Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Saltar al conteníu
WikipediaLa Enciclopedia Llibre
Buscar

Larraga

Coordenaes:42°32′51″N1°51′17″W / 42.54736893°N 1.85476633°O /42.54736893; -1.85476633
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Larraga
Alministración
PaísEspaña
Comunidá foralNavarra
Tipu d'entidáconceyu d'España
Nome oficialLarraga(es)[1]
Códigu postal31251
Xeografía
Coordenaes42°32′51″N1°51′17″W / 42.54736893°N 1.85476633°O /42.54736893; -1.85476633
Larraga alcuéntrase n'España
Larraga
Larraga
Larraga (España)
Superficie77.2 km²
Altitú384 m
Llenda con
Demografía
Población2133 hab. (2024)
- 1088 homes (2019)

- 987 muyeres (2019)
Porcentaxe0.31% de Navarra
Densidá27,63 hab/km²
Más información
Estaya horariaUTC+01:00
Cambiar los datos en Wikidata

Larraga ye unavilla y unconceyuespañol de laComunidá Foral de Navarra, asitiáu naContorna de Tafalla y naMerindad de Olite y a 38,4km de la capital de la comunidá,Pamplona. La so población ye de 2133 habitantes (2024)[2][3].

Símbolos

[editar |editar la fonte]

Escudu

[editar |editar la fonte]

El so blasón actual foi-y dau en1507 por donJuan d'Albret y doñaCatalina de Foix:

Y dámos-yos por privilexu et llibertá por armes, nun escudu o campu d'oru un pie de raga con tre braças (cañes) de sínople colos sos frutos de gules, por que aquelles puedantener, honrar y aprovechar a perpetuu.
[4]

Nuna carta d'homenaxe , el gobernador delreinu , en1276, puede trate'l sellu céreo qu'usaben mientres laEdá Media: Una ponte mazonado de cinco arcos, folgando sobre machones cilíndricos; na parte cimera un castiellu de tres torres y en bordura la inscricción: SIGILLUN: CONCILL: DE: LARRAGA.[4]

Topónimia

[editar |editar la fonte]

El nomeLarraga traducir en vascu como "l'artu". Componer pola pallabra "la(h)ar" 'artu' y el sufixu qu'indica llugar "-aga". La razón d'esti topónimu sería la bayura d'esti tipu de vexetación na zona. Cierta parte de la toponimia qu'atopamos nel términu de Larraga procede del euskera. Exemplos d'ello son nomes como "Muga", "Bolla", "Duiderra", "Larrahi", "Nava (la)" que demuestren que d'antiguo hubo muertes de la llingua vasca na zona.

Otra de les teorias del orixe del términu sería la rellación cola Tarraga d'orixe romanu. Julio Caro Baroja afirmó que: «L'averar esti nome (Tarraga) a ‘Larraga' paezme etimoloxía de sonsonete...» L. Michelena demuestra'l posible pasu en vascuenciu de t-, d- > l- ; y considera que podría considerase que la identificación ente Larraga y Tarraga podría dar llugar al exemplu más arcaicu d'esti fenómenu.

Xeografía

[editar |editar la fonte]

Larraga ocupa'l llau oeste de lamerindad de Olite, y la vera derechaderíu Arga, a 38km dePamplona, con una altitú de 394msnm. El terrén accidentar nos montes de Larraga y San Marcos.[4]

Llendes

[editar |editar la fonte]

Larraga llinda conMendigorría pel norte,Oteiza pel oeste,Artajona yTafalla pel este yBerbinzana pel sur.

Noroeste:OteizaNorte:MendigorríaNordeste:Artajona
Oeste:OteizaEste:Artajona yTafalla
SuroesteLerínSur:BerbinzanaSureste:Tafalla

Historia

[editar |editar la fonte]

Antigües edificaciones (como'l castiellu) suxeren guerres, asedios y saqueos, inseguridá, defensa y vixilancia. Naedá del fierro hubo yá un asentamientu humanu (el primitivu Larraga), pasando más tarde poladómina romana, de la que queden restos d'una calzada con una ponte y naedá media un castiellu proteutor y vigía sobre la corona d'un cuetu por que la so vertiente oeste y suroeste esparnó la villa, nos oríxenes delReinu de Navarra.

Siempres se dixo que los primeros oríxenes documentaos de Larraga proveníen de la villa romana Tarraga, citada por Plinio, inclusive asina apaecen en diverses enciclopedies perbién consideraes. Anque los datos atopaos apocayá paecen indicar qu'esta villa nun coincide col actual allugamientu de Larraga lo que sí podemos afirmar ye la presencia delImperiu romanu equí, yá que lo atestigüen la ponte romana qu'hai saliendo de la gasolinera en direición a Estella, a unos 500 metros.

