Elmineralberilu ye unciclosilicato deberiliu yaluminiu confórmula química Be3Al2(SiO3)6. Loscristaleshexagonales de berilu pueden ser bien pequeños o algamar un tamañu de dellos metros. Los cristales terminaos son relativamente raros. El berilu exhibequebra concoidea, tien una durez de 7,5-8 naescala de Mohs y unadensidá relativa de 2,63-2,80. Tien un llustre vítreu y puede ser tresparente o tresllúcidu. La so rotura ye pocu basal y el so vezu ye bipiramidal dihexagonal. El berilu puru ye incoloru, pero de cutiu ta tintado por impureces, siendo posibles los colores verde, azul, mariellu, colloráu y blancu. El nome vien de la pallabragriega Βήρυλλοςberyllos, alusiva a los color azul verdosu de l'agua marino.
Ciertes variedaes de berilu fueron consideraesxemes dende tiempos prehistóricos. Reconocíes pola so guapura, naBiblia (Ezequiel 1:16[1]) descríbense les ruedes del tronu de Dios como con apariencia de «relluciente berilu»(crisólito). El berilu verde llámaseesmeralda, el colloráubixbita o esmeralda colorada, l'azulaguamarina, el rosamorganita, el blancugoshenita. Otres tonalidaes como verde amarellentáu palheliodoro y el mariellu miel son frecuentes.
El crisoberilo nun ye una variedá del berilu, una y bones el berilu ye un silicatu y el crisoberilo ye un óxidu.
Esmeralda referir al berilu verde, el so nome procede delsánscritu y significa "verde". Esti color ye por cuenta de pequeñes cantidaes de cromu y, dacuando, vanadiu.Les esmeraldes suelen presentar importantes inclusiones polo que de normal tienen una escasa resistencia al frayatu. D'antiguo les esmeraldes yeren estrayíes polos exipciu en Paquistán. Les primeres mines conocíes son les mítiques mines deCleopatra, alcontraes en Jebel Sikait y Jebel Zubara. Anguaño tamién s'atopen en Zambia, Brasil, Zimbabwe, Madagascar, India, Afganistán y Rusia. Amás en Colombia suélense atopar les esmeraldes más preciaes, que tienen inclusiones radiales de carbón dándo-yos un aspeutu d'estrelles, éstes llámensetrapiche.Al ser les esmeraldes piedres rares y d'importante valor tamién se desenvolvieron protocolos pa xenerales sintéticamente, tantu por métodos hidrotermales como por aciu crecedera por fluxu a partir de granes de berilu incoloru.
Berilu azul. Esta xema, de color asemeyáu al del mar, yera consideráu la piedra de bona suerte de los marinos y creíase que los protexía del maréu y les torbonaes. Debe'l so color a la presencia de fierro na so composición.
Berilu mariellu.
El berilu coloráu, tamién ye llamáu "esmeralda colorada", "esmeralda escarlata" o bixbita. Esti últimu nome de bixbita en realidá inténtase evitar por que nun se confunda cola Bixbyita. El color coloráu deber a la presencia d'iones de Mn3+.El berilu coloráu ye bien escasu atopándose principalmente n'Utah y Nuevu Méxicu. Les mayores concentraciones apaecen na zona de los montes Wah Wah nel mediu-oeste d'Utah. Los berilos coloraos de mayor calidá pueden costar hasta cuasi 8000 euros per quilate. El berilu coloráu dacuando foi confundíu cola pezzottaite, o berilo frambuesa que s'atopa en Madagascar y Afganistán, diferenciable por tener un índiz distintu de refraición.El berilu coloráu apaez en riolitas acomuñaes a topaces. Formar pola cristalización a baxa presión y alta temperatura de la fase pneumatolìtica a lo llargo de quebrar o nos cuévanos miarolìticas cercanes a la superficie de la riolita. Ente los minerales colos que se rellaciona atopamos bixbyita, cuarzu, ortoclase, topaz espessartina, pseudobrookita y hematita.
La morganita o "berilu rosa" ye una variedá escasa de berilu de color rosa y calidá de xema. El color arrosáu atribuyir a iones de Mn2+. Tamién esisten variedaes amarellentaes/anaranxaes, siendo frecuente l'apaición de bandio. Rutinariamente calecer pa esaniciar parches mariellos, inclusive n'ocasiones irradiar p'ameyorar el so color.Les primeres morganitas de bon tamañu y color atopar por primer vegada en 1910 en Madagascar. Antes yá se conocía la so esistencia en California. Nesi mesmu añu decidió dáse-y esa denominación en nome del financieru J.P.Morgan.En 1989 atopóse una morganita de 23kg en Maine, recibiendo'l nome de "La Rosa de Maine".
El berilu incoloru llámase goshenita. El nome vien de Goshen, Massachusetts, onde s'atopó per primer vegada.Una y bones les distintes coloraciones del berilu deber a impureces y el berilu puru ye incoloru, podría pensase que la goshenita ye la variedá más pura de berilu. Pero en realidá hai una bona cantidá d'elementos que pueden actuar como inhibidores de la coloración del berilu, polo que l'asunción de pureza nun tien porque ser cierta. La goshenita suel apaecer na mayoría de los xacimientos de berilu. Por cuenta de la so tresparencia d'antiguo usábase pa faer cristales de gafes y otres lentes. Anguaño, úsase principalmente como xema y fonte primaria de berilu. El valor de mercáu de la goshenita ye relativamente baxu, pero puede aumentar esti valor esponiéndola a radiación de partícules d'alta enerxía que provoquen un cambéu de color dependiendo de les impureces presentes na goshenita.
El berilu atopar con mayor frecuencia nespegmatitesgranítiques, pero tamién se topa n'esquistos demica nosmonte Urales y de cutiu acomuñáu con menas d'estañu ytungsteniu. El berilu atópase en ciertos países europeos comoAustria,Alemaña yaIrlanda. Tamién se topa enMadagascar (especialmente la morganita).
La fonte más famosa d'esmeraldes nel mundu ta en Muzo y Chivor (Boyacá,Colombia), onde faen una apaición única en rocacaliar. Les esmeraldes tamién s'atopen enTransvaal (Sudáfrica),Minas Gerais (Brasil) y cerca deMursinka nosUrales. Les pegamatitas deNueva Inglaterra (Estaos Xuníos) producieron dalgunos de los berilos más grandes topaos hasta la fecha, incluyendo un cristal masivu de 5,5 por 1,2 m con una masa d'unes 18t.
Los berilos son unamena del metalberiliu.
Losdruíes usaben berilos pa realizar predicciones, mientres los escoceses llamar «piedres de poder». Les primeresboles de cristal fueron fabricaes de berilos, siendo más tarde reemplazáu por cristal de roca. Tamién la xente de la dómina comer en cachos bien pequeños por que creíen que tenía poderes curatibles
- Sinkankas, John, 1994,Emerald & Other Beryls, Geoscience Press,ISBN 0-8019-7114-4
- Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985,Manual of Mineralogy, 20ª ed., John Wiley and Sons, Nueva YorkISBN 0-471-80580-7
- Berilu enmindat.org
