Trabzon (Trapezunta engriegu) ye una ciudá deTurquía, allugada xunto almar Negru. Ye capital de laprovincia de Trabzon, una de les 81 en que ta estremada Turquía, y que son alministraes por dos talos gobernadores (Vali) designaos pol Gobiernu central. L'Alcalde de la ciudá de Trabzon ye Dr. Orhan Fevzi Gümrükçüoğlu. La población xube a 402.166 habitantes (2013).
Trabzon foi llamáu enllatínTrapezus, que ye lallatinización delgriegu antiguu Τραπεζοῦς (Trapezous) que foi'l primer nome conocíu de la ciudá. (Tράπεζα significa "mesa" en griegu antiguu y modernu, y llamar asina debíu al relieve del territoriu nel cual atópase la ciudá.) Tanto nel idiomagriegu pónticu como nelgriegu modernu llamar a esta ciudá Τραπεζούντα (Trapezunta).
La ciudá foi fundada, col nome deTrapezunte (Τραπεζοῦς), porcolonos griegos orixinarios deMileto o deSinope, según la tradición, nel añu756 e. C. Bautizar Trapezunte (mesa), que podría derivar de la forma que tenía'l llugar onde s'allugaba,[1]
La ciudá yera una de les cerca de diez colonies comerciales deMileto a lo llargo de les mariñes delmar Negru, como Sinope,Abido yCícico. CuandoXenofonte y «Los Diez Mil»mercenarios griegos engarraron la so salida dePersia y llegaron a Trapezunte, yera la primeraciudá griega a la qu'habíen llegáu. Naquel momentu, Trapezunte yera tributaria de Sinope.[2]
La ilesia deSanta Sofía (Trabzon), agoraMuséu de Santa Sofía, ye una antigua ilesia ortodoxa griega allugada na ciudá.L'acueductu y los murios de la ciudá.Trabzon Muséu ye'l muséu arqueolóxicu de la ciudá.
Nun foi hasta que pasó a dominiuromanu qu'empezó a crecer.Pompeyo reconocer como ciudá llibre mientres la guerra contraMitrídates VI delPonto y utilizar como puertu pal suministru a los soldaos d'Armenia.
Nelsieglu I yera sede de la Primer Lexón Póntica y del so estáu mayor. En tiempos d'Adriano, yera yá la primer ciudá de la mariña delPonto Euxino, y convirtióse en capital del PontoCapadociu, amás de construyise un nuevu puertu (el puertu de Trabzon llamábase Dafnos). Foi una ciudá fortificada y centru comercial; mientres el reináu de Galio, en256, foi escalada polosgodos, pero recuperóse rápido.
Unos años más tarde espublizóse ellí'lcristianismu. Unu de los soldaos romanos,Eugenio, foi martirizáu por destruyir un ídolu y foi fechu santu y convertíu en patrón de la ciudá.
Formó parte de la provincia delPonto Polemoniaco (dientro la diócesis del Ponto) y militarmente dependía d'Armenia y había ellí unalexón acantonada. Dende395 quedó so dependencia del emperador deConstantinopla.
Yá como parte delImperiu bizantín,Xustinianu I reparó les muralles (que taben en relativu bon estáu) y reforzó la defensa de la ciudá y de la contorna y lluchó contra la tribu xeorxana de losTsan, contra los qu'unvió al xefe militarTzitas, que los ganó y construyó na rexón torres de vixilancia. Los Tsan dempués fixéronse cristianos y entraron nelexércitu bizantín.
En628 l'emperadorHeraclio esperó en Trabzon a los perses y, cuando taben despreveníos, atacar y ganó nel Valle delTigris.
Dende'lsieglu IX foi un gran centru comercial conOriente.Basilio II, fixo sirvir la ciudá de base p'avanzar escontra les rexones d'Ani,Dwin oKars, a Armenia, y aVaspurakan y otres rexones y escontraXeorxa. En1021, axuntó tropes p'atacar (Abkhasia) y mientres, recibió a un emisariu del rei de Vaspurakan que-y vencía'l reinu (bien amenaciáu) en cuenta de tierres n'Anatolia.
