El primer Super Bowl xugóse'l15 de xineru de1967 (el primer ganador foi Green Bay) como parte d'un alcuerdu ente la National Football League y l'otru campeonatu esistente entós daquella, l'American Football League (AFL), por que los vencedores de cada competición xugaren un partíu que decidiera al campeón d'Estaos Xuníos. Cuando la AFL integrar na NFL, cada lliga convertir nuna conferencia y el xuegu pasó a ser ente los sos campeones. L'equipu que más vegaes ganó foiPittsburgh Steelers (seis causes), y solo hai cuatro de les 32 franquicies de la NFL que nunca xugaron la final.[2] L'actual campeón son losNew England Patriots que ganaron la edición XLI el 5 de febreru del 2017, per primer vegada en tiempu extra.
Al marxe del ámbitu deportivu, la Super Bowl ye una de les retresmisiones per televisión más vistes nos Estaos Xuníos cada añu. Munchos músicos actuaron mientres les ceremonies antes del partíu y nel descansu, la franxa publicitaria ye la más cara de tol añu, y el día del partíu (conocíu como "Super Sunday" —Super Domingo—) ta consideráude facto como una fiesta nacional.[3][4] Los estauxunidenses peracaben más comida y bebida mientres l'alcuentru qu'en cualesquier otra fecha, quitando'lDía d'Aición de Gracies.[5]
Dende la creación de laNational Football League en1920, el campeonatu tuvo que competir con otres lligues, siendo la más importante de toes elles l'American Football League, fundada en1960. La rivalidá ente los dos campeonatos, qu'intensificaron les sos estratexes p'atraer a los meyores xugadores y al mayor númberu d'aficionaos, fizo que la NFL y la AFL entamaren conversaciones en1966, llegando a un preacuerdo el8 de xunu d'esi añu.[6]
Una de les condiciones d'esi preacuerdo establecía la celebración d'una semi-final que determinara al "campeón del mundu" defútbol americanu. El comisionado de la NFL,Pete Rozelle, quixo llamar a esi partíuThe Big One.[7] Sicasí, impúnxose finalmente'l nome "Super Bowl" propuestu pol propietariu de losKansas City Chiefs y fundador de la AFL,Lamar Hunt, a quien se-y asocedió en viendo al so fíu xugar con una pelota rebotadora llamada "Super Ball". Per otra parte, el nome "Bowl" (tazón) yá s'emplegaba pa les finales defútbol americanu universitariu, polo que terminó imponiéndose a pesar de que nun principiu diba ser una denominación temporal.[8]
El primer Super Bowl, que se llamó oficialmente "First AFL-NFL World Championship Game" (Primer campeonatu del mundu AFL-NFL), apostóse'l 15 de xineru de 1967 ente los campeones de la American Football League, losKansas City Chiefs, y los de la National Football League, losGreen Bay Packers. Dichu alcuentru terminó con un resultáu de 10:35 favorable paraGreen Bay, con una actuación destacada delquarterbackBart Starr, que foi proclamáuxugador más pervalible.[8] Los Packers revalidaron el títulu al añu siguiente.
Nel tercer campeonatu celebráu en1969 camudó l'enclín, yNew York Jets foi'l primer equipu vencedor qu'apurría la American Football League, al ganar a losBaltimore Colts enMiami. La postrera final de la Super Bowl coles dos lligues por separáu celebrar en1970, y nella Kansas City Chiefs proclamóse campeón al vencer aMinnesota Vikings de la NFL por 23:7. Esi mesmu añu establecióse "Super Bowl" como denominación definitiva del choque.[9]
En1970 producióse l'absorción de la American Football League per parte de la National Football League, que pasaben a ser laConferencia Americana y laConferencia Nacional respeutivamente. De la mesma, el troféu de campeones pasó a llamase "Troféu Vince Lombardi", n'homenaxe al entrenadorVince Lombardi que finó en setiembre d'esi añu.[10] El primer club vencedor col nuevu sistema foiBaltimore Colts.
