Novela[1], narración enprosa que suel ser más estensa que'lcuentu. El rellatu apaez como una trama enguedeyada o intensa con personaxes trazaos sólidamente y ambientes descritos con detalle, nun mundu autónomu ya imaxinariu. Amás, tien una variedá mayor de formes d'encadarmar el rellatu que van dende unnarrador en primer persona a un narrador esternu. Xorreciendo'l grau de conocencia de los fechos o personaxes por parte del narrador, de narración en primer persona o testigu presencia a narrador omnisciente.
El términu novela remanez delitalianunovella (delllatínnova: noticia). Ye'l más tardiegu de tolosxéneros lliterarios, y anque xurdió naEdá Antigua nun llogró afitase hasta laEdá Media. El términunovella entamó a emplegase pa nomar los rellatos de ficción con una estensión ente'l cuentu y elromanzo. N'español, primero utilizóse cola aceición italiana pasando llueu a desinar les narraciones estenses (romanzo n'italianu yroman enfrancés). El rellatu curtiu será denomáu a magar d'entósnovela curtia.
Les primeres noveles producense ente'l sieglu II e.C y sieglu III e.C enGrecia yRoma, y clasificáronse en cuatro tipos básicos: noveles de viaxe, noveles romántiques, noveles satíriques ynovela bizantina. Na Edá Media xurde lanovela sentimental y lacaballeresca. Nelsieglu XVI xurde lanovela pastoril, lanovela picaresca y lamorisca.
El so orixe como téunica y xéneru lliterariu ta nelsieglu XVII n'español, siendo'l so meyor exempluDon Quixote de la Mancha (1605) deMiguel de Cervantes. Considérase como una de les primeres noveles modernes del mundu. Innovaba respeutu a los modelos clásicos de la lliteratura grecorromana como lo yeren laepopeya o lacrónica. Esta novela yá incorpora una cadarma episódica acordies con un envís fixu y xunitariu de forma premeditada.
Nelsieglu XVIII ñaz enFrancia lanovela d'anális psicolóxicu y decrítica. A fines del sieglu apaecen unes noveles cargaes d'un sentimentalismu melancólicu qu'abren el periodu románticu que se desendolca dafechu nelsieglu XIX cola apaición de lanovela histórica, psicolóxica, poética y social. El xéneru algama la perfeición téunica colrealismu y elnaturalismu.
Nelsieglu XIX la novela llatinoamericana pudo escomenzar a desendolcar, depués de la espulsión de los españoles que prohibíen esti xéneru nes Amériques. Depués d'unos tentaos na primara metá del sieglu, hai un verdaderu florecimientu na mayoría de los países que coincide colromanticismu. RescamplenCecilia Valdés (versión definitiva 1882) del cubanuCirilo Villaverde (Cuba 1812-???),Sab (1841) de la cubanaGertrudis Gómez de Avellaneda (Cuba: 1814-1873),Amalia (1851) del arxentínJosé Mármol (1817-1871),Enriquillo del dominicanuManuel Jesús Galván (1834-1911),María (1867) del colombianuJorge Isaacs (1837-1896), yClemencia (1869-1888) del mexicanu Ignacio Manuel Altamirano (1834-1893). Al finar el sieglu'lrealismu y elnaturalismu facíense más importantes. Tal vez l'exemplu más conocíu yeAves sin nido (1889) de la peruanaClorinda Matto de Turner (1852-1909), pero tamién dignu de comentar yeMúsica sentimental (1884) d'Eugenio Cambaceres
Nelsieglu XX desendolcase una fondera tresformación nes téuniques narratives rellacionaes col tratamientu de la secuencia temporal, el frañimientu del orde internu de lafábula, los análisis de los estremaos estaos y estratos de la concencia y del inconsciente, l'entecruciamientu de dellos niveles de llinguax, l'usu de téuniques que remanecen del cine (yuxtaposiciones, acumulación, narración en paralelu,flashback, etc.), de la cadarma musical, etc. Tamién afítase lanovela de ciencia ficción como demostración del progresivu impautu teunolóxicu na nueva y moderna sociedá humana.
A entamos delsieglu XXI apaecen nueves téuniques basaes n'edición collaborativa utilizando les nueves teunoloxíes de la información, especialmenteInternet, dalgunas d'elles como por exempluwikinoveles oWattpad.