Nelsieglu X, la rexón foi invadida polos turcosselyúcides, y en1071, labatalla de Manzikert punxo fin aldominiu bizantín en bona parte d'Anatolia, pero Trabzon nun pudo ser ocupada polos turcos y más tarde los bizantinos recuperaron posiciones.
Escontra1110, Trabzon foi conquistada porMalik Shah I y l'emperador unvió aTeodoro Gabras a reconquistala, y consiguir y apoderó munchos territorios de la contorna, pero en1098 foi derrotáu y muertu pol emir deSivas (Danishmend) nel ríuKoruk, cerca deBayburt. El so fíuGregorio Gabras que lu sustituyó, actuó independientemente de los bizantinos y casó a la so fía col emir de Sivas (1106). Esta virtual independencia acabóse cuando l'emperadorXuan II Comneno fíxo-y prisioneru y llevólu a Constantinopla (1118), onde pocu dempués foi perdonáu.
Poco dempués (1119) yera gobernador (dux) de Trabzon,Constantino Gabras que gobernó hasta1143. Alcordó aliances con emires de la zona, pero foi ganáu pol emir deSivas (aliáu del deMalatya), cerca deSiran. Constantino foi fechu prisioneru y hubo de pagar rescate pa la so llibertá; el vencedores nun sacaron provechu de la victoria y engarráronse ente ellos. En1139 l'emperador Xuan II Comneno, empecipió una campaña contra losdanisméndidas y Constantino axustó con él un tratáu (garantizando la retaguardia), como si fora un soberanu. Xuan II nun tardó en colar al territoriu del dux de Trabzon que s'hubo de someter, pero perdió la oportunidá de combatir contra Sivas. Dempués de1143, los gobernadores locales son claramente fieles; (en1143 foi nomáuNiceforo Paleòlogo)
La zona vieya de la ciudá.La zona vieya de la ciudá
De1204 a1461, foi un imperiu de raigañu bizantín, establecíu con ayuda xeorxana pola familiaComneno, cuando losllatinos conquistaron Constantinopla. El primer emperador foiAlejo I de Trabzon (nietu del emperadorAndrónico I Comneno, que gobernó de1183 a1185, y yera fíu delsebastocrator Manuel Comneno) que al entrar los llatinos fuxó en barcu xunto col so hermanuDavid Comneno y llegaron a Trabzon, onde recibieron el sofitu del so pariente la reinaTamara de Xeorxa. David encargar de conquistar les ciudaes del Ponto, comoAmisos (Samsun),Sinope,Kastamonu,Amastris yHeraclea del Ponto. En1205, aliáu colos llatinos, atacóNicomedia, pero foi ganáu porTeodoro I Láscaris deNicea; en1206, David foi de nuevu derrotáu por Teodoro y morrió, y en1208 Teodoro Láscaris foi coronáu emperador. Ente1206 y1214, Nicea ocupó tolos puertos ente Heraclea y Amisos, y en1214, el sultán deKonya ocupó Sinope y Alejo hubo de pagar tributu al sultán. Alejo morrió en1222. El so títulu basileus y la so bandera yera colorada con una cabeza d'águila dorada, y llamábase "Rei y Emperador de too l'este,Iberia yPerateia" (nome que faía alusión a la reclamación deCrimea)
Asocedió-yAndrónico I Gidos. Les naves del Imperiu empezaron a atacar les del sultán y consiguieron un gran botín, pero antes de volver a puertu fueron sorprendíos por una torbonada y tuvieron que recalar en Sinope, onde'l gobernador fixo prisioneros a los tripulantes. Andrónico tuvo qu'atacar Sinope pa lliberar a la so xente y escalólo. El sultán deKonya bloquió Trabzon per mar y atacar per tierra en1228, pero túvose que retirar.
Non demasiáu tiempu dempués producióse la espansión deDjalal al-Din Khwarizmshah y Andrónico declaróse feudatario, pero Kai Kobad deKonya, ganó-y en Yassi Cimen en1230 y yá nun volvió, pero si facer unos años dempués losmongoles, que liquidaron el poder del emiratu de Konya nabatalla de Köse Dağ el26 de xunu de1243.
