LaAllium cepa ye unaplanta yerbáceabienal perteneciente a la familia de lesamarilidacees. Ye la especie más llargamente cultivada del xéneruAllium, que contién delles especies más que se denominen «cebolles» y que se cultiven como alimentu. Exemplos de les mesmes son la cebolla d'acampezu (Allium fistulosum), la cebollaescaloena (Allium ascalonicum) y la cebolla de fueya o ciboulette (Allium schoenoprasum).[2][3]
Vista de la planta
La gran mayoría de cultivu deA. cepa pertenez al "grupu de la cebolla común" (gruputypicum) y conózse-yos comúnmente como «cebolles». El grupuaggregatum de cultivu entiende a la «cebolla multiplicadora», que s'estrema polosbulbos qu'apaecen y queden envueltos poles escama esteriores, y al «chalote» que forma un recímanu o grupu de bulbos llaterales xuníos pola base. El grupu viviparum, finalmente, ta compuestu poles cebolles que formen conxuntamente bulbillos yflores nes inflorescencies; esti tipu de cebolla conozse como «cebolla perenne o exipcia».[4]
En cuanto el somorfoloxía, la cebolla presenta unsistema radicular formáu por numberoses raicillas fasciculaes, de color ablancazáu, pocu fondes, que salen a partir d'un tarmu a manera de discu, o discu caulinar. Esti discu caulinar presenta numberosos nuedos y entrenudos (bien curtios), y a partir d'ésti salen les fueyes. Les fueyes tienen dos partes claramente estremaes: una basal, formada poles vaines foliares engrosaes de resultes de l'acumuladura de sustancies de reserva, y otra terminal, formada pol "filodiu", que ye la parte verde y fotosintéticamente activa de la planta. Les vaines foliares engrosaes formen les "túniques" del bulbu, siendo les más esteriores de naturaleza apargaminada y con una función proteutora, dando al bulbu'l color carauterísticu de la variedá. Los filodios presenten los márxenes foliares soldaos, dando una apariencia de fueya bueca. Les fueyes disponer de manera alterna.
Nel primer añu de cultivu tien llugar la "bulbificación" o formación delbulbu. Felicidad bulbificación tien llugar de resultes d'un aumentu del fotoperiodo (periodu de llume diurno) acompañáu d'un ascensu de les temperatures, una y bones la cebolla ye una planta de día llargu.
El segundu añu, al producise unes condiciones ambientales favorables, tien llugar la fase reproductiva. Esto traduzse na emisión d'un tarmu o escapo floral qu'algama en redol a 1m d'altor, buecu nel so interior y abombáu na so parte basal. Este escapo remata nun "capuchón" formáu por trés bráctees que, nel momentu del floriamientu, ábrense dexando al descubiertu la inflorescencia. Esta ye de tipu umbela y presenta numberoses floresmonoclamídees de color blancu-verdosu. Les flores tán formaes por 6 tépalos, 6 estames y unxinecéu tricarpelar sincárpico con ovariu súperu y trilocular, con dos primordios seminales por cada lóculo. La polinización yeentomófila. El frutu ye de tipo cápsula, conteniendo granes pequeñes (1g = 250 granes), de color negru, que presenten una cara plana y la otra convexa. La so viabilidá baxa un 30% el segundu añu, y un 100% el terceru.
La cebolla presenta un sistema radicular formáu por numberoses raicillas fasciculaes, de color ablancazáu, pocu fondes, que salen a partir d'un tarmu a manera de discu, o discu caulinar.A última hora, el raigañu de la cebolla ye necesaria pal sistema radical de la cebolla.
El bulbu de la cebolla ta compuestu porcélules que tienen un tamañu relativamente grande y tienen formes allargaes o ovalaes. Diches célules atópense xuníes ente sigo por una sustancia llamadapéctico (que ye producida polaparé celular), que la so función ye da-y estructura firme y proteición al "Tubérculu" de laAllium cepa.
Otra carauterística bien importante del bulbu ye que la so estructura consta na so mayoría defueyes; esto ye, los nomófilos de la planta, que surden d'un tarmu embrivíu o discu apenes perceptible, y que los sos nuedos y entrenudos tán bien xuntos. Estes fueyes estremar en bases foliares o vaines de reserva y en vaines de proteición (fueyes apargaminaes qu'anubren tol bulbu).
Al estazalo y rompese les sos célules unosaminoácidos con grupo sulfuro contauten con unosenzimes específicos y produzsesulfóxido de tiopropanal, que ye una sustancia irritante que tien como oxetivu la defensa frente a depredadores. Esi ye'l motivu pol cual ye conveniente cortales so un remexu d'agua. Como agafa los güeyos y la ñariz suelse dicir coloquialmente quela cebolla "fai llorar".
La cebolla ye un alimentu que tien una potente aición contra'lreumatismu, de manera similar alayu (dambes atópense nel mesmu xéneru taxonómicu). Esta esllee'lácidu úricu (responsable de la enfermedá de lagota, qu'afecta a los reñones y les articulaciones), llucha contra les infeiciones gracies a los sos sales de sosa y la sopotasa, qu'alcalinizan el sangre.
Allium: nome xenéricu bien antiguu. Les plantes d'esti xéneru yeren conocíes tantu polosromanos como polosgriegus. Sicasí, paez que'l términu tien un orixecelta y significa "quemar", en referencia al fuerte golor acre de la planta.[6] Unu de los primeros n'utilizar esti nome pa fines botánicos foi'lnaturalistafrancésJoseph Pitton de Tournefort (1656-1708).
↑Fritsch, R.M.; N. Tostaren(2002).«Chapter 1: Evolution, Domestication, and Taxonomy», H.D. Rabinowitch and L. Currah:Allium Crop Science: Recent Advances.Wallingford, UK:CABI Publishing,páx. 9–10.ISBN 0-85199-510-1.
↑Brewster, James L.(1994).Onions and other vegetable alliums, 1st,Wallingford, UK:CAB International,páx. 16.ISBN 0-85198-753-2.
↑Rothman, S. & Dondo, G.Cebolla (Allium cepa)Archiváu 2013-08-10 enWayback Machine. Cátedra d'Horticultura, Departamento producción vexetal, Facultá de ciencies agropecuaries, Universidá nacional d'Ente Ríos.
