 Castril | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Andalucía | ||||
| Provincia |  provincia de Granada | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Castril(es) | Francisco Javier Dengra Rodenas | ||||
| Nome oficial | Castril(es)[1] | ||||
| Códigu postal | 18816 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 37°47′45″N2°46′44″W / 37.795833333333°N 2.7788888888889°O /37.795833333333; -2.7788888888889 | ||||
  Castril Castril (España)  | |||||
| Superficie | 247 km² | ||||
| Altitú | 890 m | ||||
| Llenda con | Huéscar,Castilléjar,Benamaurel,Cortes de Baza,Peal de Becerro,Cazorla ySantiago-Pontones | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 1968 hab. (2024) - 1076 homes (2019) - 994 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe | 0.21% de provincia de Granada | ||||
| Densidá | 7,97 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes | Montescudaio(es) | ||||
| castril.es | |||||
 | |||||
Castril (antes conocíu comoCastril de la Peña) ye una llocalidá y unconceyuespañol de laprovincia de Granada, nacomunidá autónoma d'Andalucía. Ta asitiáu na parte suroccidental de lacontorna de Huéscar. Llenda colos conceyos granadinos deHuéscar,Castilléjar yCortes de Baza, y colos conceyosjienenses dePeal de Becerro (por unenclave),Cazorla ySantiago-Pontones.
Elconceyu castrileño ta formáu polos nucleos de Castril,Fátima,Almontaras,Fuente Vera,Cebes,Isidoros,Cortijillos,Los Torres,Solana,Cañadas,Alamillo,Tala Bartolo,Puentezuela,Corralón,Martín yManuel Díaz. Tamién cabo destacar eldespobláu deCuquillo.
La llocalidá de Castril allugar na falda d'una serrapatosapeña, atestando colParque Natural de Cazorla, Segura y Les Villes. LaSierra de Castril, declaradaparque natural, carauterizar pol so espectacularrelieve y la bayura decorrientes d'agua,covaróns ygaleríes. Na Sierra Seca atópase la Cueva del Muertu —na que pueden apreciase numberosesestalactites yestalagmites— y la Cueva de Don Fernando, la más fonda de tola provincia granadina. Dientro del sotérminu municipal, elríu Castril percuerre de norte a sur estes sierres, entecañones,catarates ytorques.
Nosaños 2000 elPremiu Nobel de LliteraturaJosé Saramago foi nomáuFíu Adoptivu del pueblu, del que yera natural la so esposa,Pilar del Ríu, segúnFíu Adoptivu de la Provincia de Granada.[2]
Anque Castril pudo tenerasentamientos humanos anteriores, fueron losromanos los primeres qu'utilizaron la so famosapeña como proteición pa uncampamentu militar que depués se convertiría envilla. Ello ye que'l so nome podría derivase del términullatín "castrum" («campamentu»).
Mientres ladominación musulmana convertir nunaciudá fortificada y foi bautizada comoHisn («castiellu») deQastal.Al-Zuhri, xeógrafu granadín, describir como«una fortaleza en que'l so patiu había una gran piedra llisa de la que brotaba tal cantidá d'agua que podría mover ocho piedres de molín».
Tres laReconquista polosReis Católicos a finales delsieglu XV, foi exemplu deconvivencia ente les culturesmusulmana,cristiana yxudía. Al serespulsaos los moriscos, el conceyu foi repobláu y vencíu aDonHernando de Zafra, que pasó a llamaseSeñor de Castril.
Nelsieglu XIX convertir n'escenariu d'importantesenfrentamiento, tantu mientres laInvasión Napoleónica —losfranceses amburaron el pueblu en1810— como nesGuerres Carlistes, apostándose nel so términu municipal la batalla del Llanu de los Tubos en1838. De gran riqueza forestal, la política maderera dendeFelipe II hasta la primer metá delsieglu XX acabó con gran parte de los sosmontes.
