Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


پرش به محتوا
ویکی‌پدیا
آختار

ماریا کوری

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

ماریا کۆری

ماریا اسکلادوْسکا کۆری
دوغوم
Maria Salomea Skłodowska

۷ نوامبر ۱۸۶۷
اؤلوم۴ جولای ۱۹۳۴ (۶۶ یاش)
اؤلوم سببیAplastic anemia
وطنداشلیق
  • Poland (by birth)
  • France (by marriage)
تحصیل یئری
  • پاریس یۇنیورسیتسی
  • ESPCI
تانینماق سببی
حیات‌یولداشی(لاری)پیئر کوری (1859–1906) m. ۱۸۹۵
اوشاقلاری
جایزه‌لر
علمی منسبی
ساحه‌لرفیزیک،کیمیا
مؤسیسه
ThesisRecherches sur les substances radioactives (Research on Radioactive Substances)
راهنما اۇستادیقابریل لیپمان
دکتری اؤیرنجیلری
ایمضاسی
نوتلار
She is the only person to win aنوبل اؤدولو in two different sciences.

ماریا کوری,لهیستانجا:Maria Salomea Skłodowska-Curie؛لهیستان۷ نوْوامبر۱۸۶۷،ورشو،روسیه ایمپیراتورلوغو۴ ایول۱۹۳۴، پاسی،پاریس،فرانسه) - لهیستان اصیل‌لیفرانسه کیمیاچی‌سی و فیزیکی. ایکی دفعه نوبل اؤدولی قازانان (فیزیک (۱۹۰۳) وکیمیا (۱۹۱۱) ساحه‌سین‌ده).

ماریا سکلادووسکا ۱۸۶۷-جی ایلده لهیستاندا دۆنیایا گلمیش‌دیر، او، رادیواکتیولیک ساحه‌سین‌ده فعالیّتینه گؤره مشهوردور و ایکی دفعهنوبل اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور. ۱۹۰۳-جو ایلده هنری بکرل و حیات یولداشی پیئر کوری ایله برابر فیزیک اوزره نوبل اؤدولی قازانمیش و داها سوْنرا ۱۹۱۱-جی ایلده کیمیا اوزره نوبل اؤدولینین تک قازانان اوْلموش‌دور. رادیوم المنتینی کشف ائتمیش‌دیر. ماریا کوری یگانه عالیم‌دیر کی، نوبل اؤدولینا ایکی آیری-آیری ساحه‌ده آلماغا نایل اوْلموش‌دور. همچینیننوبل اؤدولینا ایلک دفعه ایکی دفعه لایق گؤرولموش یگانه قادین‌دیر. المنتلرین اؤز-اؤزونه شوالانماسینارادیواکتیولیک آدینی محض ماریا و پیئر کوری وئرمیش‌دیر. حیات یولداشیپیئر کوری ایله بیرلیک‌دهپولونیوم و رادیوم المنتینی کشف ائتمیش‌دیر.

حیاتینین ایلک ایللری

[دَییشدیر]

۱۸۶۷-جی ایلده لهیستاننینباشکندی ورشو شهرین‌ده ضیالی عائله‌سین‌ده دۆنیایا گؤز آچمیش‌دیر.آناسینی وباجیلارین‌دان بیرینی چوْخ ائرکه‌ن ایتیرمیش‌دیر. ماریا اوشاق‌لیق‌دان سون درجه آیتی یادداشی ایله فرقله‌نیردی و ۱۶ یاشین‌دا اورتامکتبیقیزیلمداللا بیتیرمیش‌دی. هله مکتب‌ده اوخویارکه‌نقوهومونون کیمیا لابوراتوریاسین‌دا آسسیستئنت ایشلمیش‌دیر. اونونآتاسی یانلیش یئرهاینوئستی‌سییا یاتیراراق الینده اوْلان پوللاری ایتیرمیش‌دی، بونا گؤره ده ماریا معلمه کیمی ایشله‌مه‌لی اوْلدو. او، قازانجی ایله باجی‌سی برونییانین پاریس‌دهطیبتحصیلی آلماسینا مادی یاردیم ائده بیل‌دی، بونون موقابیلین‌ده ایسه برونییا داها سوْنرا اونا تحصیل آلماغا کؤمک ائدجک‌دی. او زامانلار لهیستان روسیه ایمپراتورلوغونون ترکیبین‌ده ایدی و قادینین عالی تحصیل آلماسی محدود ایدی. لهیستان همین دؤورده روسیه ایمپراتورلوغونون ایشغالی آلتین‌دا اوْلدوغون‌دان ماریایا سکلودووسکایاوطنینین آزادلیغی اوغرون‌دا فعالیّت گؤستره‌ن لهیستان میللت‌چیلرینین تشکیلاتین‌دا ایشتیراک ائتمیش‌دیر.