A partir de losaños 1980, los equipos de la NFC tomaron el control nes finales de la Super Bowl. La franquicia más esitosa nesa dómina foiSan Francisco 49ers, que ganó trés Super Bowl (1982,1985 y1989) con un estilu de xuegu al ataque imprimíu pol so entrenador,Bill Walsh. El soquarterback,Joe Montana, ta consideráu como unu de los meyores de la historia na so posición y foi ganador del MVP nes edicionesXVI,XIX yXXIV.[13] Nesta década tamién destacóChicago Bears, que cerró la temporada de1985 con un récor de 18 victories por una derrota, y los dos campeonatos deWashington Redskins, correspondientes a les temporaes de1982 y1987.
Nadécada de 1990,Dallas Cowboys sobresalió como l'equipu más victoriosu, con trés de los cuatro Super Bowl que llegaron a xugar nesi periodu (en1993,1994 y1996). Tamién destacóBuffalo Bills, que llegó a cuatro finales consecutives dende1991 hasta1994 pero nun ganó nenguna d'elles.[14] De la mesma, San Francisco 49ers convertir nel equipu que más Super Bowl ganara al vencer na ediciónXXIX, colwide receiverJerry Rice como'l so mayor figura dempués de la retirada de Joe Montana.[15] Cowboys y 49ers acoparon los principales duelos de la final, hasta qu'a finales de la década resurdióGreen Bay Packers, lideraos polquarterback y tres veces MVPBrett Favre. Per otru llauDenver Broncos, que nunca ganó un títulu a pesar de llegar a la final en cuatro causes, llogró dos Super Bowl consecutivos en1998 y1999 conTerrell Davis yJohn Elway como los sos principales curiosos.[16]
Pittsburgh Steelers volvió confirmase como un equipu campeón en recuperando'l so carauterísticu xuegu defensivu, y superó aSan Francisco 49ers como l'equipu que más Super Bowl ganó en venciendo naSuper Bowl XL (en2006) yXLIII (en2009).[19] Un debutante na final,New Orleans Saints, venció nelSuper Bowl XLIV apostáu en2010, y en 2011 los ganadores fueron losGreen Bay Packers. New Englands Patriots ganó'l Super Bowl LI frente a Atlanta Falcons con un resultáu de 34-28 onde l'alcuentru foi lleváu al tiempu extra per primer vegada.
Hasta2017 celebráronse 51 ediciones de la Super Bowl. Anque tradicionalmente siempres se xugaba a finales de xineru, dende2004 apostar nel primer domingu de febreru. La final vien precedida d'una temporada regular, apostada nos últimos meses del añu saliente y delles eliminatories naConferencia Americana y laConferencia Nacional. Cada Super Bowl representar connumberación romana (cola esceición delSuper Bowl 50), polo que la primer edición que s'apostó en1967 conozse comoSuper Bowl I.
Anguaño, 28 franquicies de fútbol americanu participaron na final dende la primer edición y 19 equipos ganaron el troféu siquier una vegada. Cuatro equipos nun xugaron nunca'l Super Bowl:Cleveland Browns,Detroit Lions,Houston Texans yJacksonville Jaguars. Detroit y Cleveland fueron campeones de la NFL antes de1967, ente que Jacksonville y Houston son franquicies creaes dempués de la fusión ente NFL y AFL y nun ganaron campeonatu dalgunu.[2]
ElSuperdome de Luisiana, l'estadiu sede con más ediciones allugaes de la Super Bowl, con siete en total.
