمال -شرقی حیصه‌سینده یئرله‌شیب‌دیر. اؤلکنینشیمالی آرالیق دنیزینین سولاری ایله ایحاطه اوْلونور. اوراداسینای یاریم آداسی واسیطه‌سی ایله اؤلکه‌نین یاخین شرقه چیخیشی واردیر. بورادا قدیم زامانلاردا یالنیزنیل چایی حوزه‌سینین اطرافی میصر اؤلکه‌سی ساییلیردی. بۇچایین موجود اولماسینا گؤره اورادا ان قدیم زامانلاردااکینچیلیک وحئیواندارلیق اۆچون الوئریشلی ایمکانلار یارانماسیدیر و بۇ بؤلگه،مئسوپوتامییا ایله بیرلیکته، بشریتین ان قدیممدنیت اوجاقلاریندان بیری اوْلموشدور.نیل چایینین و اوراداکی اراضیلرینآرالیق دنیزینه یاخینلاشان حیصه‌سی اوچبوجاق شکیللی اولدوغونا و عئینی آدلی یونان حرفینه بنزدییینه گؤره اورایا «دئلتا» دئییلیر. «دئلتا» دا یئرلشمیش ویلایت لر بۇچایدان ، بیر چوْخ مجرالارلا آخدیغینا گؤره، هم ده خاریجیی باسقینلاردان قورونماق اۆچون ایستیفاده ائدیردیلر.[ ۱۳] آسیا ،آفریقا واوروپانی بیرلشدیرن یوللارین کسیشدییی مرکز، ان قدیم دونیا تمدنی اؤلکه‌لریندن بیریدیر. اؤلکهآفریقانین شیمال -شرقیینده و آسیانینجنوب -غربینده یئرله‌شیب‌دیر.شرقدن ایسرائیل ،جنوبدان سودان ،غربدن لیبی دؤلتلری ایله هم سرحددیر. شیمالدانآرالیق دنیزی ، شرقی‌دن –قیزیل دنیز ایحاطه ائدیر. اؤلکنین ساحه‌سی 1.001.450 km²-دیر[ ۱۴]
۲۰۱۱-جی ایلدهمیصر اهالیسی خاریجیده یاشایان ۷ میلیون نفرله بیرگه اهالیسینین سایینین ۸۸ میلیونا چاتیب. اؤلکده ایشلین اهالینین سایی ایسه ۲۹ میلیون نفردیر. میصر، یئنی آچیقلانان اهالی سایی ایلهآلمانییانی گئریده قویاراق دونیانین ان چوْخ اهالیسی اوْلان ۱۴-جو اؤلکه‌سینه چئوریلیب. میصر یئنی اهالی سایی ایله اورتا شرقده ایران و تورکیه‌نی گئریده قویوب. ایشسیزلیک نسبتی اؤلکه‌ده سورعتله یوکسلرک ۱۱، ۹ فایزه چاتیب.[ ۱۵]
۱۹۵۳-جو ایلدن یاریپرزیدنت جومهوری‌سیدیر.۱۹۶۷ -جی ایلدن فوق‌العاده وضعیت قانون ایله ایداره اوْلونور.[ ۱۶]
پول واحدی – میصر فونتودور. فونت ۱۰۰ پیاسترا بؤلونور. یئرلی پولون آشاغیداکی دیرلری وار: ۱۰۰، ۲۰، ۱۰، ۵، ۱ میصر فونتو بانکنوتلاری؛ ۵۰، ۲۵ پیاستر بانکنوتلاری؛ ۲۰، ۱۰، ۵ خیردا پوللاری. والیوتانین ده‌ایش‌دیریلمسی یئرلی بانکلارین واسیطه‌سیله حیاتا کئچیریلیر. کرئدیت کارتلاری ایری مئهمانخانالارین چوْخوندا قبول ائدیلیر. بیر آمریکا دوللاری تقریباً ۳٬۵ میصر فونتونا ده‌ایش‌یلیر.
^ Goldschmidt, Arthur (1988).Modern Egypt: The Formation of a Nation-State ISBN 978-0-86531-182-4 Among the peoples of the ancient Near East, only the Egyptians have stayed where they were and remained what they were, although they have changed their language once and their religion twice. In a sense, they constitute the world's oldest nation. For most of their history, Egypt has been a state, but only in recent years has it been truly a nation-state, with a government claiming the allegiance of its subjects on the basis of a common identity. ^ Background Note: Egypt . United States Department of State Bureau of Near Eastern Affairs (10 November 2010). یوْخلانیلیب5 March 2011.^ Pierre Crabitès (1935).Ibrahim of Egypt ISBN 978-0-415-81121-7 .10 February 2013-ده یوخلانیب .... on July 9, 1805, Constantinople conferred upon Muhammad Ali the pashalik of Cairo ... ^ Total area km2, pg.15 . Capmas.Gov – Arab Republic of Egypt. آرشیولنیباصلی نۆسخه‌دن on 2015-03-21. یوْخلانیلیب8 May 2015.^ Population Clock . Central Agency for Public Mobilization and Statistics (27 April 2013). یوْخلانیلیب27 April 2013.^ الجهاز المرکزی للتعبئة العامة والإحصاء . یوْخلانیلیب13 October 2017.^۷٫۰ ۷٫۱ Egypt . International Monetary Fund. یوْخلانیلیب26 April 2016.^۸٫۰ ۸٫۱ Egypt . International Monetary Fund. یوْخلانیلیب26 April 2015.^ GINI index . World Bank. یوْخلانیلیب8 February 2013.^ 2015 Human Development Report . United Nations Development Programme (2015). یوْخلانیلیب14 December 2015.^ name="USDept of State/Egypt" ^ Modern Egypt . google.com.eg .^۱۳٫۰ ۱۳٫۱ آیدین علی‌زاده. مقاله‌لریقدیم میصرین قیسا تاریخی ایجمالی ^ میصرین ساحه‌سی . آرشیولنیباصلی نۆسخه‌دن on 2009-03-08. یوْخلانیلیب2021-08-28.^ میصرین اهالیسی 88 میلیونا چاتدی . آرشیولنیباصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2015-08-03.^ موبارک استعفا وئردی. ایلکین واکنئشلار [دائمی اولو باغلانتیلی دؤولت عومومی تیجارت باشقا
مربوط اولان مقاله‌لر
شهری آشاغی میصر یوخاری میصر سرحد
دؤولتلر
بوتؤولوکده/چوخو بیر قیسمتی
International National Geographic Artists People Other
آکتور و مدللر رساملار و معمارلار یازیچیلار، دراماتورقلار و شاعیرلر بسته‌کارلار و موسیقیچیلر تدقیقاتچیلار و سیاحلار عالیملر، اختیارچیلار، ریاضیاتچیلار فیلسوفلار و انسانچیلار سیاسی اؤندرلر دین آداملاری فلسفه دین توپلوم سیاست آلیش-وئریش، حوقوق اۇلوسلارآراسی تشکیلاتلار دیل و ادبیات آسترونومی بیولوژی و آناتومی اورقانیزم شیمی ایقلیم و ژئولوژی فیزیک ایلنجه تاریخ٬ جوغرافیا جوغرافیا بؤلگه‌لر٬ قارّه‌لر اؤلکه‌لر شهرلر سۇلار٬ آخینلار داغلار٬ چؤللر
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