ماریا عالی تحصیل آلماق ایستییردی. لاکین عائله‌نین بونا مادی ایمکانی اولمادیغین‌دان باجی‌سی ایله ماراق‌لی شرط کسمیش‌دیلر. همین شرطه اساساً او، بئش ایل دایه ایشله‌یه‌رک باجی‌سینین طیب تحصیلی آلماسینا یاردیم ائدجک، سوْنرا ایسه باجی‌سی ماریانین اونیوئرسیتئته قبول اولماسینا کؤمک‌لیک گؤستره‌جک. ۱۸۹۱-جی ایلده بۇ ود یئرینه یئتیریل‌دی، ۲۴ یاشین‌دا اولارکه‌ن بؤیوک باجی‌سینین کمکی ایله ماریا پاری‌سه گئت‌دی و سوربون اونیوئرسیتئتین‌ده (پاریس بیلیم یوردو) فیزیک و کیمیادان تحصیل آلماغا باشلادی. او، گئج ساعتلارا قدر ایشلییر و دئمک اولار کی،چؤرک،کره یاغی وچایلا ییئجئکلانیردی. ماریا ۱۸۹۳-جو ایلده فیزیکعلملریایمتحانیندا بیرینجی اوْلدو، ۱۸۹۴-جو ایلدهریاضیات علملری ایمتاحانین‌دا ایسه ایکینجی یئری توت‌دو. محض همین ایلینیازیندا او، پیئر کوری ایله تانیش اوْلدو.

علمی فعالیّتی

[دَییشدیر]
ماریا کوری
ماریا کوری

اونلارین ۱۸۹۵-جی ایلده باش توتان ائولی‌لیگی تئزلیکلهدۆنیا اهمیت‌لی نتیجه‌لر الده ائدن امکداشلیغین تملینی قوی‌دو.۱۸۹۶-جی ایلده هنری بکرل تصادف نتیجه‌سین‌ده خاریجیایشیق منبیی (گونش و یا صونعی ایشیق) اولمادان اوراندۇزلارینین شوالانماسینی کشف ائتدی. بو، فیزیکلر اۆچون اصل سورپریز ایدی. سوْنرالار ماریا بکرلین بۇ کشفینی «رادیواکتیولیک» آدلاندیرمیش‌دی. فیزیکلر و کیمیاچیلار قارشی‌سین‌دا علاوه سؤال میدانا چیخ‌دی: گؤره‌سه‌ن، بۇ خاصه یالنیزاورانا و اونون دۇزلارینامی مخصوص‌دور، یوخ‌سا بۇ باشقا المنتلرده ده وار؟ ماریا کوری محض بۇ سؤال اطرافین‌دا اری پیئر کوری ایله بیرلیک‌ده اوران‌دا آشکارلانان رادیواکتیولیین دیگرالمنتلرده مؤوجود اولماسینی آراشدیرماغا قرار وئردی و توریوم‌دا دا رادیووتیولیک اولماسینی آشکارلادی.