Manuel I llegó al gobiernu en1238. Trabzon conquistó Sinope en1254, pero volver a perder en1266 al morrer Manuel. En1261, losPaleólogos de Nicea (socesores de los Láscaris), reconquistaron Constantinopla lo que dexaba alImperiu de Trabzon nuna posición de prestíu secundariu. Jorge intentó espandise otra vegada escontra Sinope en1277, pero foi derrotáu y losturcos ocuparon toles tierres al oeste deSamsun. Escontra1290 perdiérase tamién la rexón deHalibia (actualUnye), y entá se perdieron más territorios nes campañes de los emires turcos de1313 y1323. En1311 Alejo II de Trabzon (1297-1330), aliar col emir de Sinope contra losxenoveses y en1313 atacó-yos, pero foi derrotáu y tuvo que roblar la paz, que foi anovada en1316. Pocos años dempués empezaron les lluches contra tribusturcomanes que, dirixíes por Hasan Kuyuk ocuparonAmasia y atacaron territoriu del imperiu en1336, pero fueron refugaos.
L'emperadorBasilio de Trabzon, morrió en1340 y españó la guerra civil mientres diez años. los turcomanos intentaron ocupar el país en1340 y nun asaltu la ciudá foi amburada. En1347, Aina Beg d'Erzindjan, aliáu con Mehmet Beg deBayburt y a Ali Beg de losAk Koyunlu volvió intentar ensin más ésitu qu'antes. En1348, españó un conflictu llocal con el xenoveses y producióse una matanza d'italianos, y los barcos xenoveses nun tardaron en destruyir la flota del Imperiu y ocuparKerasus. L'emperador tuvo que devolver a los xenoveses los sos anteriores privilexos. Una plaga de peste producióse arriendes de estos fechos.
En1349, conAlejo III de Trabzon, volvió la paz. Casóse con Teodora Cantacuzeno, pariente del emperador bizantínXuan VI Cantacuzeno. Munches princeses casóse con emires de la zona, como la so hermana María, que se casó col fíu del emir de los Ak Koyunlu.
En1360 construyó la fortaleza deGümüşhane, qu'apoderaba la ruta d'accesu dende Bayburt, pero'l gobernador Juan Kabasite foi ganáu por Latif de Bayburt y namái evitó la so meyora pola muerte del emir a manes de xente d'un pueblecito del camín (1361). En1362, Kilidge Arslan Kelkit, un xefe turcomanu, conquistóŞebinkarahisar, y atacó la fortaleza deSiran, y fíxose l'amu de la rexón dempués de les campañes que fizo ente1368 y1374. El4 de marzu de1380, Alejo III atacó a los turcomanos qu'apoderaben Sinope, Samsum,Giresun y el valle delHarsit y ganó-yos enKurtun. A finales de sieglu apaez pola rexónTamerlán, al que Manuel III pagó tributu. En1396 rompióse l'alcuerdu con el xenoveses y Manuel hubo de dar más privilexos a losvenecianos.
Bayezid I (1389-1402), xefe de los turcos otomanos, fíxose amu de la mariña delmar Negru enteHeraclea y Samsun. Trabzon aliar con Tamerlán y el suministró ayuda, incluyíos dellos barcos, en1402, cuando ganó la batalla d'Ankara. En tiempos deXuan IV de Trabzon, losotomanos yá taben recuperaos y empezaron a hostigar a Bizanciu. Un ataque turcomanu separáu, producióse pela redolada de la capital y el xefe de la flota, Alejandro, morrió, pero Xuan IV refugólos con namái 50 soldaos.
En1442, los otomanos atacaron per mar ensin ésitu, pero Xuan IV aportó a pagar tributu al sultánMurat II. Pero'l so socesorMehmed II asedió Constantinopla y tomar el29 de mayu de1453. Xuan IV aliar colos Ak Koyunlu y pidió ayuda aFrancia. Pero en1461 Mehmed II empecipió la conquista de la rexón, primero'lemiratu de Sinope, y dempués a los otros incluyendo a losAk Koyunlu. David ufiertó un fuerte tributu, pero foi-y refugáu y n'ochobre los otomanos asediaron la ciudá per tierra y mar. Elasediu duró 21 díes y a la fin David pidió la capitulación, qu'axustó'lprotovestiario Giorgios Amoiroutzes p'aldericar les condiciones de la rindición. Alcordóse'l respetu de la vida y de los bienes de los ciudadanos y dexábase-y salir de la ciudá a quien quixera. David foi autorizáu a establecese enSerres. Pero la realidá foi que la ciudá foi escalada y munchos ciudadanos fueron vendíos como esclavos. El metropolitanu de Trabzon perdió los sos derechos en1462. David establecer na zona del ríuEstrimón, pero en1463 taba enAdrianópolis conDemetrio Paleólogu (ex déspota delPeloponeso) y Mehmed, abarruntando una combalechadura, fíxo-y executar con siete de los sos ocho fíos, y dellos nietos. La so muyer, Irene Paleóloga morrió de pena.
L'últimu emperador de Trabzon, David rindió la ciudá al sultán del Imperiu otomanuMehmed II en 1461. Tres la conquista, Mehmed II unvió munchos colonos turcos a la zona, pero les antigües etnies, Griegu ,Laz y Armeniu permanecieron na rexón. Nel añu 1523, según los rexistros otomanos d'impuestos (tahrir defterleri), la población total de varones adultos na ciudá yera de 1473. D'ellos, aproximao'l 85% (1.252) yeren cristianos (incluyendo a 197 armenios, 13% de los cristianu) y el 15% (221) yeren musulmanes. Sicasí, según una investigación realizada pol Prof. Halil İnalcık nos llibros d'impuestos (tahrir defterleri) del Imperiu Otomanu, a la fin del sieglu XVII una gran parte de los cristianos locales fueren islamizados y turquizados. Trabzon foi centru de sanjacato nel eyalato de Rum (1461-1514) y (1520-1535), y de loseyalatos de Erzincan Bayburt (1514-1517), Anadolu (1517-1520) y Erzurum (1535-1598). En posteriores reorganizaciones territoriales caltengo la so importancia política como cabeza del nordés d'Anatolia: capital del eyalato de Trabzon (1598 – 1867) y más palantre delVilayato de Trabzon (1867-1923). Prueba de la so relevancia, mientres el reináu del sultánBayezid II, el so fíu, el príncipe Selim (más palantre SultánSelim I), foi designáu sancakbeyi (bey) de la rexón . El fíu de Selim I,Solimán el Magníficu, nació en Trabzon el 6 de payares de 1494.
El gobiernu otomanu de cutiu designaba como rexonal beylerbeyi a miembros de les etnies locales local Chepni y Laz ; tamién foi rexistráu que dellos funcionarios d'orixe bosniu fueron designaos pela Sublime Puerta como beys rexonales de Trabzon. La Beylerbeylik de Trabzon (Trabzon Beylerbeyliği) siempres unvió tropes a les campañes otomanes n'Europa mientres los sieglos XVI y XVII.
Trabzon tenía una clase mercantil afecha mientres l'últimu periodu del imperiu otomanu, y la minoría cristiana local inda tenía una influencia substancial en términos de cultura. Distintos consulaos europeos abrir na ciudá por cuenta de la so importancia nel comerciu rexonal.
Edificiu d'Unión Nacional d'Arquiteutos ya Inxenieros.Trabzon Atatürk Köşkü, Casa d'Atatürk ente 1934-1937.Atatürk Alani, Plaza d'Atatürk ye'l centru comercial.Uzungöl esta allugada en Trabzon.
En 1901 el puertu foi modernizáu, forniéndolo con grúes Stothert y Pitt de Bath (Reinu Xuníu). Mientres la Primer Guerra Mundial, la ciudá foi escenariu d'operaciones nuna de les batalles claves ente los imperios otomanu y Rusu mientres laCampaña del Cáucasu ; como resultancia, Trebizonda foi prindada pol Exércitu rusu del Cáucasu comandado polGran Duque Nicolás y el xeneralNikolai Yudenich n'abril de 1916. L'exércitu rusu del xeneral Shvartz causó una masiva destrucción en Trabzon. Los rusos prohibieron les mezquites y forzaron a la población turca, que yeren el mayor grupu étnicu de la ciudá, a abandonala. Cola Revolución rusa de 1917 l'exércitu rusu retirar del este y nordés d'Anatolia abandonando la ciudá.