Pero inda hai más, yá que podemos remontar a dómines anteriores; queden muertes arqueolóxiques d'asentamientos prehistóricos tremaos a lo llargo de tol términu municipal.

Si vamos a ladómina medieval, resulta indiscutible'l fechu de que se cita a esta llocalidá dende'lSieglu XI; muerte abonda ye'l Santu Cristu del Socorru, talla románica delSieglu XII, que llegó hasta los nuesos díes con un fuerte enraigono. En 1193 Sancho'l Sabiu concéde-y el so fueru privativoque foi aplicáu con otres señalaes mercedesefensa del so castiellu foi encamentada al conceyu de la villa, señal de gran fidelidá y privilexu preciadísimo.Carlos II facer villa realenga. DonJuan d'Albret yCatalina de Foix, amás de da-y el so escudu, facer bona villa , con asientu enCortes.[4]

En1936 al entamu de laGuerra Civil Española 46 persones fueron asesinaes, una d'elles foi la neña de 14 años que primeramente foi violada,Maravíes Lamberto.[5]

Larraga foi un pueblu fundamentalmente agrícola, que llegó a tener, en réxime cooperativu, bodegues, trujal, fornu, trilladoras, etc. Col cayente d'esta miente de vida, tamién vieno'l cayente demográficu d'esta llocalidá, non tan acusáu como otros enclaves que llegaron a sumir.

Demografía

[editar |editar la fonte]
Evolución demográfica[6]
1897190019101920193019401950196019701981199120012017
1.7821.8731.9962.4282.4872.5021.000.0002.3902.3211.8941.892demasiaes2060

Política y alministración

[editar |editar la fonte]
Eleiciones municipales en Larraga
Partíu políticu2015[7]2011[8]2007[9]2003[10]1999[11]1995[12]1991[13]
Larraga Cuenta (LC)31,03%4------------
Agrupación Socialista de Larraga (ASL)27,63%3------------
Euskal Herria Bildu (EH Bildu) /Bildu22,47%228,23%3----------
Iniciativa por Larraga (IXL)17,51%2------------
Unión del Pueblu de Larraga (UPL)--38,22%538,1%4--42,6%441,87%457,84%5
Partíu Socialista de Navarra-PSOE (PSN-PSOE)--29,39%336,19%429,27%314,52%114,42%1--
Independientes por Larraga (IL)----23,49%336,11%420,68%222,12%2--
Agrupación San Miguel (ASM)------25,32%2------
Euskal Herritarrok (EH)--------20,59%2----
Herri Batasuna (HB)----------20,54%239,15%4

UPN adoptó na llocalidá de Larraga el nome d'Unión del Pueblu de Larraga (UPL), anque ye representación de UPN.[ensin referencies]El PSN-PSOE apautó con Bildu, llogrando asina l'alcaldía nel conceyu.

Monumentos

[editar |editar la fonte]

Monumentos civiles

[editar |editar la fonte]
  • Plaza de los Fueros

Monumentos relixosos

[editar |editar la fonte]
  • Ilesia parroquial de San Miguel Arcagel

Referencies

[editar |editar la fonte]
  1. Afirmao en:Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. Afirmao en:Padrón municipal de España de 2024. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2024.
  3. oficina de rexistru
  4. 4,04,14,24,3Jesús Lorenzo Otazu Ripa, Heráldica Municipal Merindad de Olite, pg 13 Navarra. Temes de Cultura Popular nᵘ236, Ed. Gobiernu de Navarra, 1990,ISBN 84-235-0276-7
  5. (en local) Josefina Lamberto: “Alcordanza a la mio madre pidiendo llimosna”.https://www.elsaltodiario.com/memoria-historica/josefina-lamberto-larraga-madre-llimosna-maravíes. Consultáu'l 2018-02-12. 
  6. Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842». Consultáu'l 11 d'agostu de 2010.
  7. ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 2015». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  8. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 2011». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  9. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 2007». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  10. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 2003». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  11. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 1999». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  12. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 1995». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.
  13. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Larraga 1991». Consultáu'l 29 d'agostu de 2015.

Ver tamién

[editar |editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar |editar la fonte]
  • Larraga- Páxina web sobre Larraga
  • Larraga - Gobiernu de Navarra - Información y datos de conceyos de Navarra




Control d'autoridaes

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Larraga&oldid=4270300»
Categoríes:
Categoríes anubríes:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp