Esti artículu o seición necesitareferencies qu'apaezan nunapublicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisaral autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando:{{subst:Avisu referencies|Pisa}} ~~~~
Ente los monumentos más importantes de la ciudá figura —na célebrePiazza dei Miracoli, declaradaPatrimoniu de la Humanidá— lacatedral, construyida en mármol ente los años1064 y1118, n'estilu románicu pisano, col so portal en bronce deBonanno Pisano y el púlpitu deGiovanni Pisano. Al llau de la catedral atopa la llamativatorre inclinada, delsieglu XII, con un altor de 58,36 metros, que sufrió'l so característicu enclín darréu dempués d'empecipiase la so construcción.
Por cuenta de la naturaleza del terrén, esisten en Pisa otres dos torres inclinaes: el campanariu de la ilesia deSan Nicola, nel estremu opuestu de Vía Santa Maria, xunto al Lungarno; y el campanariu de la ilesia deSan Michele degli Scalzi, na metá del paséu fluvialdelle Piagge, sito na parte este de la ciudá (nesti casu inclusive la ilesia ta inclinada). Tamién ta inclináu'l Palaciu Toscanini en "Lungarno Pacinotti".
La razón de que tal cantidá d'edificios, sobremanera los altos y espodaos como los campanarios, atópense inclinaos, ye la naturaleza pantanosa del terrenal sobre'l que ta asitiada la ciudá, qu'en munchos casos vence y asítiase col pesu d'estes edificaciones.
Achille Soli (dib.) Matteo Florimi (grab.), Siena,Vista de páxaru de Pisa, 1590
{{AP|República de Pisa desconoz l'orixe de Pisa. La lleenda fala d'un fundadores d'orixe griegu, procedentes d'una ciudá llamadaPisa que s'atopaba na vera delríu Alfeo nelPeloponeso, que fundaríen otra ciudá col mesmu nome de la orixinal n'Italia, según dalgunos dempués de laguerra de Troya.
El nome de la ciudá en llatín,Pisae, ta en plural, lo que podría indicar que, al contrariu de la Pisa griega que tenía solo un ríu, na nueva pasaben dos cursos d'agua: el Arno y el Auser. De toes formes d'esta dómina nun queda nengún restu arqueolóxicu, lo que fai duldar de la veracidá de la lleenda y pensar qu'en realidá fuera fundada polosligures. De xuru depués foi ocupada polos etruscos y losromanos. Escontra'lsieglu IX la ciudá yá tenía un gran poderíu naval. Aliada conXénova, espulsó deCórcega yCerdeña a los sarracenos nelsieglu XI.
Pisa llogró grandes beneficios comerciales tres laPrimer Cruzada, y el so creciente poder económicu llevar a conflictos con otres importantes ciudaes de la península itálica, comoXénova yVenecia. Al pie de éstes y aAmalfi foi una de les cuatroRepúbliques Marítimes (Repubbliche Marinare) italianes. Elsieglu XII y principios delXIII fueron la so dómina de rellumanza. Quedó debilitada depués de labatalla de Meloria, en1284, na que los xenoveses fundieron la so flota, a pesar de la so inferioridá numbérica. Nelsieglu XIV Pisa perdió les sos posesiones ultramarines y en1406 la mesma ciudá foi vendida aFlorencia. Solo recuperó la so independencia mientres un periodu de 12 años, ente1494 y1506, cuando Pisa foi reconquistada poles tropes florentines comandadas porAntonio da Filicaja,Averardo Salviati yNiccolò Capponi.
El puertu de Pisa taba asitiáu na actual ciudá deLivorno, qu'a midida que foi creciendo llogró entidá propia convirtiéndose nel puertu principal de laToscana. Pisa pasó a desempeñar un papel principalmente cultural, anque secundariu, impulsáu pola presencia de la universidá, creada en 1343.
Pisa foi'l llugar onde nacióGalileo Galilei. Entá ye la sede d'un arzobispáu. Nos últimos sieglos convirtióse en centru d'industria llixero. Sufrió repitíes destrucciones mientres laSegunda Guerra Mundial.
Anque latorre inclinada ye la imaxe más famosa de la ciudá, ye una de les munches obres d'arte y arquiteutura asitiaes naPlaza de la Catedral o «Plaza de los Milagros», al norte del centru de la ciudá vieya. Ellí llevántense tamién elBautisteriu, elDuomo y elCampusantu (campusantu monumental).
Otros llugares d'interés na ciudá son:
Piazza dei Cavalieri («Plaza de los Caballeros»), onde puede trate'lPalazzo della Carovana, cola so impresionante fachada diseñada porGiorgio Vasari.
L'antigua ilesia deSan Pietro in Vinculis, cola so cripta y la so pavimentacióncosmatesca.
Centru d'Arte Palazzo Blu: una coleición d'obres d'arte fundamentalmente de los sieglos XVI y XVII. Topar nel Palaciu Giuli Rosselmini, cerca del Arno.
Muséu nazionale di Palazzo Reale: un muséu nel palaciu que foi residencia de los grandes duques de Toscana y, dempués, de la familia real de los Savoya. Amuesa pintures dende'l sieglu XV al XIX (Rafael Sanzio,Rosso Fiorentino,Pieter Brueghel el Viejo.
Luminara : fiesta ciudadana que se celebra tradicionalmente el 16 de xunu, día anterior a la fiesta del patrón San Ranieri. Los edificios que s'asomen al ríu son afataos de particulares marcos blancos a les ventanes, puertes y balcones; cada marcu sirve de soporte pa candiles, que son encendíos ún por ún mientres la tarde. Al atapecer asina la ciudá atopa allumada de veles y les cais enllenar de xente que se apresta a ver los fueos artificiales. Esti eventu atrai cada añu a munchos turistes amás de los habitantes de la zona, y sumir conciertos y fiestes nes places de la ciudá.
.svg)
