 | Bu məqalədəki və ya bölmədəkiməlumatlar köhnədir. Səhifəyə yenilənmiş məlumatlar əlavə etməklə Vikipediyanı zənginləşdirməyə kömək edə bilərsiniz.(aprel 2025) |
 | Bu məqaləAzərbaycan Demokrat Firqəsi haqqındadır.1991-cı ildə yaranmış partiya üçünAzərbaycan Demokrat Partiyası səhifəsinə baxın. |
Azərbaycan Demokrat Firqəsi | |
|---|---|
| Quruluş tarixi | 3 sentyabr1945 |
| Dağılma tarixi | 1960 |
| Birləşən | İran Tudə Partiyası |
| Sələfi | İran Tudə Partiyası |
| Baş qərargah | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Azərbaycan Demokrat Firqəsi — 1945-ci il sentyabrın 3-dəMir Cəfər Pişəvəri tərəfindən yaradılmış partiya.
Azərbaycan Demokrat Firqəsi 1945-ci il sentyabrın 3-də Təbrizdə Təbrizdə 77 nəfərdən ibarət qrup tərəfindən yaradılıb.[1][2][3] Elə həmin gün Azərbaycan Demokrat Partiyasının (ADP) yarandığını və onun məqsəd və vəzifələrini elan edən müraciətnamə yayıldı.[4][2] Partiyanın əsas vəzifə və tələbləri bunlar idi:[2] 1945-ci ilin sonunda partiyanın rəsmi mətbuat orqanı olan Azərbaycan qəzetində onun 70 minlik üzvünün tərkibi verilib. Bu məqaləyə görə partiya üzvlərindən 56 mini kəndli, 6 mini fəhlə, 3 mini sənətkar, 2 mini tacir, 2 mini ziyalı, 500 nəfəri mülkədar 100 nəfəri isə molladır.[5]
1945-ci il noyabrın 20-də Təbrizdə 724 nümayəndənin iştirakı ilə Azərbaycan Xalq Konqresi təşkil olunub.[6]
25 gün ərzində partiya üzvlərinin sayı 10 mini keçib.[7] Tudə Partiyasının Azərbaycan Əyalət Komitəsi ilə birləşdikdən sonra partiya üzvlərinin sayı 70 minə çatıb.[8] 1945-ci il oktyabrın 2-də Təbriz şəhərində partiya üzvlərindən seçilmiş 237 nümayəndənin iştirakı ilə Azərbaycan Demokrat Partiyasının birinci təsis qurultayı keçirilib.[9]
Azərbaycan Milli Hökuməti dağıldıqdan sonra partiya mühacirətdə fəaliyyət göstərib. 1947-ci ilin dekabrın 2-də Azərbaycan qəzetinin mühacirətdə ilk sayı çap olunub.[10] Seyid Cəfər Pişəvəri dünyasını dəyişdikdən sonra partiyaya 1947-ci ilin noyabr ayından 1954-cü ilin sentyabr ayınadəkSadıq Padeqan, 1954-cü ilin sentyabr ayında 1959-cu ilin avqust ayınadəkMirqasım Çeşmazər, 1959-cu ilin avqust ayından 1979-cu ilin oktyabr ayınadəkQulam Yəhya, 1979-cu ildən isəƏmirəli Lahrudi rəhbərlik edib.[11]
1946-cı ildə firqə üzvlərinin sayı 360.000 nəfər olduğu halda onlardan yalnız 3122 nəfəri mühacirət edib.[12]
 | ||
|---|---|---|
| Tarixi | Azərbaycan •Səlcuqlar •Azərbaycan Atabəyləri •Ağsunqurilər •Hülakülər •Cəlairilər •Qaraqoyunlular •Ağqoyunlular •Ərdəbil hakimliyi •Səfəvilər •Əfşarlar •Qacarlar •Azərbaycan xanlıqları •Cənubi Azərbaycan •Azadıstan •Azərbaycan Milli Hökuməti •Ayətullah Şəriətmədari hərəkatı •İranda karikatura qalmaqalı •İranda azərbaycanlıların etiraz aksiyaları •İranda Azərbaycana dəstək aksiyaları |  |
| Təşkilatları | ||
| Vacib şəxslər | ||
| Mədəniyyəti | ||