La NFL escueye la sede con trés años d'antelación, con base en que la ciudá candidata axunte unes condiciones d'aforu, seguridá ya instalaciones fayadices. Ye tradicional que la sede escoyida cunte con una franquicia de la lliga.[21][22] Amás, l'alcuentru ta consideráu dende2002 como "Eventu especial de Seguridá Nacional" per parte delServiciu Secretu de los Estaos Xuníos.[23] El costu d'una entrada oficial nelSuper Bowl XLII foi de 900 dólares, preciu que na reventa disparar hasta los 4000 dólares.[24]
Históricamente, la Super Bowl apostóse en sitios con un clima templáu. L'área metropolitana deMiami ye la zona que más vegaes allugó la final, hasta en 10 ocasiones,[25] siguida porNueva Orleans (9) yLos Angeles (7). Sicasí, l'apaición d'estadios cubiertos fizo que la NFL cunte con ciudaes con clima fríu p'allugar el choque nos últimos años.
Hasta la fecha, nengún equipu que llegara a la final haber apostáu nel so estadiu;[20] anque en 1980 los Rams xugaron laXIV en Los Angeles y en 1985 los 49ers laXIX en San Francisco, ciudá onde faíen de llocal.
Pa designar a quién va exercer como l'equipu llocal, la NFL alterna ente laConferencia Nacional y laConferencia Americana, cada añu pel mediu. El protocolu de la Lliga Nacional de Fútbol Americano (NFL) dicta que los equipos de la Conferencia Americana son locales del Súper Bowl nos años pares, mientres los de la Nacional ser nos nones. L'equipu qu'exerz de llocal puede escoyer la equipación que quiera, teniendo en cuenta que les regles de la lliga torguen a los equipos portar uniformes alternos mientres la Super Bowl.[26][27]
El principal gallardón que se lleva'l vencedor de la Super Bowl ye'lTroféu Vince Lombardi. Llámase asina dende1970 n'honor al entrenadorVince Lombardi, ganador de les dos primeres Super Bowl colosGreen Bay Packers y fináu esi añu por causa de uncáncer.[10] Enantes, yera conocíu como "Campeonatu del Mundu".[28]
El troféu foi diseñáu porTiffany & Co. y ta valoráu en 25 000 dólares. Presenta un balón reglamentariu de fútbol americanu de pies realizáu con plata de llei, mide 56 centímetros y pesa 3,2 kilogramos.[29] La NFL ellabora una sola pieza p'apurrilo en propiedá al equipu vencedor, a diferencia d'otros campeonatos como laCopa Stanley (NHL) o laGrey Cup (CFL), onde solo esiste un gallardón.[30] Cuenta con una inscripción col ganador, añu y edición de la Super Bowl que se graba dempués del partíu.
Amás del troféu, cada xugador recibe un aniellu de campeón. Estes xoyes suelen realizase n'oru blanco ydiamantes, ya inclúin nome del equipu y edición de la Super Bowl. La NFL costea 150 aniellos pa cada equipu, con un costu averáu de 5000 dólares la unidá. La franquicia vencedora puede regalar aniellos a quien quiera, partiéndose ente cuerpu téunicu, xugadores, personal y direutiva. En casu de que quieran regalar aniellos de más, l'equipu asume'l costu de cada unidá extra.[31]
Al marxe del eventu deportivu, la Super Bowl ye unu de los acontecimientos sociales más importantes n'Estaos Xuníos. Ta consideráu como un actu social nel que la xente axuntar pa ver el partíu, y ye la segunda fecha del añu na que más comida y bébora consúmese, por detrás delDía d'Aición de Gracies.[5]
La NFL y la mayoría d'equipos del campeonatu entamen actividaes pela redolada del campu de fútbol americanu, destinaes a tolos públicos. La mayoría tán rellacionaes col fútbol americanu, como firmes de xugadores famosos o pruebes físiques. Sicasí, tamién s'entamen conciertos na redoma al estadiu con grupos populares.