Según l'Institutu Nacional d'Estadística d'España, nel añu2017 Castril cuntaba con 2193 habitantescensaos.[3]
| Gráfica d'evolución demográfica de Castril ente 1900 y 2016 |
 |
| Datos según elnomenclátor publicáu polINE. |
Castril caltién la tradición de celebrarencierres de toros nes sos cais mientres les fiestes de laVirxe del Rosario. De la so hestoria caltién l'alcordanza d'una fábrica devidriu que'l so orixe remontar a losReis Católicos y que se caracterizaba pol so colorverde amarellentáu, según la plaza del Árbol Gordu. La primera cerrar a principios delsieglu XX y caltiénense dellos fabricaos nel Centru de Receición delParque Natural Sierra de Castril; del segundu namái queda'l nome, pos l'árbol foi baltáu un crudu iviernu p'abastecer delleña a les families más precisaes. La romería de laVirxe de la Cabeza —patrona d'Andalucía Oriental— tien llugar cada añu na paraxa conocida comoLa Solana.
Lailesia parroquial ye de los edificios más interesantes de Castril, con dosportaes de lossieglos XVI yXVII. Aparte tien restos demuralles y torres de la dómina árabe y tamién se caltién daqué d'unponte romana construyíu hai unos dos mil años. Lo más importante sicasí son lapeña del Sagráu Corazón y elmirador deEl Cantón, dende'l que se contemplen estraordinaries vistes. Amás puede visitar el Centru de visitantes, la Pasarela colgante del Ríu, elBanzáu d'El Portillo, la Ermita de la Virxe de la Cabeza, elParque Natural de la Sierra de Castril y el CentruJosé Saramago.
Pa conocer lesfiestes castrileñas ye necesariu realizar un percorríu a lo llargo de toles estaciones del añu. A cada estación correspuende una fiesta íntimamente amestada a ella. Les fiestes eniviernu tienen como denominador común elfueu, ente elles les deSanta Lucía, el13 d'avientu;San Antón, el17 de xineru; y laCandelaria, el2 de febreru. LesPascues, que xiren tamién alredor de la lumbre, destaquen polos tradicionalessaranderos, grupos d'amigos percorriendo les cais y cantandovillancicos en busca delaguilandu, con invitación amistela,gloria ydulces incluyida.
Enprimavera celébrense les fiestes de lespedaníes más importantes del conceyu. LaVirxe de Fátima, el13 de mayu, na pedanía del mesmu nome;San Isidro en Cebes;San Antonio de Padua en Almontaras; y laVirxe de Tíscar en Fuente Vera. Sobre toos estes fiestes sobresal pol so interés la romería de la Virxe de la Cabeza.
Enbranu, laVirxe de les Trampes —llamada asina porque yera nesti momentu cuando se dar# en pagar lesdeldas una vegadarecoyida la collecha— celébrase'l15 d'agostu. Pa rematar el branu'l conceyu vien entamando laFiesta de les Migues, na que los vecinos de Castril arrexuntaos por families o grupos d'amigos faenmigues na plaza del pueblu a les que conviden a tolos presentes.
Sicasí, les fiestes más esperaes son les deseronda, lesfiestes patronales n'honor del Cristu del Consuelu y de la Virxe del Rosario. Dende tiempu inmemorial, como recueyen documentos de1760 que se curien nel Archivu Históricu Municipal, celebrar nel so honor unu tradicionales encierres devaquilles braves. Hasta1979 les vaquillas que se toreaben veníen de los ganaderos de laSierra de Castril y, una vegada toreaes, lesreses volvíen a les sos camperes na sierra.
Na gastronomía castrileña destaquen losmaimones y lalleche merengada, según lesfarrapes, lesmigues y lostallarines con coneyu, destacando tamién los bollos con coneyu. Puede consultar estienllaz(enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y laúltima versión).. De bébora ye tradicional lamistela, como nel restu delLlevante peninsular.
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Castril.| Noroeste:Santiago-Pontones(prov. Xaén) | Norte:Santiago-Pontones(prov. Xaén) yHuéscar | Nordeste:Huéscar |
| Oeste:Cazorla yPeal de Becerro(prov. Xaén) |  | Este:Huéscar yCastilléjar |
| Suroeste:Cortes de Baza | Sur:Cortes de Baza | Sureste:Cortes de Baza |
.svg)
.svg)
