Ərəzin | |
---|---|
39°06′26″ şm. e. 45°34′45″ ş. u.HGYO | |
Ölkə | ![]() |
Muxtar respublika | Naxçıvan MR |
Rayon | Culfa rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | |
Xəritəni göstər/gizlə |
Ərəzin —Azərbaycan RespublikasıNaxçıvan Muxtar RespublikasınınCulfa rayonunda kənd.[1]
Tarixçi Solmaz Qaşqaylının tədqiqatlarında e.ə. IX əsrdə, Ərəzin əhalisinin buraya hücüm edən Urartu dövlətinə müqavimət göstərməsindən bəhs olunur.XX əsrin sonlarına yaxın adı çəkilən ərazidə müəyyən tarixi qalıqlar tapılmış və Naxçıvan tarix muzeyinə göndərilmişdir.
KəndAzərbaycanın siyasi həyatında böyük rol oynamağı ilə fərqlənmiş, belə ki, sovet hakimiyyəti qurulan dövrdə sovetləşməyə ciddi müqavimət göstərmişdir. O dövr üçün belə bir cəhdin edilməsi mühüm əhəmiyyətə malik idi.
Kəndin adının tarixi baxımdan izah edilməsində konkretləşmiş mövqe olmasa da, xalq etimologiyasına əsasən deyə bilərik ki, ad etimoloji təhlili ilə bağlı olan ilk versiya "ər" – igid, cəsur insan, "zin" – cəmlik bildirən əlamət kimi çıxış etməsi və ərlər diyarı, ərlər məskəni bildirməsi ilə bağlıdır. Bir başqa versiya isə adın "ərz" — dəyər, qiymət və "in" – cəmlik əlamətindən ibarət olmasıdır. Belə ki, dəyərlər diyarı mənasını ifadə etməsidir. Bu kimi və bundan fərqli olan daha bir neçə versiya mövcuddur. Tarix elmləri doktoru professor Qiyasəddin Qeybullayevin “Azərbaycan türklərinin təşəkkül tarixindən” əsərindəki ciddi təhlilləri və sübutları nəzərə alsaq bir neçə misal göstərmək olar. Manna çarlarının bəzilərinin (Musasin, Eresin, Şarsin) adlarının sonlarındasin sözü vardır. Sin, çin, şin formalarında bu söz qədim türklərdə şəxs adlarının sonunda eynilik, bənzərlik, oxşarlıq bildirirdi. Azərbaycan dilindəkiçin (türk dillərindəs-ç-ş əvəzlənməsinə görə, demək olar ki,çin sözüsin vəşin sözlərinin variantıdır) sözü şəxs adlarında onun dəqiq mənasını müəyyən etməyə kömək edir. Məsələn, yuxum çin çıxdı ifadəsindəçin sözü olduğu kimi, eynilə mənasındadır. Ona görə Manna hakimlərindən Ərəsinin adı əslində tamamilə ər (igid, döyüşçü) kimi, daha dəqiqi ərin özüdür mənasını verir. Güman ki, Assurca Ərəsin kimi yazılmış ad Ərəçin kimi səslənirdi, lakin həmin dildə ç səsi olmadığına görə çin sözü sin kimi yazılmışdır; Bu da ola bilər ki, həmin adda bu sözün məhzsin forması iştirak edir. Lakin Azərbaycan dilində bu sözünşın (məsələn,ssarışın, sarıya bənzər, sarı kimi) variantı da vardır və şübhəsiz ki,sin, çin, şin sözünün formasıdır. Bu göstərir ki, dilimizdəçin vəşin (şın) sözlərinin müstəqil iki mənbəyi vardır. Onların biri Manna dilidir. Azərbaycan dilində eyni mənadasan (ad-san) vəşan (şan-şöhrət) sözləri vardır. Bizim ən qədim dövlətimiz olan Manna və Midiyadakı adlardasan sözü vardır.
Əhalisi 3000 nəfərdən çoxdur.[2]
Əkinçilik əsas yer tutur.