Aylurofobiya (yun.αἴλουρος-ailouros — pişik,yun.φόβος-phóbos — qorxu) — pişiklərə qarşı olan davamlı, irrasional qorxu tipidir.[1] Digər formalarda həm də felinofobiya, elurofobiya kimi adlanır.
Özünü müxtəlif cür büruzə verir, əsasən nifrətdən daha çox,qorxu, ehtiyat etmə kimi qiymətləndirilir. (Əskər insanlarınilan yaxudsiçovul görərkən verdikləri reaksiya kimi).[2] Bəzi insanlar bunu hər zaman yaşayırlar, bəziləri isə müəyyən situasiyalara cavab olaraq bu reaksiyanı verir. Bufobiyanı stimullaşdıran situasiyalara bunlar misal ola bilər: Pişik görmək; pişiyin poruldamasını eşitmək; pişiyin toxunmasını yaxud sürtünməsini təsəvvür etmək; qaranlıqda pişiklə qarşılaşmaq haqda düşünmək; pişiyin, üzərinə zillənən baxışlarını görmək; şəkildə yaxud televizorda pişik görmək; oyuncaq pişik.[3] Şir və pələng kimi böyük pişiklər də aylurofobiyanı stimullaşdıran səbəb ola bilər.
Aylurofobiya-nın dəqiq səbəbi bilinməsə də, aylurofoblar çox vaxt qorxularını erkən uşaqlıqdan izləyirlər. Bu, bir çox digər spesifik fobiyalarda, xüsusən də heyvanları əhatə edən fobiyalarda müşahidə olunan tendensiyadır.[4] Bir nəzəriyyəyə görə, pişik tərəfindən hücuma məruz qalmaq və ya bir pişiyin başqasına hücumuna şahid olmaq kimi tək bir travmatik hadisə bu fobiyanın inkişafına səbəb ola bilər. Aylurofobiya səbəbi ilə bağlı digər nəzəriyyələrə başqasının aylurofobiyasına məruz qalma və ya pişiklərin təhlükəsi haqqında narahatedici məlumatlarla dolu olmaq daxildir.[4]
Heyvan fobiyası üçün ən yaxşı müalicə üsullarından birinin ifşa terapiyası olduğuna inanılır.[2] Sistematik desensitizasiya adlı məruz qalma terapiyasının xüsusi forması keçmişdə aylurofoblar üçün uğurlu olmuşdur.[5] Ekspozisiya terapiyası xəstəni getdikcə daha çox qorxuya səbəb olan stimullara sistematik olaraq məruz qoymaqla həyata keçirilir və yalnız xəstə əvvəlki stimuldan rahat olduqda irəliləyir. Məsələn, bir aylurofobik xəstə xəz kimi parçaya, pişik şəkillərinə, oyuncaq pişiyə və nəhayət, xəstənin sonradan övladlığa götürdüyü mehriban canlı pişikə məruz qalaraq qorxusuna məruz qalma terapiyası keçirdi; pişik böyüdükcə və mehriban qaldıqca, xəstə yetkin pişiklərdən daha az qorxa bildi.[6] Bu üsul həm aylurofobiya, həm də kinofobiya olan xəstələrə kömək etmək üçün istifadə olunur.[6]
Aylurofobiya müalicəsi üçün nəzərdə tutulmuş dərmanlar yoxdur. Bununla belə, beta blokerlər və benzodiazepinlər kimi narahatlıq və stressi aradan qaldıran dərmanlar simptomları azaltmağa kömək edə bilər.[5] D-sikloserin məruz qalma müalicəsində daha yaxşı nəticələrin asanlaşdırılması ilə əlaqələndirilmişdir.[7]
 | |
|---|---|
| Normativ yoxlama |