Uncla ye un grupu de persones xuníes por llazos de parentescu y ascendencia, venceyáu pola perceición de ser descendientes d'un ancestru común. La denominación provién delgaélicuclann, que significa "fíu" o "descendiente".[1] En dellos llugares, como laEscocia antigua, designaba al conxuntu de miembros de los distintos grupos familiares.[2] El términu pasó al inglés escontra 1425 pa denominar les organizacionestribales d'Irlanda y Escocia.[3]
L'ancestru común del clan podía ser real omitolóxicu, humanu o non, y nesi casu falar d'untótem animal o d'una planta. Entá si los verdaderos llinaxes nun se conocen realmente, los miembros del clan reconocen a un padre fundador, símbolu de la unidá del clan. Polo xeneral, el parentescu difier de les rellacionesbiolóxiques, yá que tamién envolubra l'adopción, elmatrimoniu y llazos xenealóxicos convencionales y, inclusive, ficticios. En pallabres deMarshall Sahlins,la cla ye una unidá de descendencia común más "putativa" que "demostrable". Los clanes pueden ser matrilineales, patrilineales ocognáticos.
Anque se trata d'un conceutu rellacionáu coles categoríes de parentescu tribal, nun ye totalmente equivalente atribu, tando más venceyáu al conceutu dellinaxe, tuteláu por un espíritu ancestral.[4] El venceyu del clan puede tar tan llargamente enraigonáu, que determina rellaciones especiales con toles persones del mesmu, anque tean fuera del ámbitu territorial propiu, inclusive anque habiten a gran distancia y nunca tuvieren primeramente contautu ente sigo.[5]
La organización políticu-social de los clanes ye diversa, pos en sí mesmu'l cla nun la condiciona. Al contrariu, ye la organización tribal la que determina aquella, de forma que pueden atopase exemplos detribus segmentarias, esto ye, tribus de calter pocu evolucionáu, estazaes social y políticamente, ensin diversificación económica; xunto a elles, organizaciones cuasi estatales, denominaes "cacicatos".[6] Los cacicatos son organizaciones zarraes y estratificadas, anque en nengún casu ye unasociedá de clases. Unu de los tipos más llamativos d'organización tribal caciquil ye'l denomináu "Cla cónica", fuertementexerarquizáu y teóricamente patrilineal (anque cognático "de fechu"), típicu dePolinesia, anque estendíu porAsia yÁfrica.[7]
Un modelu bien estremáu ye'l llamáu "Cla territorial", descritu per primer vegada nes tierres altes deNueva Guinea, de calterexógamo y patrilineal, que se reconoz nun territoriu definíu, dientro del cual mora la mayoría de los sos miembros. Los clanes d'esti tipu xunir con otros clanes rellacionaos de la mesma rexón, formando unafratría, qu'opera unitariamente escontra l'esterior pero que puede contener conflictos guerreros nel so interior.[8] Nesti tipu d'organización tribal, opérase una llamativa diferenciación entecla yllinaxe, teniendo esti postreru un calter másbiolóxicu.
Sicasí, la forma prototípica de cla, estendíu por tolos continentes, ye'l llamáu "Cla esvalixada", que correspuende cola clásica definición de Meggitt, como"unidá cimera de parentescu de la estructura tribal".[9] Nun conforma un grupu qu'actúa coordinadamente, sinón más bien una "categoría" de persones que comparten ascendencia pero nun actúen como coleutividá.[10] Son de llinaxes igualitarios, exógamos y, indistintamente, patri o matrilineales. Al contrariu que nos exemplos anteriores, la cla esvalixada nun tien un calter políticu, anque cumple determinaes funciones d'esti tipu. Correspuéndese siempres con "tribus segmentarias".
- ↑Etimoloxía: l'orixe de les pallabres
- ↑Segunda acepción del DRAE
- ↑"Cla",Online Etymology Dictionary
- ↑Shalins:op.cit., p.35
- ↑Sahlins:op.cit., p.36
- ↑Sahlins:op.cit., p.38
- ↑Shalins:op.cit., p.44
- ↑Sahlins:op.cit., p.84-85
- ↑Meggitt, M. J. (1965):The Lineage System of the Mae-Enga of New Guinea, Barnes & Noble Ed., Nueva York
- ↑Sahlins:op.cit., p.86
