Qay Yuli Sezar Kaliqula (latınca Caligula — uzunboğaz çəkmə) (31 avqust12[1] –24 yanvar41[1]) — üçüncü Roma imperatoru (37–41),Yulilər-Klavdilər sülaləsindən. Qeyri-məhdud hakimiyyətə can atırdı; onun dövründə külli miqdarda dövlət vəsaitinin xərclənməsi vergilərin sürətlə artmasına, bir sıra şəxslərin, xüsusənsenatorların var-dövlətinin müsadirə edilməsinə səbəb olmuşdu. Kaliqulanın xofluluğu, amansızlığı və dəlisovluğu senat və pretorianların narazılığına səbəb oldu və o, öldürüldü.
Kaliqula 12-ci ildə anadan olmuşdu. Uşaqlığı hərbi düşərgələrdə keçib. Atası Germanik çox hörmətli adam olub. Ona görə o öləndən sonraTiberi xalqın xoşuna gəlmək üçün Qayı oğulluğa götürmüşdü. Kaliqulanın valideynləri hərbçilər arasında populyarlıq qazanmaq üçün uşağa hərbi forma geydirərdilər. Onun üçün xüsusi olaraq balaca çəkmə də tikdirmişdilər. Bu, hərbçiləri riqqətə gətirərdi və uşağı nəvazişlə "Kaliqula" (çəkməciyəz) adlandırardılar. 31-ci ildə 19 yaşı tamam olanda atası çoxdan ölmüşdü. Anası və iki böyük qardaşı isə hökmdarın qəzəbinə gəlmişdi:Tiberi əvvəlcə Kaliqulanın anası Böyük Aqrippinanı, sonra isə böyük qardaşı Neronu məhv eləmişdi. Beləliklə, Kaliqula Germanikin tək oğlu və Tiberinin ehtimal olunan varisi kimi qaldı.
Kaliqulanın boyu qısa, üzünün rəngi solğun olub. Bədəni yoğun, boynu və qıçları nazik, gözləri və gicgahı batıq, alnı enli və tutqun, başında saçı çox seyrək, təpəsinin ortası daz, bədəni isə sıx tüklü. Ona görə ona yuxarıdan baxmaq və ya hətta bilmədən "keçi" sözünü işlətmək ölümə səbəb olan cinayət sayılıb. Anadangəlmə idbar olan sifətini daha da qorxunc eləmək üçün güzgü qabağında təmrinlər edərmiş. O vaxtın dram əsərlərinin birindən əzbərlədiyi bu sözləri deməyi çox sevirdi: "Qoy nifrət etsinlər, təki qorxsunlar".
Bioqrafları yazırlar ki, əgər Tiberi özünün korlanmış ruhu, xofluluğu və ölçüsüz qəddarlığı ilə dəliliyin bir addımlığında idisə, Kaliqula ipli-saplı dəli idi. Qısa müddətə o, ölkəni monarxiyaya çevirib. Respublika üsul-idarəsindən heç bir əsər-əlamət qalmır. Bir zaman dərin rəğbətini qazandığı xalqın ondan üz döndərməsindən nəinki qorxmur, hətta buna çalışırmış. Bir ildən az vaxtda Tiberidən qalan iki milyard yeddi yüz milyon sestersi pulun altından girib üstündən çıxdı. Büdcəni dağıtmaqla kifayətlənmir, açıq-aşkar rüşvət yığırdı. Qızı olanda o Roma xalqından tələb etdi ki, uşağın tərbiyəsi və cehizlik üçün pul gətirsinlər. Yeni ilin ilk günündə sarayın ağzında dayanaraq dəstə-dəstə adamların ovucla və ya ətəyindən ona tərəf atdığı pulları tuturdu. Nəhayət, bu pullara əlləri ilə təmas etmək ehtirası ilə yanıb-yaxılan sərsəmləmiş hökmdar qızıl pulları yerə sərər, onların üstü ilə ayaqyalın gəzər və ya mayallaq aşar, bədənini pula sürtərmiş. Ən böyük zülmü zadəganlara qarşı edib. Onlardan tələb edirmiş ki, varlı adamlar və əyanlar öz vəsiyyətlərində onu varis kimi göstərsinlər. Sonra onları cinayətkar elan edir və əmlaklarına sahib olurdu.[2]
- ↑12Любкер Ф.Caligula (rus.). //Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред.Ф. Ф. Зелинский,А. И. Георгиевский,М. С. Куторга,Ф. Гельбке,П. В. Никитин,В. А. Канский, пер.А. Д. Вейсман,Ф. Гельбке,Л. А. Георгиевский,А. И. Давиденков,В. А. Канский,П. В. Никитин,И. А. Смирнов,Э. А. Верт,О. Ю. Клеменчич,Н. В. РубинскийСПб:Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 236.
- ↑"Kaliqula ləqəbli Yuli Sezar".2022-03-30 tarixindəarxivləşdirilib.İstifadə tarixi:2011-05-15.
.jpg)
