Müvəqqəti hökumət — daimi vəlegitim hakimiyyətin mövcud olmadığı şəraitdə ölkənin idarə olunmasını müvəqqəti olaraq öz üzərinə götürən keçid idarəetmə strukturu. Belə hökumətlər adətən siyasi böhranlar, inqilablar, hərbi çevrilişlər, müharibələr, işğallar və ya dövlətin yenidən qurulması kimi fövqəladə hallarda yaranır.[1] Onların əsas vəzifəsi ölkədə sabitliyi təmin etmək, idarəetməni təşkil etmək, yeni siyasi sistemin formalaşmasına şərait yaratmaq və mümkün qədər qısa müddətdə demokratik və daimi idarəetməyə keçidi təmin etməkdən ibarətdir. Müvəqqəti hökumətlərin əsas xüsusiyyəti onların keçici xarakter daşımasıdır.[2] Bu hökumətlər ümumiyyətlə müvəqqəti konstitusiya və ya razılaşdırılmış əsas qanunlarla fəaliyyət göstərirlər. Onların qurulmasında müxtəlif siyasi qüvvələrin iştirakı mühüm rol oynayır. Bu qüvvələr ölkədəki ictimai-siyasi qüvvələrin konsensusunu təmin etməyə və yeni siyasi sistemin əsaslarını formalaşdırmağa çalışırlar.
Tarix boyu bir çox ölkələrdə müxtəlif səbəblərlə müvəqqəti hökumətlər qurulmuşdur. Məsələn, 1917-ci ildə Rusiyada imperatorII Nikolayın taxtdan imtina etməsindən sonra yaranmış Rusiya Müvəqqəti Hökuməti,İkinci Dünya müharibəsi zamanı Almaniya tərəfindən işğal olunmuş Avropa ölkələrində yaradılmış müvəqqəti hökumətlər və ya 2011-ci ildə Liviyada Müəmmər Qəddafi rejiminin devrilməsindən sonra qurulmuş Milli Keçid Şurası bu tip idarəetməyə nümunə ola bilər. Müvəqqəti hökumətlər çox zaman həm icraedici, həm də qanunverici səlahiyyətlərə malik olurlar.[3] Onlar tez-tez fövqəladə vəziyyətlərdə fəaliyyət göstərdikləri üçün bəzi hallarda geniş səlahiyyətlər əldə edirlər. Bununla belə, onların legitimliyi bəzən daxildə və ya beynəlxalq aləmdə mübahisə predmeti ola bilər. Belə hallarda müvəqqəti hökumətin tanınması və dəstəklənməsi ölkənin gələcək inkişaf istiqamətini müəyyən edə bilər.[4]
Müvəqqəti hökumətlər dövlətlərin siyasi tarixində mühüm rol oynayan keçid mexanizmlərindən biridir. Onlar çətin və qeyri-müəyyən dövrlərdə idarəetmə boşluğunu doldurur, hüquqi və siyasi sabitliyin təmin olunmasına çalışırlar. Lakin bu hökumətlərin fəaliyyəti və uğuru əsasən onların çevikliyi, legitimliyi və geniş ictimai dəstəyə sahib olub-olmamasından asılıdır.[5]
Misir Silahlı Qüvvələrinin Ali Şurası (2011–2012) —Misir inqilabı (2011) nəticəsində Hüsni Mübarək istefa verdikdən sonra idarəetməni üzərinə götürmüşdür.
Liviya Milli Keçid Şurası (2011–2012) —Müəmmər Qəddafinin devrilməsi ilə nəticələnən vətəndaş müharibəsi zamanı formalaşdırılmış keçid hökuməti.
Misir Müvəqqəti Hökuməti (2013–2014) — 2013-cü ildə Məhəmməd Mursinin devrilməsindən sonra yaranmış idarəetmə strukturu.
Liviya Milli Razılıq Hökuməti (2015–2021) —BMT tərəfindən tanınan keçid hökuməti.
Ambazoniyanın Müvəqqəti Hökuməti (2017–2019) —Kamerunun ingilisdilli bölgələrinin müstəqillik hərəkatı çərçivəsində yaradılmış hökumət.[11][12]
Liviya Milli Birlik Hökuməti (2021–indiyədək) — ölkədəki paralel hökumətləri birləşdirmək məqsədilə formalaşdırılmış yeni keçid hökuməti.
↑McAuliffe, Padraig."Transitional Justice and the Rule of Law". Hague Journal of the Rule of Law. 1 sentyabr 2010.doi:10.1017/S1876404510200015 (inactive 1 noyabr 2024).
↑Harrison, Lowell Hayes."George W. Johnson and Richard Hawes: The Governors of Confederate Kentucky". The Register of the Kentucky Historical Society. 79 (1). Winter 1981: 3–39.
↑Klotter, James C.; Harrison, Lowell; Ramage, James; Roland, Charles; Taylor, Richard; Bush, Bryan S; Fugate, Tom; Hibbs, Dixie; Matthews, Lisa; Moody, Robert C.; Myers, Marshall; Sanders, Stuart; McBride, Stephen. Rose, Jerlene (redaktor). Kentucky's Civil War 1861–1865. Clay City, Kentucky: Back Home In Kentucky, Inc. 2005.ISBN0-9769231-1-4.
