Elhaiku (俳句,haiku (俳句,'haiku'?)) ye un tipu de poesíaxaponesa. Consiste nun poema curtiu, de diecisiete moras", formáu xeneralmente por trés versos de cinco y siete "moras" respeutivamente. Esta métrica nun ye fixa. Comúnmente sustitúyense les moras" por sílabes cuando se componen n'otres llingües. La esencia del haiku ye "cortar" (kiru) por aciu la yuxtaposición de dos idees o imáxenes separaes por unkireji, que ye'l términu cortante" o separador.
La poética del haiku xeneralmente básase nel plasmu y la emoción (aware) que produz nel poeta la contemplación de la naturaleza.[1] Siguiendo l'esquema tradicional xaponés, un haiku tien de contener tamién una referencia direuta o indireuta a la estación del añu, por aciu l'usu d'unkigo o pallabra que remembra les estaciones. Lossaijiki son llistes estenses de pallabreskigo en xaponés, que'l poeta puede utilizar.
Ye común rellacionar el haikú col zen. Sicasí, anque'l zen utilizó'l haikú pal espardimientu de la so filosofía, falta enforma de ser l'orixe del mesmu. NelMan'yōshū (obra clásica d'escoyeta de poesía delsieglu VIII) hai munchos poemes de 31 moras onde apaez yá l'actitú carauterística del haiku: la Naturaleza nun ye escusa de los sentimientos humanos, sinón oxetu poéticu en sí mesmu. O, lo que ye lo mesmo, el poema surde «del plasmu del xaponés primitivu polo qu'asocedía na Naturaleza».[2]
La vinculación col zen producióse cuando nelsieglu XVIIMatsuo Bashō, monxu budista, popularizó'l haiku en Xapón. Nelsieglu XX Daisetsu Teitaro Suzuki, gran maestru budista zen, enfoca'l haiku como espresión poética del zen na so obraEl zen y la cultura xaponesa. Esto solo ye válidu pa dellos haikús, pero al traviés de la obra de Reginald Horace Blyth, difusor del haikú nel mundu anglosaxón, l'enfoque de Suzuki diose a conocer llargamente.
El haiku forma parte d'una familia de formes poétiques xaponeses nes que se combinen versos de cinco y siete moras. La forma métrica carauterística del haiku (un tercetillo que los sos versos tienen 5, 7 y 5 moras, respeutivamente) apaez yá nel sieglu VIII col nome dekatauta.[3] Dos katauta formaben unmondoo, un diálogu ente dos personaxes, nel que'l primerakatauta ye una entruga y el segundu la respuesta a la mesma.
Dende finales del sieglu VIII, la forma poética más común ye'ltanka: tratase d'un cantar curtiu formada por dos estrofes desiguales. La primera, llamada hokku, sigue'l patrón carauterísticu delkatauta (y delhaiku): un tercetillo 5-7-5, ente que la segunda ta formada por dos versos de 7 moras. Dáu'l so predominiu, altanka conózse-y tamién comowaka: ye'l cantar» por antonomasia.
Los tanka apaecíen de cutiu encadenaos nuna forma cimera, elrenga: a untanka inicial asocedíen-y delles respuestes, que podíen ser obra de diversos poetes. Cuando'l renga tenía un tonu humorísticu, llamábase-yhaikairenga (hai significa 'daqué risonderu' y kai quier dicir 'estrofa' o 'poema').
«Haiku o el arte de la poesía mínima». Diariu ABC (10 de xunu de 2012). Consultáu'l 24 de mayu de 2016. «El Ministerio de Asuntos Exteriores de Japón convoca un concurso de este tipo de poesía, en inglés y abierto a la participación europea.»
_by_Yosa_Buson.jpg)
