 Totalán | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Málaga | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
| Alcalde de Totalán | Miguel Ángel Escaño López | ||||
| Nome oficial | Totalán(es)[1] | ||||
| Códigu postal | 29197 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 36°45′56″N4°17′49″W / 36.7656°N 4.297°O /36.7656; -4.297 | ||||
  Totalán Totalán (España)  | |||||
| Superficie | 9 km² | ||||
| Altitú | 281 m | ||||
| Llenda con | Málaga,El Borge,Moclinejo yRincón de la Victoria | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 776 hab. (2024) - 380 homes (2019) - 366 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.04% de provincia de Málaga | ||||
| Densidá | 86,22 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| totalan.es | |||||
 | |||||
Totalán ye unconceyuespañol de laprovincia de Málaga,Andalucía. Ta asitiáu na contorna de l'Axarquía, a unos 22 quilómetros deMálaga y a 553 km deMadrid per carretera.
Ye unu de losconceyos más pequeños de la provincia tanto en superficie como en población. Tien una población de 776 habitantes (2024)[2][3]
El nucleu urbanu, de cais blanques, estreches y empinaes, ta allugáu nun paisaxe de llombes onde se cultiven viñeos y almendrales.
 | Esti artículu o seición necesitareferencies qu'apaezan nunapublicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisaral autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando: {{subst:Avisu referencies|Totalán}} ~~~~ |
Sobre l'orixe del nome del pueblu circula la teoría de que Totalán n'árabe significatorta. Hai amás dellos documentos que recueyen la esistencia de dellos caseríos na zona denomaos Tortela, Tortila y Tortalán, lo que vien a indicar, según la mentada teoría, qu'en dalgún d'estos llugares produciría la típica repostería andalusí, pero hasta'l momentu nun s'atoparon muestres de la esistencia d'esta artesanía.
El pequeñu conceyu de Totalán, percorríu de norte a sur pol regueru del mesmu nome, estiende la so irregular y allargada superficie ente la contorna de l'Axarquía, a la que pertenez, y laHoya de Málaga. Como frontera que ye ente dambes zones, nel so paisaxe asomen les carauterístiques d'esos dos territorios, anque se repara un ciertu predominiu de la topografía propia de losMontes de Málaga.
Trátase, poro, d'un terrén nel que predominen llombes y ribayos que la so cubierta vexetal ta integrada básicamente por olivares, almendrales, carbes y pacionales, y namái nes riberes del regueru allúguense delles güertes nes que se cultiven hortolices y frutales. Tando años semáu ciasi na so totalidá por vide, que perecieron por completu pola plaga de la filoxera. Esti pequeñu territoriu ta arrodiáu de cuetos d'altitú media-baxa, como'l de Salazar (512 metros), Vareno (501 metros) o'l de Las Ferrerías (664 metros). El regueru Totalán ye de caudal estacional y a vegaes rexistra fuertes crecíes.
Bien pocos datos históricos esisten pa recrear la historia de Totalán, lo que nun quier dicir que nun esistiera, teniendo en cuenta que s'atoparon restos megalíticos que daten delIV yIII mileniu e.C.. Anterior a la conquista poles tropes cristianes, y entá dempués d'esti acontecimientu los datos sobre esta llocalidá tampoco son abondoses. Sábese que pertenecía alAlfoz de Málaga, y tamién se tienen noticies de la esistencia d'una torre de la qu'anguaño nun queda práuticamente nada. Sí ta documentáu qu'en1483, unos años antes de tómalo de Málaga, El Zagal ganó en tierres d'esti conceyu a parte del exércitu cristianu que se movió dendeAntequera a esta zona, siguiendo'l cursu del regueru Totalán, p'atacar la guarnición musulmana que se topaba acampada cerca deMoclinejo. Los árabes fueron informaos a tiempu de la llegada de los cristianos y salieron victoriosos del enfrentamientu.
Esiste tamién la creyencia de que na dómina musulmana'l regueru Totalán yera caudalosu, lo qu'esplica la esistencia d'un molín d'aceite nesti territoriu. Sía que non, al nun haber documentación sobre nengún acontecimientu de resalte nesti conceyu, tou apunta a que la historia de Totalán a partir de la conquista cristiana cuerre pareya a la de los pueblos estremeros, tan pareya que tamién se notó, y enforma, la plaga de la filoxera a finales delsieglu XIX, qu'acabó con toles vides de la zona, que yeren la base de la so economía.
La destrucción del principal recursu económicu de Totalán –la vide- traxo de resultes el paulatín abandonu de cortixos y tierres, pero'l mayor éxodu de la población producir na década de los 40, en plena postguerra, cuando munchos de los sos vecinos colaron a la barriada malagueña d'El Palo, en busca d'un mediu de vida na mesma capital de la provincia, lo que causo que pasara a tener unos 600 habitantes de los casi 1500 colos que cuntaba antes de la plaga.
Anguaño Totalán ye un pueblu dependiente económicamente de fuera, en plenu desenvolvimientu, ricu en tradiciones y cultura, con cases blanques y cais estreches como la resultancia del so pasáu andalusí, pueblo que la so hestoria tar escribiendo día ente día polos sos habitantes y sobremanera los más nuevos.
L'alministración política del conceyu faise al traviés d'unConceyu de xestióndemocrática nel que los sos componentes son escoyíos cada cuatro años porsufraxu universal. Elcensu eleutoral ta compuestu por tolos residentes empadronaos en Totalán mayores de 18 años y nacionales d'España y de los restantes estaos miembros de laXunión Europea. Acordies colo afitao na Llei del Réxime Eleutoral Xeneral,[4] qu'establez el númberu deconceyales elixibles en función de la población del conceyu, la Corporación Municipal de Totalán ta formada por 7 conceyales.
Totalán ta integráu nelConsorciu de Tresporte Metropolitanu del Área de Málaga, qu'opera delles rutes d'autobús interurbanu que la comuniquen. Pueden consultase nel siguienteenllaz
Lachanfaina, ye'l platu típicu de la llocalidá. L'últimu domingu de payares la Chanfaina ye homenaxada, con una fiesta declarada d'interés turísticu provincial.
La chanfaina lleva como ingredientes: pataques, aceite d'oliva, vinagre, ayos, migues de pan y diverses especies: oriéganu, azafrán, pimienta, clavu, comín y lloréu. Puede complementase con carne o morciella en rodajas. La so preparación ye senciella: tuéstense les pataques n'aceite d'oliva. Cuando tán llistes (non demasiáu feches) estrémense. Nel mesmu aceite tuéstase la carne. Dempués prepárase l'aliñu con miga de pan, ajo azafrán, pimienta, clavu, comín, oriéganu, sal y vinagre. Finalmente fiérvese tou xuntu nun cazu y puédese tamién completar, con morciella en rodaxes.
Mientres la fiesta pueden atopase nel pueblu puestos de degustación, mercadinos medievales, música popular, etc.
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Totalán.
.svg)
.svg)