او، دقتینی یئنی‌دنمینراللارا یؤنلت‌دی و اورانفیلیزی اونون ماراغینی جلب ائتدی. اوران فیلیزی رادیواکتیولیگی صاف اوران رادیواوتیولیین‌دن یوکسک اوْلان بیر مینرال‌دیر و بۇ یالنیز فیلیزین ترکیبین‌ده کیچیک میقداردا، لاکین چوْخ یوکسک آکتیولیگی اوْلان ناملوم ماده نین وارلیغی ایله ایضاح ائدیله بیلردی. پیئر کوری ماریانین بۇ پروبلمی حل ائتمک اۆچون باشلاتدیغی و یئنی المنتلر، پولونیوم و رادیومون کشفی ایله نتیجه‌لنه‌ن آراش‌دیرماسینا قوشول‌دو. ماریا کوری و پیئر کوری اوران وتوریوم اوْلان فیلیزلرین سیستئماتیک تدقیقی زامانی اورادا یئنی ایکی المنت کشف ائتدیلر - رادیوم و پولونیوم. ۱-جی المنت ۲-جی-یه نیسبته‌ن داها گۆج‌لو ایشیقلاندیغی اۆچون اونارادیوم - «شوالانان» آدی وئریل‌دی. دیگر المنته ایسه م. کوری اؤز وطنینین شرفینه پولونیوم آدلاندیردی. سوْنراکی ایللرده پیئر و ماریا کوری بۇ المنتلری ماده حالین‌دا آلماق اۆچون تجروبه‌لرینی داوام ائتدیرمیشلر. نتیجه‌ده، ۷ تونادک اوران فیلیزی ایشلتدیک‌دن سوْنرا ۰٬۱ قرام رادیوم آلماق مۆمکون اوْلموش‌دو. پولونیوم المنتی ایسه رادیومون پارچالانماسین‌دان یاراندیغین‌دان اونو آلماق مۆمکون اولمامیش‌دی.

پیئر کورینین اؤزونو اساساً یئنی رادییاسییانین فیزیکی جهت‌دن اؤیرنیلمه‌سینه حصر ائتدیی حال‌دا، ماریا کوریدمیر حالین‌دا صاف رادیوم الده ائتمه‌یه چالیشیردی. او، بۇ ایشه پیئر کورینین شاگیردلرین‌دن بیری اوْلان کیمیاچی آندره-لوی دئبیرین کمکی ایله نایل اوْلدو. ماریا بۇ آراشتیرماین نتیجه‌لرینه اساساًعلملر دوکتورو آدینی قازانمیش‌دی و ۱۹۰۳-جو ایلده ماریا و پیئر بکرل ایله برابر رادیواکتیولیین کشفینه، «رادیاسییا حادثه‌سینین تدقیقین‌ده‌کی اوزئدیلمز مشترک فعالیّتلرینه گؤره» گؤره فیزیک اوزره نوبل اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دولر.

۱۸۹۷ و ۱۹۰۴-جو ایللرده قیزلاری ایرئن و ایوین دۆنیایا گلمه‌سی ماریانین علمی ایشلرینی دایان‌دیرا بیلمه‌دی. او، ۱۹۰۰-جو ایلده فرانسه نین سئورشهرینده قیزلار اۆچون اوْلانعالی مکتبده (ائجولئ نورمالئ سوپéریئورئ - اورتا مکتبمعلملری اۆچونعالی تحصیل مکتبی) فیزیک اوزرهموهازیرهچی تعیین ائدیل‌دی و تجروبی نوماییشلره اساس‌لانان تدریسیوْل و یارات‌دی. م. کوری اوران فیلیزلرین‌ده ایشله‌مک وآنالیز ائتمک اۆچون کلاسیک اۆصول ایشله‌ایب هازیرلامیش‌دیر. بوتون بۇ تجروبه‌لرین نتیجه‌سی اولاراق ماریا کوری ۱۹۰۳-جو ایلده سوربون اونیوئرسیتئتین‌ده «رادیواکتیو ماده‌لرین تدقیقی» آدلی دوکتورلوقتزیسینی مۆدافیعه ائتمیش‌دی. او، ۱۹۰۴-جو ایلیندکابریندا پیئر کورینین ایداره ائتدییلابوراتوریایا باش معاون تعیین ائدیل‌دی.

