Brno (/ˈbr̩non/ (?·i)alemán:Brünn) ye la segundaciudá más grande de laRepública Checa por población y superficie, la ciudá más grande deMoravia y la capital histórica delMargraviato de Moravia. Brno ye'l centru alministrativu de laRexón de Moravia Meridional na que forma un distritu separáu (Ciudá-Distritu de Brno). La ciudá asítiase nel sureste del país, a 40 km d'Austria y a 60 km d'Eslovaquia, na confluencia de los ríosSvitava ySvratka y tien alredor de 400 000 habitantes; la so área metropolitana[2] acueye a más de 800 000 persones,[3] ente que la so zona urbana más grande tenía una población d'alredor de 730 000 habitantes en 2004, lo que la asitia dientro de los cienmayores árees metropolitanes de laXunión Europea.
Brno ye la sede de l'autoridá xudicial de la República Checa, sede delTribunal Constitucional, elTribunal Supremu, el Tribunal Alministrativu Supremu y l'Oficina del Fiscal Supremu. La ciudá ye tamién un centru alministrativu importante. Ye la sede d'una serie d'autoridaes estatales, incluyíu'lDefensor del Pueblu[4] y l'Oficina pa la Proteición de la Competencia.[5] Brno ye tamién un importante centru d'educación cimera, con 33 facultaes pertenecientes a trelceinstitutos d'educación cimera y alredor de 89 000 estudiantes.[6]
Vista de la Catedral de San Pedro y San Pablo (Petrov).
Los llugares más visitaos de la ciudá inclúin el castiellu y la fortaleza deŠpilberk y laCatedral de San Pedro y San Pablo na llomba Petrov, dos edificios medievales qu'apoderen el paisaxe urbano y que de cutiu se representen como los sos símbolos tradicionales. L'otru gran castiellu calteníu cerca de la ciudá ye'lCastiellu Veveří xunto albanzáu de Brno. Esti castiellu dio pie a una serie de lleendes, al igual que munchos otros llugares en Brno.[7][8] La ciudá carauterizar poles sos edificaciones d'estilufuncionalista,[9] siendo laVilla Tugendhat una de les más insignes que foi incluyida na llista dePatrimoniu de la Humanidá de laUNESCO.[10] Unu de los llugares d'interés natural cercanu ye'lKarst de Moravia.
Anque los asentamientos na cuenca de Brno remonten a los tiempos prehistóricos, la fecha oficial de fundación ye1243, cuando'l rei deBohemia concede privilexos a esta aldega, lo que-y dexa desenvolver se. Na segunda metá delsieglu XIII lleguen colonos alemanes, flamencos y valones, y depués xudíos.
De los acontecimientos de 1645 caltiénse una interesada anéudota, que les sos consecuencies perduren hasta los nuesos díes. El xeneral suecu que asediaba Brno, cansáu yá pola enllargada guerra contra la ciudá, declaró que si nun venciera al mediudía abandonaría definitivamente. Esto fizo que los sos soldaos cobraren brengues y a media mañana la ciudá taba a puntu de rindise. Entós el campaneru de la catedral de San Pedro y San Pablo fixo sonar les campanes del mediudía a los once. El xeneral, fiel a la so pallabra cesó'l combate y retiróse. Dende aquel día les campanes de la catedral vienen dando doce campanaes a los once de la mañana.
Nelsieglu XVIII Brno allugaba industria testil y d'inxeniería. El ferrocarril llegó en1839. Adulces pierde les sos fortificaciones y en1850 deciden formar parte de la ciudá 32 conceyos estremeros. Convertir n'unu de los principales centros industriales d'Austria-Hungría a la fin delsieglu XIX.
Mientres elsieglu XIX, convivíen pacíficamente checos y alemanes, tanto cristianos como tamién una importante minoríaxudía, nunamulticulturalidadbillingüe predominantemente de fala alemana.[11] El problema de los nacionalismos alemán y checu apinar a principios delsieglu XX. La mayoría austriaca nel conceyu remata en1919. Al eslleise'lImperiu austrohúngaru, de resultes de laPrimer Guerra Mundial, Brno quedar enChecoslovaquia magar que la so población yera mayoritariamente alemana, al tar arrodiada de población checa.