Amás, ye l'únicu partíu de la temporada nel que los dos equipos pueden llevar a los sos equipos d'animadores (cheerleaders). La primer vegada qu'apaeció esti tipu d'animación foi nelSuper Bowl X celebráu en1976, col grupu decheerleaders deDallas Cowboys.[32][33]
Al empiezu del partíu hai delles actuaciones musicales, númberos d'orquestes universitaries y saludos per parte de diverses autoridaes, que rematen cola interpretación del himnu nacional de los Estaos Xuníos, "The Star-Spangled Banner". L'artista escoyíu pa interpretalo suel destacar pola so capacidá vocal, tener una carrera consagrada, y el so eleición fai pocos díes antes d'apostase la final.[34][35] L'himnu interpretar en direuto y en direutu acompañáu por una orquesta, y anque teóricamente esiste la posibilidá de que'l cantante pueda faerplayback, esto ye criticáu si afayar.[36]
Cada Super Bowl cuntó con un espectáculu musical celebráu na posa del partíu (Halftime show) dende la so primer edición. Anque nun principiu taba protagonizáu peles bandes musicales de les universidaes estauxunidenses, la popularidá del eventu fizo que los cantantes y grupos más populares del momentu ganaren protagonismu. A diferencia d'otros entemedios con menor duración, laNFL autoriza que'l descansu de la Super Bowl dure 30 minutos por que puedan realizase les actuaciones, y el so presupuestu ye bien cimeru al de cualquier actuación realizada n'otres circunstancies.[37][38]
A lo llargo de la historia, hubo actuaciones que trescendieron más allá del partíu. Tres dellos años con perda d'espectadores a otres canales mientres el descansu, la NFL contrató palSuper Bowl XXVII celebrada en1993 aMichael Jackson, quien cantó xunto con 3.500 neños el so senciellu "Heal the World". L'ésitu d'audiencia fizo que la lliga contratara artistes famosos y ameyorara la calidá delshow.[39] En2002 l'actuación de los irlandesesU2 tamién llogró repercusión nos medios, yá queBono homenaxó a les víctimes delatentáu del 11 de setiembre mientres el cantar "Where the Streets Have No Name".[40]
L'espectáculu del descansu delSuper Bowl XXXVIII, celebráu en2004, nun foi unu de los más polémicos de la historia, sinón el más polémicu, dempués de que'l cantanteJustin Timberlake, mientres interpretaba la so temaRock Your Body, al terminar el cantar, quitó-y aJanet Jackson una pieza del so vistíu a la fin de l'actuación, afayando unu de los sossenos con una estrella qu'anubría toltetu. La imaxe solo pudo trate mientres un segundu na emisión en direutu, pero foi espublizada con rapidez al traviés d'internet y delles asociaciones d'espectadores protestaron polshow.[41] L'incidente, que pasó a conocese comoNipplegate, costó-y a CBS y toles emisores afiliaes una multa de 550,000 dólares per parte de laComisión Federal de les Comunicaciones (FCC), anque dichu organismu llevantó la sanción en 2008.[42] Dempués d'esi incidente, la emisión d'espectáculos en direutu nos Estaos Xuníos facer con cinco segundos de retardo.[43] anque nun tien nengún sentíu yá qu'en2012 tamién volvió asoceder un incidente mientres la presentación de la cantanteMadonna, cuando la raperaM.I.A. llevantó'l sodeu mediu, polo que'l voceru de laNBC Christopher McCloskey, túvose qu'esculpar pol xestu desaveniente[44][45]
Tradicionalmente, elSuper Bowl foi unu de los programes de televisión más vistos nosEstaos Xuníos y la retresmisión suel liderar les audiencies d'esti mediu cada añu. Mientres l'alcuentru, la cadena que la retresmite llogra una cuota de pantalla d'ente'l 40 % y el 60 %, según datos d'AGB Nielsen, lo que se traduz en cerca de 120 millones d'espectadores que sintonizan col partíu siquier en dalguna ocasión.[46] Amás, la señal del alcuentru tresmitir a más de 200 países, polo que l'audiencia multiplicar hasta cien millones de persones en tol mundu.[47]