۱۹۰۶-جی ایلده پیئر کوری نقلیات قزاسین‌دا هلاک اوْلموش‌دو. لاکین ماریا کوری اونا تعیین اولونان پئن‌سییادان ایمتینا ائتمیش‌دیر.حیات یولداشینین قفیلاؤلوم و ماریا کورییه آغیر ضربه اوْلدو، لاکین همچینین بۇ حادثه اونون کاریئراسین‌دا دؤنوش نقطه‌سی ایدی: بون‌دان سوْنرا او، بوتون انرژی‌سینی پیئر کوری ایله باشلاتدیقلاری علمی ایشی تکباشینا تاماملاماغا حصر ائتدی. او، ۱۳مای ۱۹۰۶-جی ایلده حیات یولداشینین اؤلومون‌دن سوْنرا واکانت قالانپروْفسورلوق وظیفه‌سینه تعیین ائدیل‌دی و بونونلا دا سوبون اونیوئرسیتئتین‌ده درس دئیه‌ن ایلقادین پروْفسور اوْلدو. اونون سوْنراکی تجروبه‌لری رادیومو دمیر شکلین‌ده آلماق‌دان عبارت اوْلموش‌دور. خانیم فیزیک بۇ نتیجه‌یه ۱۹۱۰-جو ایلده آنری دئبیرنله بیرگه نایل اوْلموش‌دور. او، همچینین بئینلخالقچکی واؤلچو واحیدلری بوروسونا رادیواکتیو ماده‌لرین ایلکاتالونونو حاضیرلاییب تقدیم ائدنعالیم کیمی ده مشهوردور. ماریا کورینین دیگر فوندامئنتال نایلیتی کیمیا ساحه‌سینه عاییددیر. او، ۱۹۱۱-جی ایلده «کیمیانین اینکیشافین‌داکی اوزئدیلمز فعالیّتینه: رادیوم و پولونیوم المنتلرینین کشف ائدیلمه‌سی، صاف حال‌دارادیومون آیریلماسی و بۇ مؤهتشه‌م المنتین طبیعتینین اؤیرنیلمه‌سینه گؤره» کیمیا اوزره نوبل اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور. بونونلا دا او، نوبل اؤدولینی ایکی دفعه آلان ایلک شخص کیمی علم تاریخینه دوشموش‌دور.

بیرینجی دۆنیا ساواشی ایللرین‌ده ماریا کوری اؤزونو قیزی ایرئنین کمکی ایله «کیچیک کوریلر» کیمی تانینان سییار قورغولارین داخیل اوْلدوغو و یارالیعسگرلرین مۆالیجه‌سی اۆچون ایستیفاده ائدیله‌ن رونتگن آپاراتینین اینکیشافینا حصر ائتمیش‌دی.مۆحاریبه زامانی او، همچینین حربی جرراهلارا رادیولوگییادان ایستیفاده ائتمیی تدریس ائتمیش‌دیر. بۇ آراشتیرمالارین نتیجه‌سینی داها سوْنرا یازدیغی «رادیولوگییا و مۆحاریبه» آدلیکیتابیندا عکس ائتدیرمیش‌دیر.

۱۹۱۸-جی ایلده هئیتین‌ده ایرئنین ده یئر آلدیغی رادیوم اینستیتوتو فعالیّته باشلادی ونووه فیزیکسی و کیمیاسینین مرکزینه چئوریل‌دی. ماریا کوری ایسه بۇ اینستیتوتون فوندامئنتال آراشتیرمالار و رادیواکتیولیین طیبی ایستیفاده‌سی شعبه‌سینه دیرئکتور تعیین اولوموش‌دو. آرتیق شؤهرتین زیروه‌سین‌ده اوْلان ماریا کوری ۱۹۲۲-جی ایلده‌ن اعتباراً طیب آکادمیسینین عضوو کیمی رادیواکتیو ماده‌لری و اونلارین طیبی ایستیفاده‌سینی تدقیق ائتمیش‌دی.

