El topónimu deriva delárabeاليهود (al-yahūd), «los xudíos».[2]
Los colonos xudíos establecíense ellí onde había riqueza, siendo esta una zona de riqueza ganadera.
Más palantre, los xudíos conversos tomaron apellíos nuevos qu'escondieren el so orixe xudíu (Díez, por casu, ye apellíu reconocíu como sefardita pol Gobiernu español a la de faer posible el llogru de la nacionalidá española), fuxendo de la Inquisición, que tenía xurisdicción sobre los conversos, siendo qu'hubo progromos en Castiella y n'Aragón contra los mesmos xudíos nel sieglu anterior a la espulsión de los mesmos d'España en 1492.
Inclusive dempués de 1492 hubo en Soria munchos xudíos que tornaron ellí onde vivíen antes, camudando'l so nome, tal como'l casu de Hernando Álvarez, que tornó convertíu de Portugal, magar non convencíu, como reconoció Clara, como cristiana vieya de Gomara, ante'l Tribunal de la Inquisición el 1 setiembre de 1502. Ver 'Notes alrodiu de la espulsión de los xudíos de la diócesis d'Osma (Soria)', p.79.
Cabo suponer qu'en Aliud, de nome musulmán, hubiera un bon númberu de xudíos, d'ende que se-y conociera por esi nome. Una colonia xudía en territoriu cristianu-musulmán.
Na memoria de los actuales vecinos de Aliud non queda nin rastru d'aquellos xudíos de Aliud, que'l so nome escuende'l so orixe igual que los apellíos sefardinos de los conversos.
Escaecíu anguaño dichu orixe por toos, traicionando la memoria d'aquel pueblu xudíu de Aliud, namái les piedres de les cases y les ruines de los sos edificios xunto colos xenes de los sos descendientes masculinos (el 'xen judio' ver nel cromosoma Y) daríen fe del so venceyu sefardín.
Otra versión más moderna ye la ufiertada pol arabista y miembru de la Real Academia de la HistoriaElías Terés Sádaba na so obra “Antroponimia Hispanoárabe (Reflexada poles fontes latino-romances)” onde se nos indica la posible procedencia del nome nel so puntu 426:
Hûd: Nome coránicu, reflexáu nes siguientes fontes: XHA Çulemam Auenhut o Abenhut; VBA Abenfut, Abenhut; BC AbenCuth, Abenhut, CJ Abenhut, Auehut YE, MHE, MRFM Abenhut(h) o Abenut; TFCD Ybenfuc; Rml Abbenhut, abehenut; RV Abenhut; RM Abenhud, Aben Hud; PCG Abenhuth; CAXI Abenhuc[4]
Toponimia: Torre de Behud, Puerta de Bahud, Camín de Benafut,Aliud, Regueru de Valhuz, Vilavenut, Posar(da)s de Abenfut o Abenhut, Abenuz/x, Beneute.
No que se refier al nome coránicuHûd, ye bien posible que faiga referencia al profeta árabe qu'unvió Dios a losaditas y que da nome a ensame de families musulmanes ente les que s'atopa la importante dinastía de losBanu Hud, reis de la taifa de Zaragoza ente 1039 y 1110.
Nuna redolada arrodiada de comunidaes de clara raigón musulmana como Albocabe,Almenar o Aragel resulta lóxicu pensar qu'Aliud sería una pequeña aldega, tamién musulmana, dedicada a llabores d'agricultura y ganadería sol influxu proteutor de dalgún nucleu poblacional con ciertu potencial defensivu comoGómara, que disponía d'importantes recursos militares. Cuntando con que la conquista deSoria per parte de los musulmanes foi nel añu 715 puede considerase la fundación de Aliud ente los sieglos VIII ya IX. Unexvotoceltíberu[5] topáu nes cercaníes del antiguu molín indica la esistencia de dalguna población o centru devocional prerromanu pela redolada. (s.II – s.I e.C.). Restos deterra sigillata indiquen tamién la presencia romana na zona nos sieglos I – IV d.C.
La fiesta tradicional ye la del Rosario. Sicasí, pel branu celébrense fiestes tamién l'últimu fin de selmana d'agostu.El santu qu'hai na ermita del conocíu como "Cuetu Santu" ye San Cristóbal.Cuenta con frontón pa xuegos y parque, según edificiu municipal p'allugar a la corporación de trés conceyales, consultoriu médicu y sales p'actividaes comunes.El conceyu tamién dispón d'accesu a internet por aciu WiFi gratuitu pa los vecinos del conceyu.
.jpg)
_Mapa.svg)
