Trieste (n'eslovenu:Trst; enfriulanu y n'alemán:Triest) ye una ciudá asitiada nel norte d'Italia, a veres delmar Adriáticu; fai frontera conEslovenia. Cuenta con 205.593 habitantes (2010) y esfruta d'un clima nidio y soleyero, sacante cuando sopla labora, un vientu que dalguna vegada al añu algama los 100 km/h. Ye la capital de la provincia del mesmu nome, na rexón llamadaFriuli-Venezia Giulia.
Orixinalmente un asentamientuilírico la ciudá tuvo más tarde controlada poloscarnios.Dende 177 e. C. Tergeste (Regio X Venetia et Histria) tuvo so poderromanu (terg ye un términu célticu que significamercáu). Foi-y concedíu'l estatus de colonia porXuliu César, quien mentaTergeste nos sosCommentarii de bellu Gallico (51 e. C.). Mientres la etapa romana Tergeste foi considerada una "ciudá ilírica" porArtemidoru d'Éfesu, el xeógrafu griegu, y "cárnica" porEstrabón.
En tiempos imperiales pasó a ser la frontera de la "Italia Romana" que se movió al este dende'l ríuTimavo hasta Formione (güei díaRisano). La Tergeste romana florió por cuenta de la so posición cercana aAquilea, la principal ciudá romana d'esa zona, yIstria, y tamién como puertu, del que queden delles ruines visibles.Augustu dotó a la ciudá de muralles en 33-32 e.C., ente queTraxanu fixo construyir un teatru na segunda centuria de la nuesa era.
Nos primeros tiempos del cristianismu siguió siendo un llugar prósperu, y tres la cayida delImperiu romanu d'Occidente (476), Trieste convertir en baluarte militarbizantín. En 567 d. C. la ciudá foi afarada polosLombardos, cuando invadieron el norte d'Italia. En 788 pasó a formar parte delReinu de los Francos, so l'autoridá d'unconde-obispu. Dende 1081 formó parte delPatriarcáu d'Aquilea, hasta que, a finales del sieglu XII constituyóse como conceyu medieval independiente. Foi sometida polosvenecianos nel sieglu XIII y polos austriacos nel sieglu siguiente.
La ciudá desenvolvióse, convirtiéndose en1867 en capital de la rexón delMariña Adriática del imperiu ("Adriatische Küstenland"). Entá y siendo l'únicu puertu comercial deCisleitania y el primer puertu comercial delImperiu austrohúngaru, Trieste caltuvo fuertes venceyos culturales coles rexones vecines d'Italia, especialmente Venecia, de tala forma que nelsieglu XVIII el dialeututriestino, de tipuvenecianu, sustituyó altergestino, l'antiguu dialeutu llocal de tipufriulanu. Eltriestino yera unu de los idiomes más usaos nel ámbitu familiar y nes xuntes sociales informales.
Palaciu del Conceyu na Piazza Unità d'Italia, Trieste.
Cerca d'esta ciudá vivióMaximiliano I de Méxicu nel Castiellu de Miramar, antes d'aceptar la corona d'esi país. Históricamente foi una ciudá multietnica y cosmopolita; dempués de la Primer Guerra Mundial el gobiernu italianu empezó una verdadera llimpieza étnica, cola italianización forzada de nomes, apellíos y toponimia de la ciudá; a llau d'estes midíes, entá más fuertes y represives sol réxime fascista, delles etnies fueron obligaes a dexar la ciudá, como la comunidá alemana, de más de 12.000 persones.[1][2][3] Na actualidá, xunto a una población mayoritariamente de falada italiana, destaca la presencia d'eslovenos (la comunidá eslovena ta presente na ciudá dende'l sieglu XII), y en menor midida de croates, albaneses, alemanes, griegos y chinos.
Un grupu de mecenes de la ciudá sofitó económicamente al científicu ya inventor delbatiscafu,Auguste Piccard. Por cuenta de ello, un sumergible construyíu por él foi bautizáu comoTrieste. Esti sumergible algamó'l fondu de laFuexa de les Marianes, la mayor fondura oceánica conocida, a casi 11.000 metros, en1960.
Tamién tuvo un rol nel desenvolvimientu de les ciencies físiques y les sos múltiples rellaciones dende la creación delCentru Internacional de Física Teórica. Esti centru recibe añalmente miles d'investigadores de tol mundu, con especial énfasis n'investigadores del tercer mundu, convirtiéndose asina nun importante centru de xeneración de conocencia al más altu nivel.
↑Piero Purini, Metamorfosi etniche. I cambiamenti di popolazione a Trieste, Gorizia, Fiume y in Istria, Trieste, Kappa Vu , 2010,ISBN 8889808802,ISBN 9788889808801
↑Paolo Parovel, L'identità cancellata : l'italianizzazione forzata dei cognomi, nomi y toponimi, nella Venezia Giulia dal 1919 al 1945, con gli elenchi delle province di Trieste, Gorizia, Istria ed i dati dei primi 5300 decreti, Trieste,Y. Parovel, 1985,ISBN 86-80955-05-1.
.jpg)
.svg)