Trabzon foi un centru importante d'estermín armeniu mientres elXenocidiu armeniu, según sede de los posteriores procesos intentando condergar a los executores de les masacres. Les actes de los xuicios de Trabzon informaron que gran cantidá d'armenios fueron embarcaes mar adientro y refundiaes al Mar Negru pela borda y, inclusive, fundíes cola mesma nave.
Tres la Guerra turca de la independencia y l'anulación delTratáu de Sèvres (1920) que foi substituido polTratáu de Lausana (1923 , Trabzon volvió formar parte de Turquía.
La ciudá de Trabzon hasta1922, taba habitada por poblacióngriega[ensin referencies], turca, yxeorxanos, amás de tener una nutrida colonia d'estranxeros.
Mientres la guerra delles comunidaes de griegos pónticos cristianos” nel vilayato de Trabzon remontar contra'l nuevu exércitu deMustafa Kemal, pero cuando los nacionalistes griegos llegaron a la ciudá pa proclamar la revolución, nun fueron recibíos colos brazos abiertos pola población llocal de griegos pónticos”. Coles mesmes la población musulmana de la ciudá protestaron la detención de cristianos prominentes, y el gobiernu de Trabzon negó armes al secuaz de Mustafa Kemal, Topal Osman, quien foi responsable d'asesinatos en masa nel Ponto occidental. Trabayadores portuarios turcos armaos forzaron a Osman a abandonar la ciudá. Finalmente, Osman asesinaría al parllamentariu de Trabzon Şükrü Ali Bey por criticar al gobiernu nacionalista de Mustafa Kemal. Şükrü Ali Bey ye consideráu un héroe pola población de Trabzon, ente que na vecinaGiresun hai una estatua del so asesín Topal Osman. Los esfuercios de la población de Trabzon Pro-otomanu, anti-nacionalista namái retarda lo inevitable, porque los gobiernos de Turquía y Grecia en xineru de 1923 aceptaron un intercambiu forzosu de la población. Esti intercambiu inclúi más 100 000 griegos de Trabzon y la so contorna, a la relativamente nueva Estáu griegu, xunto cola población cristiana de Xonia (más de 1 millón de persones.
Mientres la II Guerra Mundial decayó l'actividá portuaria por cuenta de que'l Mar Negru convirtiérase otra vegada en zona de guerra. Poro, los productos d'esportación más importantes, tabacu y ablana, non podíen vendese y el nivel de vida degradóse.
Como resultáu'l desenvolvimientu xeneral del país, Trabzon esperimentó un desenvolvimientu de la so vida económico y comercial. La carretera costera y un puertu nuevu aumentaron les rellaciones comerciales col centru d'Anatolia, lo qu'apurrió cierta crecedera. Sicasí, el progresu foi lentu en comparanza cola zona occidental y el suroeste de Turquía.
Trabzon ye famosu en toa Turquía pola so anchoes, llámase hamsi, comida principal en munchos restoranes de la ciudá. Les esportaciones principales de la rexón son ablanes y té .
La ciudá inda tien una comunidá considerable de Musulmanes de fala griega la mayoría de los cualos son orixinarios de les cercaníes de Tonya y Of. Sicasí, elGriegu pónticu (conocíu como Romeiaka o Ποντιακά, Pontiaka) ye faláu sobremanera poles xeneraciones mayores.
Basilio Bessarión (1403 - 1472), humanista eruditu, patriarca llatín de Constantinopla y cardenal de la Ilesia católica.
Jorge de Trabzon (1395 - 1486), filósofu y humanista renacentista. Anque ye conocíu comode Trebizonda, nació enCreta, pero d'una familia procedente de Trebizonda, y por ello'l nome.
Panareto (ca. 1320 - dempués de 1390) y otros:Crónica de Trebisonda (Περὶ τῶν τῆς Τραπεζοῦντος βασιλέων τῶν μεγάλων Κομνηνῶν), que foi siguida aproximao nosaños 1430.
.jpg)
.jpg)
.JPG)