La primer final que rompió récores d'audiencia foi'lSuper Bowl XVI, celebráu en1982 y qu'enfrentaba aSan Francisco 49ers contraCincinnati Bengals. El choque foi siguíu pol 49 % de los llares con unshare del 73 %, y algamóse esa cifra porque una fuerteventisca afectó a la mariña nordeste del país, lo que provocó que munches persones prefirieren quedase nes sos cases pa siguir l'alcuentru.[48] Anguaño, l'espaciu más vistu de la historia nos Estaos Xuníos ye laSuper Bowl XLVI de2012, con 115 millones d'espectadores.[49] La ediciónXLIV de2010 desbancó del puestu al últimu capítulu de la serieM*A*S*H, emitíu en1983, qu'hasta esi añu foi'l programa con más audiencia del país.[46]
Anguaño, los derechos d'emisión d'esti partíu correspuenden aCBS,NBC yFOX, turnándose cada añu. EnantesABC tamién retresmitía'l Super Bowl, anque dexó de faelo cuando arrenunció alfútbol americanu en televisión. La primer final foi retresmitida de forma simultánea ente CBS y NBC, y a partir de1968 les cadenes empezaron a partise les emisiones.[50] Pela so parte, el primer alcuentru emitíu pa tol país foi'ledición VII de1973, yá que hasta esi añu los partíos acutar nes ciudaes con equipos na final pa evitar que la xente nun allegara a los estadios.[51]
Dempués del partíu, ye tradicional que la canal que la hai retresmitíu emita un programa oserie de televisión del qu'espera llograr bones audiencies. Exemplos d'ello fueron los estrenos deThe A-Team (1983),Family Guy (1999) oAmerican Dad! (2006) ente otros programes. Les redes tamién aprovechen pa emitir les sos series con un capítulu especial, alloñáu de la trama principal p'atraer más públicu, como asocedió conThe Simpsons (col episodiu "Sunday, Cruddy Sunday") oHouse (en "Frozen").[52][53]
Les franxes comerciales mientres el partíu de la Super Bowl son les más cares de la televisión n'Estaos Xuníos, polo que munches empreses deciden mercar esos espacios pa emitir los sos anuncios más costosos y les sos mayores producciones. El primer anunciu d'eses carauterístiques foi "1984" d'Apple, dirixíu porRidley Scott, que revolucionó'l conceutu de la publicidá emitida nesti acontecimientu.[54][55] De magar, munches empreses usen esti espaciu pa dar a conocer les sos propuestes más creatives y los sos nuevos productos, ya inclusive dellos diarios comoUSA Today entamen un concursu pa premiar al meyor anunciu de la Super Bowl.[56][57] Ye habitual tamién la presencia d'anuncios fixos, como la campaña deDisneyI'm going to Disney World!, na que futbolistes y celebridaes del país animen a la xente a allegar al parque temáticu.[58]
El númberu d'espacios destinaos a la publicidá ta llindáu y, por cuenta de la audiencia que puede algamar el partíu, el so preciu ye bien eleváu. En2016, una empresa que quixera asitiar unspot de 30 segundos mientres el partíu tenía qu'abonar cerca de 5 millones dedólares. El preciu de los anuncios foi n'aumentu sacante en2009 y2010 (2.5 millones), cuando per primer vegada na so historia baxaron por cuenta de lacrisis financiera.[59]
↑Hoffart, Tom (1 de febreru de 2009). Dailynews.com (ed.): «NBC's Super Bowl history» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-18. Consultáu'l 11 d'abril de 2010.
↑10,010,1 NFL Hispanu (ed.): «Vince Lombardi» (4 d'agostu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de payares de 2015. Consultáu'l 11 d'abril de 2010.
↑Altman, Alex (21 de marzu de 2009). «Super Bowl Halftime Show» (inglés). Time. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-08-26. Consultáu'l 16 d'abril de 2010.
↑ History Department at the University of San Diego (ed.): «Television's Top-Rated programs» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 27 de payares de 2015. Consultáu'l 17 d'abril de 2010.
↑ Entertainment Weekly (ed.): «Super Bowl Bump» (inglés) (12 de febreru de 1993). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-08-22. Consultáu'l 17 d'abril de 2010.
