| Emperador |
|---|
| títulu real o nobiliariu, cargu y profesión |
| monarca |
 |
| Tratamientu | Su Majestad Imperial(es) |
|---|
| Xurisdicción | valor desconocíu |
|---|
 |
Emperador oemperadora[1] ye unmonarca, el líder o cabezaleru d'unimperiu. El títulu d'emperatriz[2] puede facer referencia a la muyer d'un emperador (emperatriz consorte) o a una muyer líder y cabezalera d'un imperiu (emperatriz reinante). El títulu ye superior al de rei n'honor y rangu.
Ye un títulu políticu orixináu nelImperiu Romanu. Anque con frecuencia se nomeemperadores a los líderes de ciertos grandesimperios, por asociación con estos, lo cierto ye que los comúnmente nomaos Emperadores deChina oXapón nun lo son nel sentíu estrictu, porque'l títulu s'asocia con un ciertu continuismu (a lo menos alloñáu) cola cultura llatina de la que remanez.
El primeru en ser proclamáu emperador na cultura llatina foiCésar Augustu, sobrín deXuliu César, y tenía asociáu'l poder sobre l'Imperiu Romanu.
Tolos sos socesores como dirixentes d'esti estáu fixéronse nomar asina, hasta l'añu395 dC. a la muerte deValentinianu I, si bien nos años anteriores se tuvieran fecho dellos intentos nesta llinia.
Dende esti añu hebo dos emperadores, ún, el d'Oriente, allugáu enConstantinopla y otru n'Occidente, allugáu enRoma nos primeros años y nos caberos años del imperiu n'otres ciudaes pequeñes d'Italia.
Cuando losbárbaros algamaronRoma en476 cayó l'Imperiu d'Occidente, pero remanecía l'Imperiu d'Oriente.
Tres l'aniciu delImperiu Carolinxu'l papaLleón III fai emperador aCarlomagnu, faciendo una alianza colpapa y erixéndose como nueva cabeza de lacristianidá. Esti nuevu imperiu diba dendeZaragoza hastaDinamarca, abarcando toaFrancia, el norte d'Italia menos losEstaos Pontificios y partes d'Alemaña.
Al morrerCarlomagnu'l so imperiu dixébrase en trés:Francia,Borgoña yAlemaña. Los príncipes d'esti caberu reinu yeren los más poderosos y foron nomaos heriedes, pero'l reinu acabó dixebráu en pequeños reinos y el títulu tornó en forma electiva. Los 7 principales señores d'estos reinos qu'antaño foran parte del reinu alemán elixíen a un Emperador, que nun tenía autoridá nenguna (sacante nel so reinu), y el so reináu yera más que nada nominal sacantes en casu de guerra, en que solía ser elixíu como emperador si yera necesario.
Esta situación caltúvose hasta laxunificación alemana en1871, cuando'l rei dePrusiaGuillelmu I foi fechu emperador (Kaiser) de toa Alemaña, foi'l primer Emperador dendeBarbarroxa que xunificaba tol Imperiu y el primeru na historia que lu espandió fuera d'Europa dende l'imperiu romanu peles sos colonies.
CuandoAlemaña foi derrotada nel añu1918 dempués de laPrimer Guerra Mundial el Kaiser foi derrocáu y finó asina l'Imperiu d'Occidente.
L'Imperiu d'Oriente resistió hasta l'añu1453 como estáu, y hasta entós el títulu d'emperador foi reteníu y ostentáu pol dirixente d'esti estáu, qu'en delles dómines intentó xunificar los dos imperios de nuevo y restaurar l'imperiu romanu orixinal ensin ésitu.
Cuando los turcos algamenConstantinopla lossultanes fáense nomar señores de l'Imperiu d'Oriente y usen esti títulu hasta l'añu1918, cuando al ser derrotaos xunto a los alemanes naPrimer Guerra Mundial desapaez l'Imperiu Turcu y con él la Herencia d'Oriente.
Nel restu'l mundu nómense imperios a dellos países por tradición o pola perpetuación d'un sistema de gobiernu hereditariu nel poder, ente los más destacaos tán l'Imperiu Chinu, elXaponés, l'Inca, l'Azteca, elZulúa, elPersa o l'Exipcianu.
