Nelsieglu VIII, losviquingos ocuparen lapenínsula deXutlandia, la islla deSjælland y la parte sur deSuecia. Nel añu810, tres de resistir los ataques de Carlomagnu, roblaron la paz y afitaron les llendes nelElder. Nel añu826, el rei danésHarald pautó una alianza conLluis Iel Píu. Dende entós, cola aida del misioneruAnscariu, entamaría el procesu d'evanxelización d'Escandinavia. Nel añu985, elreiviquinguSven ocupóSchleswig, el sur deSuecia yaInglaterra y afitó'l poder danés nelmar del Norte.
Tres años dempués,Canutu el Grande, rei danés, proclamóse rei d'Inglaterra, conquistóNoruega y entamó la cristianización deDinamarca. En1042, los ingleses independizáronse de Dinamarca. La xermanización del país entamó en1370 baxo la dominación deValdemar IV, tres de ser invadíu el país polaLliga Hanseática. La hexemonía del país finó en1626, tres de ser vencida Dinamarca naguerra de los Trenta Años y aceutar delles capitulaciones nos armisticios deLübeck (1626) yBrönsebro (1645). Nes dos caberes décades delsieglu XVIII, baxo'l mandatu deCristian VII, el país inxertóse naLliga de los Neutrales, y proscribióse la servidume.
La ciudá de Copenhague
En1807, tres los bombardeos de los británicos, Dinamarca xunióse aNapoleón. La derrota d'ésti, siete años dempués, fizo que los daneses perdieren dalgunos de los sos territorios.
La primeraConstitucióndemocrática aprobóse porFedericu VII en1849. Tamién les rexones d Schleswig y Holstein dexaron de ser daneses tres la guerra de1864 escontraAustria yPrusia. El país caltúvose neutral mientres duró laPrimer Guerra Mundial. La definición de les sos llendes entamó a concretase cola venta de lesislles Vírxenes aEstaos Xuníos y cola reconocencia de la soberanía d'Islandia, en1918. Dos años dempués foi-y devueltu el territoriu allugáu al norte de Schleswig. En 1933, Dinamarca anexonóse Groenlandia, que caltúvose como colonia danesa hasta qu'en1953 pasó a ser parte propia del reinu danés, p'algamar la condición autonómica en1979
En1939, los nazis invadieron el país. Una vegada finada la guerra, la monarquía tornó col reiCristian X y la concesión de l'autonomía a lesislles Feroe. El rei morrió en1972 y dexó d'heriede a la so fíaMargarita II de Dinamarca, primer reina constitucional, darréu que,Margarita I de Dinamarca foi la so predecesora pero enxamás aportó a ser coronoada oficialmente. El país ensamó parte naComunidá Económica Europea, per aciu d'unreferendu. Dinamarca yá yera cuartel xeneral del comandu bálticu de laOTAN dende1961. En1988, elprimer ministruPoul Schlüter tuvo de dimitir pola mor d'un conflitu al respeutu de l'armamentu nuclear de laOTAN, pero ensamó un nuevu gabinete encamentáu pola reina. Dinamarca foi'l primer país n'incluyir a les muyeres nes sos unidaes de combate.
El principal alderique nel panorama políticu danés nos últimos años, xira al rodiu de la re-estructuración económica dexisida polaCEE
Dende 1953, Dinamarca ye formalmente una monarquía constitucional. El rei exerz el poder executivu a traviés del gabinete qu'empobina el primer ministru. Ésti, al empar, ye responsable énte'lParllamentu (Folketing), constituyíu por 179 representantes, ente los que se cunten dos de les islles Feroe y dos de Groenlandia. Son elixíos ca cuatru años por sufraxu proporcional. El monarca carez de poder presonal. Los xueces son nomaos por él, siempres col vistu buenu del ministru de xusticia.
Himmelbjerget (147m) col llagu Julsø y la ciudáRy darrera, al fondu.
La parte continental deDinamarca ocupa lapenínsula deXutlandia, sobro tierres baxes, y el so permediu d'altor nun sobropasa los 30m. El puntu más altu ye'l cotaraxu deYding, nel centru de la península, con 173m. Arriendes de la estaya peninsular, el tarrén danés ta ensamáu por un área insular, na que hai de solliñar tres grandes islles -Fionia,Sjælland yLolland y más de 500 islles menores ya isllotes. Cásique un centenar d'ellos tan habitaos. Na islla d'Sjælland, alcuéntrase Copenhague, capital del país.
ElGudená ye'l ríu más estensu de Dinamarca, con un cursu de 158 km. Dinamarca ye un país de llagos; el d'Arreso, con un área de 41 km². El clima ye templáu y llentu la mayor parte l'añu, con temperatures que cimblen ente los 0 °C n'iviernu y los 16 °C enbranu. El permediu de precipitaciones ye de 400 a 800 mm al añu.
Los primeros poblaores deDinamarca ya ocupaben esti territoriu fai al rodiu de 150 milaños. Nel añu 10.000 e.C. esistía una población nómada que vivía de lapesca y de lacaza. Haza'l 3000 e.C. los primitivos daneses entamaron a prauticar l'agricultura. Anguaño la única minoría non danesa ye una colonia d'alemanes, que s'asitiaron al sur de la Península de Xutlandia. Una cuarta parte de la población concéntrase na capital,Copenḥague. La población deGroenlandia,islla baxo dominiu de Dinamarca, ye frutu de l'entemezu ente esquimales y daneses. La principal ciudá danesa en Groenlandia yeGodthab, importante centru pesqueru.
La población de lesislles Feroe remanez de los colonos noruegos delsieglu IX y concéntrase enThórshavn, capital deStreynoy, islla principal.
El nivel de vida ye enforma eleváu. Dinamarca foi ún de los primeros países del mundu en poner en práutica un sistema deSeguridá Social. Según laConstitución del país: «Cualesquier persona que nun seya quien a mantenese por si mesma, o a los que dependan d'ella, daránse-yos aides públiques siempres que nun heba otra persona responsable del so mantenimientu.». El costu de la medicina ye subsidiáu pol estáu. Ésti, arriendes, ufre de baldre educación preescolar.
La mayoría de la población d'Escandinavia amiya de la población xermano-gótica qu'habitó Escandinavia dende tiempos prehistóricos. Arriendes los esquimales oinuit enGroenlandia y hay que cuntar tamién cola inmigración. D'acordies coles estadístiques oficiales, en2003 los inmigrantes yeren un 6,2% del total de la población.
Eldanés fálase en tol país magar que un pequeñu grupu averáu a la llende conAlemaña fala tamién l'alemán.
Un 83% de los daneses son miembros de la ilesia del estáu, laIlesia del Pueblu Danés (Den Danske Folkekirke), conocida tamién comoIlesia de Dinamarca, una forma deLuteranismu; el restu son principalmentecatólicos. Un 3% de la población ye musulmana.
.svg)