En1993, cuando s'estrema'l país, Brno permanez naRepública Checa, como capital de la rexón morava oMoravia, y sostién una cierta rivalidá conPraga, capital de la rexón bohemia oBohemia.
En2013 foi inaugurada na ciudá laTorre AZ, el rascacielos de 111m más altu de la República Checa.
El mayor curiosu pal visitante ye ensin dulda el centru de la ciudá, llindáu pola Estación Central (Hlavní nádraží), la Catedral, la Fortaleza Špilberk y la plaza de Moravia (Moravské náměstí), con centru na Plaza de la Llibertá (náměstí Svobody). Toa ella ye zona comercial.
Inda se caltienen en Brno factoríes del entamu de la revolución industrial, lo que-y val el llamatu deManchester checu.
Nesta ciudá (Plaza de Mendel = Mendlovo náměstí) atópase'lmonesteriu de Staré Brno (Starobrněnský klášter), ondeGregor Mendel vivió y estudió dende1843 y onde desenvolvió les sos importantes teoríes xenétiques, anguaño conocíes comolleis de Mendel. Al llau, mientres la primavera y el branu ye bien prestosu una visita a la gran terraza de la fábrica de la mayor empresa cervecera de la ciudá:Starobrno, onde pueden tomase cerveza y comíes.
L'antiguu Conceyu(Stará radnice), construyíu nelsieglu XIII, ye l'edificiu civil más antiguu de la villa. Destaca la so alta torre. La primer mención ye de1343.
La catedral de los santos Pedro y Pablo, alzada sobre l'allugamientu d'un antiguu castiellu, apodera la llomba del Petrov. Trátase d'un edificiu d'estilu góticu tardíu del sieglu XIII, construyíu sobre una cripta más antigua y anováu n'estilu barrocu en 1743-1746 dempués de que los suecos amburar mientres el sitiu de 1645. La fachada y les torres terminar a principios delsieglu XX. LaIlesia de San Jaime ye una de les más calteníes y pimpanes de la ciudá n'estilugóticu. Debaxo d'esta ilesia atopa'lGüesera de Brno, el segundu más grande d'esti tipu n'Europa, depués de lesCatacumbes de París.[13]
Frente a Petrov atópase la fortaleza de Špilberk, qu'apodera la ciudá. Foi una prisión estatal, célebre por ser zarraos ellí protagonistes delRisorgimento italianu. Cobró'l llamátigu entós de la prisión de les naciones». Ellí tuvieron Piero Maroncelli, Federico Confalonieri oSilvio Pellico. LaGestapo usó la fortaleza mientres laSegunda Guerra Mundial como centru de tortura. Esti llugar de siniestra memoria espón anguaño la historia de la villa y alluga el muséu municipal.
UnGran Centru d'Esposiciones de Brno (Brněnské výstaviště) ta cerca de la Plaza de Mendel y el ríu. Son continues les esposiciones y congresos qu'ellí se celebren. LaBiblioteca Morava ye la principal de la rexón y la segunda más grande na República Checa.
Elautódromu de Brno ye'l circuitu de carreres más importante de la República Checa, y recibe cada añu a numberoses categoríes internacionales d'automovilismu y motociclismu.
La ciudá ye parte d'un sistema interconectáu detresporte públicu integráu pa tola rexón de Moravia Meridional. Cuenta con una rede de 12 llinies detranvíes al interior de la ciudá y 13 llinies detrolebuses (la mayor de la República Checa), amás de 40 llinies diurnes y 12 nocherniegues d'autobuses.[14] LaEstación Central de Brno ye un importante puntu de conexón ferroviaria nacional y escontra los países vecinos. En1839 empezó a operar la llinia Brno-Viena, la primer ruta de ferrocarril del país.[15] Coles mesmes, esiste unaciclovía de 130km de llargor que coneuta la ciudá conViena.[16]