۱۹۲۱-جی ایلده ماریا کوری قیزلاری ایله برابر رادیومون آراشتیرماینا مالییه آیریلماسی اۆچونبیرلشمیش اوستانلارا سفر ائتمیش‌دی. اوراداکی قادینلار کومپانییاسی موناسیبتی ایله اونا بیرقرام رادیوم هدییه ائتمیش‌دیلر. ماریا همچینینبلژیک،برزیل،ایسپانیا و چک ایسلوواکی دا (ایندیکیچک وایسلوواکی) موهازیره‌لر وئرمیش‌دی. بون‌دان علاوه، پاریس‌ده کوریفوندونون یارادیلماسی و ۱۹۳۲-جی ایلده ورشودا باجی‌سی برونییانین دیرئکتورو اوْلدوغو رادیوم اینستیتوتونون آچیلیش مراسیمینی گؤرمک اونا نسیب اوْلموش‌دو.

۱۹۲۳-جو ایلده او، پیئر کورینینترجومئیی-حالینی یازاراق کیتاب شکلین‌ده نشر ائتدیرمیش‌دیر. همچینین بۇ ایللرده یئنی‌دن موستقیل‌لیک قازانمیش وطنینه تئز-تئز سفر ائدرک، اورادا گنج متخصصلره یاردیم گؤسترمیش‌دیر.

ماریا کوری نوبل اؤدولین‌دان علاوه، فرانسهعلملر آکادمیسینین «برتلو»،لندن کرال جمعیتینین «دوی»، فرانکلین اینستیتوتونون «ائللیوت کرئسسون» مداللاری ایله ده تلتیف ائدیلمیش‌دیر. او، ۸۵ موختلیف علمی جمعیتین عضوو اوْلموش، همچینین ۲۰ فخری علمی آدلا موکافاتلاندیریلمیش‌دیر. پاریس رادیوم اینستیتوتون‌داکی ۱٬۵ قرام رادیوم احتیاطی ۱۹۳۰-جو ایللرده آپاریلان تجروبه‌لره موهیم تؤهوه‌لر وئرمیش‌دی. بۇ ایش سئر جئیمس چادویک طرفین‌دننئیترونون کشفی و هر شئی‌دن اؤنجه ۱۹۳۴-جو ایلده ایرئن و فردریک جولیوت-کورینین صونعی رادیواکتیولیگی کشف ائتمه‌سی اۆچون زمین یاراتمیش‌دی.

اؤلومو

[دَییشدیر]

صونعی رادیواکتیولیین کشفین‌دن بیر نئچه آی سوْنرا، ۱۹۳۴-جو ایلده ماریا کوریشۆالانمانین دوغوردوغوقانسرطانیندن (lلیکمیا) دۆنیاسینی دییشمیش‌دیر. او، رادیواکتیولیین زیان‌لی جهتلرین‌دن خبرسیز اوْلدوغو اۆچون رادیوم المنتینی اۆزرینده تالیسمان کیمی گزدیررمیش.

خاریجی کئچیدلر

[دَییشدیر]
۱۹۰۱–۱۹۲۵
۱۹۲۶–۱۹۵۰
۱۹۵۱–۱۹۷۵
۱۹۷۶–۲۰۰۰
۲۰۰۱–ایندییه‌دک
۱۹۰۱–۱۹۲۵
۱۹۲۶–۱۹۵۰
۱۹۵۱–۱۹۷۵
۱۹۷۶–۲۰۰۰
۲۰۰۱–بوگون
آکتور و مدللر
رساملار و معمارلار
یازیچیلار، دراماتورقلار و شاعیرلر
بسته‌کارلار و موسیقیچیلر
تدقیقاتچیلار و سیاحلار
عالیملر، اختیارچیلار، ریاضیاتچیلار
فیلسوفلار و انسانچیلار
سیاسی اؤندرلر
دین آداملاری
فلسفه
دین
توپلوم
سیاست
آلیش-وئریش، حوقوق
اۇلوسلارآراسی تشکیلاتلار
دیل و ادبیات
آسترونومی
بیولوژی و آناتومی
اورقانیزم
شیمی
ایقلیم و ژئولوژی
فیزیک
ایلنجه
تاریخ٬ جوغرافیا
جوغرافیا
بؤلگه‌لر٬ قارّه‌لر
اؤلکه‌لر
شهرلر
سۇلار٬ آخینلار
داغلار٬ چؤللر
«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=ماریا_کوری&oldid=1579441»-دن آلینمیش‌دیر
بؤلمه‌لر:
گیزلی بؤلمه‌لر:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp