এই
সৌৰজগত সম্পৰ্কীয়
চমু প্ৰবন্ধটো বহলাই লিখা প্ৰয়োজন। আপুনিও ইচ্ছা কৰিলে প্ৰবন্ধটো বিস্তাৰ কৰি ইয়াৰ মান উন্নত কৰিব পাৰে। সহায় কৰিবৰ বাবে
ইয়াত ক্লিক কৰক । আপুনি যদি নবাগত তেন্তে ৱিকিপিডিয়াত সম্পাদনা কৰাৰ অনুগ্ৰহ কৰি আগেয়ে
সহায়িকাখন এবাৰ চকু ফুৰাব।
পৃথিৱী পৃথিৱীৰ বিখ্যাত "নীলা মাৰ্বল "ৰ চিত্ৰ,এপোলো ১৭ পৰা তোলা বিৱৰণ বিশেষণ পাৰ্থিৱ কক্ষপথৰ বৈশিষ্ট্য যুগ জে২০০০ অপসূৰ ১৫২,০৯৭,৭০১ কিমি এইউ ) অনুসূৰ ১৪৭,০৯৮,০৭৪ কিমি অৰ্ধ-মুখ্য অক্ষ ১৪৯,৫৯৭,৮৮৭.৫ কিমি উৎকেন্দ্ৰতা ০.০১৫ ৭১০ ২১৯ গড় কক্ষীয় দ্ৰুতি ২৯.৭৮৩ কিমি/ছে কিমি/ঘ ) নতি ০ উদ্বিন্দুৰ দ্ৰাঘিমা ৩৪৮.৭৩৯ ৩৫° অনুসূৰৰ উৎপত্তি ১১৪.২০৭ ৮৩° উপগ্ৰহসমূহ ১ (চন্দ্ৰ ) ভৌতিক বৈশিষ্ট্যসমূহ গড় ব্যাসাৰ্ধ ৫,৩৭২.৭৯৭ কিমি বিষুৱীয় ব্যাসাৰ্ধ৫,৩৭৮.১৩৭ কিমি মেৰু ব্যাসাৰ্ধ৫,৩৫৫.৭৫২ কিমি পৃষ্ঠৰ ক্ষেত্ৰফল ৫১০,০৫৫,৫০০ কিমি² আয়তন ১.০৮৩ ২০৭ ৩× 10১২ কিমি³ ভৰ ৫.৯৭৪২× 10২৪ কিলোগ্ৰাম গড়ঘনত্ব ৫,৫১৫.৩ কেজি/মি³ বিষুৱীয় পৃষ্ঠৰ অভিকৰ্ষ ৯.৭৮০ ১ মি/সে²]] পলায়ন বেগ ১১.১৮৫ কিমি/সে (≅৩৯,৫০০ কিমি/ঘ) নাক্ষত্ৰিক ঘূৰ্ণনকাল ০.৯৯৭ ২৫৮ দিন (২৩.৯৩৪ ঘণ্টা) বিষুৱীয় অঞ্চলত ঘূৰ্ণন বেগ ৪৫৫.১১ মি/সে অক্ষীয় ঢাল ২৩.৪৩৯ ২৮১° উত্তৰ মেৰুৰবিষুৱাংশ অসংজ্ঞায়িত° উত্তৰ মেৰুৰবিষুৱলম্ব +৯০° প্ৰতিফলন অনুপাত ০.৩৫৭ বায়ুমণ্ডল পৃষ্ঠৰচাপ ১০১.৩ কিলোপাষ্কেল আয়তন অনুসৰি সংযুতি ৭৮.০৮% নাইট্ৰ’জেন অক্সিজেন আৰ্গন কাৰ্বন ডাই অক্সাইড বাষ্প (জলবায়ুৰ সৈতে পৰিৱৰ্তন হয়)
পৃথিৱী (ইংৰাজী :Earth ) হৈছেমানুহ সহ কোটি কোটি প্ৰজাতি জীৱৰ আবাসস্থল। ই এটা মধ্যমীয়া আকাৰৰগ্ৰহ ।সূৰ্য ৰ পৰা দূৰত্ব অনুসাৰে পৃথিৱীৰ স্থান তৃতীয়। সূৰ্যৰ পৰা ইয়াৰ গড় দূৰত্ব ১৪.৯৬ কোটি কিলোমিটাৰ। লেটিন ভাষাত এই গ্ৰহৰ নামটেৰা (Terra) [ 1] আহ্নিক গতি ৰ ফলত পৃথিৱীতদিন আৰুৰাতি হয়। আনহাতে ই সূৰ্যৰ চাৰিওফালে এপাক ঘূৰিবলৈ ৩৬৫ দিন ৬ ঘণ্টা ৯ মিনিট ১০ ছেকেণ্ড সময় লয়। পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠভাগ টান শিলেৰে গঠিত যদিও তাৰ ওপৰতমাটি আৰুপানী পোৱা যায়। এই শিলৰ খোলাটোৰ তলত পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰভাগ ক্ৰমান্বয়ে তপত। পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডলত যথেষ্ট পৰিমাণেঅক্সিজেন পোৱা যায়। তদুপৰিকাৰ্বন ডাই অক্সাইড জলীয় বাষ্প আৰু আন আন গেছো পোৱা যায়।সৌৰজগত ৰ আটাইবোৰ গ্ৰহৰ ভিতৰত কেৱল পৃথিৱীতে জীৱ আছে।চন্দ্ৰ পৃথিৱীৰ একমাত্ৰউপগ্ৰহ । পৃথিৱী হৈছে জীৱন সম্ভৱ হোৱা বৰ্তমানলৈকে জনা একমাত্ৰগ্ৰহ , আৰু ইয়াৰ প্ৰাকৃতিক বৈশিষ্ট্যবোৰ বহুতো বৈজ্ঞানিক অনুসন্ধানৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়। ইসৌৰজগত ত তৃতীয় গ্ৰহ; ই আটাইতকৈ ডাঙৰভূত্বকীয় গ্ৰহ (terrestrial planet) আৰু ই পঞ্চম বৃহৎ গ্ৰহ। ইয়াৰ আটাইতকৈ বৈশিষ্ট্যপূৰ্ণ জলবায়ু হৈছে ইয়াৰ দুই মেৰু অঞ্চল, দুটা তুলনামূলকভাৱেশীতোষ্ণ অঞ্চল, আৰু এটা বহলঅক্ষীয় নাতিশীতোষ্ণ আৰু অৰ্ধ নাতিশীতোষ্ণ অঞ্চল।[ 2]
৪৫৪ কোটি বছৰ আগে পৃথিৱী গঠিত হৈছিল। এক বিলিয়ন বছৰৰ ভিতৰত পৃথিৱীৰ বুকুত প্ৰাণৰ আৱিৰ্ভাব ঘটে৷[ 3] জৈবমণ্ডল এই গ্ৰহৰবায়ুমণ্ডল আৰু অন্যান্যঅজৈৱিক অৱস্থাবোৰৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰিৱৰ্তন আহিছে। ইয়াৰ ফলত এফালে যেনেকৈ বায়ুজীবী জীবজগতৰ বংশবৃদ্ধি ঘটিছে, আনফালে তেনেকৈঅ'জন স্তৰ গঠিত হৈছে। পৃথিৱীৰ চুম্বক ক্ষেত্ৰৰ লগত একেলগে এই অ'জন স্তৰে ক্ষতিকৰ সৌৰ বিকিৰণৰ গতিৰোধ কৰি গ্ৰহৰ বুকুত প্ৰাণৰ বিকাশ ঘটাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰে।[ 4] [ 5]
পৃথিৱীৰউপৰিভাগ একাধিক কঠিন স্তৰত বিভক্ত। এইবোৰকভূত্বকীয় পাত বোলা হয়। কোটি কোটি বছৰ ধৰি এইবোৰ পৃথিৱীৰ উপৰিভাগত আছে। পৃথিৱীতলৰ প্ৰায় ৭১% লৱণযুক্ত জলৰ মহাসাগৰৰ দ্বাৰা আবৃত।[ 6] মহাদেশ আৰু অসংখ্য দ্বীপৰ দ্বাৰা। স্থলভাগতো আছে অজস্ৰ হ্ৰদ আৰু পানীৰ অন্যান্য উৎস। এইবোৰৰ দ্বাৰাই গঠিত হৈছে বিশ্বৰজলমণ্ডল । জীৱনধাৰণৰ বাবে অত্যাৱশ্যকীয় তৰল পানী এই গ্ৰহৰ ভূত্বকৰ কোনো ঠাইতে সমভাৰ অৱস্থাত পোৱা নাযায়। পৃথিৱীৰ ভৌগোলিক মেৰু সদায়ে কঠিন বৰফ বা সামুদ্ৰিক বৰফেৰে আবৃত থাকে। পৃথিৱীৰ অভ্যন্তৰভাগ সৰ্বদা ক্ৰিয়াশীল। এই অংশ এক আপেক্ষিকভাবে কঠিন মেণ্টেলৰ শকত স্তৰ, এক তৰল বহিঃকেন্দ্ৰ আৰু এক কঠিন লৌহ অন্তঃকেন্দ্ৰৰ দ্বাৰা গঠিত।
মহাবিশ্বৰ অন্যান্য বস্তুৰ সৈতে পৃথিৱীৰ সম্পৰ্ক বিদ্যমান। বিশেষকৈ সূৰ্য আৰু চন্দ্ৰৰ সৈতে এই গ্ৰহৰ বিশেষ সম্পৰ্ক আছে। বৰ্তমানে পৃথিৱী নিজ কক্ষপথত প্ৰায় ৩৬৫.২৬সৌৰদিনত বা একনক্ষত্ৰ বৰ্ষত সূৰ্যক প্ৰদক্ষিণ কৰে।[ 7] বিষুৱীয় বছৰ (৩৬৫.২৪ সৌৰদিন) সময়কালৰ ভিতৰত এই বিশ্বৰ বুকুত ঋতু পৰিৱৰ্তন ঘটি থাকে।[ 8] প্ৰাকৃতিক উপগ্ৰহ হল চন্দ্ৰ। ৪.৩৫ বিলিয়ন বছৰ আগত ই পৃথিৱীক প্ৰদক্ষিণ কৰা আৰম্ভ কৰিছিল। চন্দ্ৰৰ গতিৰ ফলতেই পৃথিৱীত সামুদ্ৰিকজোৱাৰ−ভাঁটা হয় আৰু পৃথিৱীৰ কক্ষৰ ঢাল সুস্থিত থাকে। চন্দ্ৰৰ গতিয়ে ধীৰে ধীৰে পৃথিৱীৰ গতিক কমাই আনিছে। ৩.৮ বিলিয়নৰ পৰা ৪.১ বিলিয়ন বছৰৰ ভিতৰত পৰৱৰ্তী মহাসংঘৰ্ষৰ সময়ত একাধিক গ্ৰহাণুৰ সৈতে পৃথিৱীৰ সংঘৰ্ষত গ্ৰহৰ উপৰিভাগৰ পৰিৱেশৰ উল্লেখযোগ্য পৰিৱৰ্তন সাধিত হৈছিল।
গ্ৰহৰখনিজ সম্পদ আৰু জৈৱ সম্পদ উভয়ই মানৱজাতিৰ জীৱনধাৰণৰ বাবে অপৰিহাৰ্য।
Three types of geologicalplate tectonic boundaries. মৌল পৰিমাণ ছালফাৰ ০.০০৬ শতাংশ মেংগানিজ ০.০০৯ শতাংশ কাৰ্বন ০.০০৯ শতাংশ ফছফৰাছ ০.১২ শতাংশ হাইড্ৰ’জেন ০.১৪ শতাংশ থ’ৰিয়াম ০.৬২ শতাংশ মেগনেছিয়াম ২.০৭ শতাংশ পটেছিয়াম ২.৫৮ শতাংশ ছ’ডিয়াম ২.৪৩ শতাংশ কেলছিয়াম ৩.৬৪ শতাংশ আয়ৰন ৫.০৬ শতাংশ এলুমিনিয়াম ৮.০৭ শতাংশ ছিলিকন ২৭.৬১ শতাংশ অক্সিজেন ৪৬.৪৬ শতাংশ
[ 9]
আধুনিক ইংৰাজী শব্দEarth মধ্য ইংৰাজী ৰ জৰিয়তে, সঘনাই[[wikt: বানান কৰাপুৰণি ইংৰাজী বিশেষ্যৰ পৰা বিকশিত হৈছিল eorðe| বানান কৰাপুৰণি ইংৰাজী বিশেষ্যৰ পৰা বিকশিত হৈছিল eorðe]] .[ 10] জাৰ্মানিক ভাষা , আৰু ইয়াৰপূৰ্বপুৰুষৰ মূল *erþō হিচাপে পুনৰ্গঠন কৰা হৈছে। ইয়াৰ প্ৰাচীন প্ৰমাণপত্ৰতeorðe শব্দটোলেটিন terra গ্ৰীক γῆৰ বহুতো অৰ্থ অনুবাদ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিলgē : মাটি, ইয়াৰমাটি , শুকান ভূমি, মানৱ জগত, জগতৰ পৃষ্ঠভাগ (সাগৰকে ধৰি), আৰু গ্ল'ব নিজেই। ৰোমানTerra /Tellūs আৰু গ্ৰীকGaia ৰ দৰেই, পৃথিৱী হয়তোব্যক্তিগত দেৱী জাৰ্মানিক পৌত্তলিকতা : শেষৰ ফালেনৰ্চ পৌৰাণিক কাহিনী Jörð ("পৃথিৱী"), এগৰাকী দৈত্যক প্ৰায়েথৰ ৰ মাতৃ হিচাপে দিয়া হয়]।[ 11]
সাঁচ:আগলৈ
আৰম্ভণিৰসৌৰজগত ৰআদি গ্ৰহ ডিস্ক ৰ ২০১২ চনৰ এটা কলাত্মক ছাপ য'ৰ পৰা পৃথিৱী আৰু অন্যান্য সৌৰজগত শৰীৰ গঠন হৈছিল সৌৰজগত ত পোৱা আটাইতকৈ পুৰণি পদাৰ্থৰ তাৰিখ+0.0002 Ga (কোটি কোটি বছৰ) আগৰ।[ 12] Error in {{val }}: parameter 1 is not a valid number. আদিম পৃথিৱীখন গঠন হৈছিল।[ 13] সৌৰজগত গঠন আৰু বিৱৰ্তন সূৰ্য্যৰ সৈতে থকা বস্তুবোৰ। তত্ত্বগতভাৱে, এটাসৌৰ নিহাৰিকা এটাআণৱিক ডাৱৰ ৰ পৰা এটা আয়তন মহাকৰ্ষণীয় পতনৰ দ্বাৰা বিভাজন কৰে, যি ঘূৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু এটাচাৰ্কমষ্টেলাৰ ডিস্ক লৈ সমতল হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে, আৰু তাৰ পিছত সেই ডিস্কৰ পৰা গ্ৰহবোৰ বৃদ্ধি পায় সূৰ্য্যৰ সৈতে। নীহাৰিকাত গেছ, বৰফৰ দানা আৰুধূলি (আদিম নিউক্লাইড কে ধৰি) থাকে।nebular theory অনুসৰি,planetesimals accretion দ্বাৰা গঠিত হয়, আদিম পৃথিৱীখন গঠন হ'বলৈ সম্ভৱতঃ ৭০ৰ পৰা ১০ কোটি বছৰ সময় লোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে বুলি অনুমান কৰা হৈছে।[ 14]
সাঁচ:পৃথিৱীৰ মূল পৃথিৱীৰ বায়ুমণ্ডল আৰু মহাসাগৰসমূহআগ্নেয়গিৰিৰ কাৰ্য্যকলাপ আৰুআউটগেছিং ৰ দ্বাৰা গঠিত হৈছিল।[ 15] ঘনীভূত মহাসাগৰলৈ যোৱা জলীয় বাষ্প, গ্ৰহাণু,আদিগ্ৰহ আৰুধুমকেতু ৰ পৰা পানী আৰু বৰফৰ দ্বাৰা বৃদ্ধি কৰা। s.[ 16] [ 17] সেউজগৃহ গেছ ই মহাসাগৰসমূহক... নতুনকৈ গঠন হোৱা সূৰ্য্যৰমাত্ৰ ৭০% আছিল ইয়াৰবৰ্তমানৰ উজ্জ্বলতা ]।[ 18] পৃথিৱীৰ চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰ স্থাপন কৰা হৈছিল, যিয়ে বায়ুমণ্ডলকসৌৰ বতাহ ] আঁতৰাই পেলোৱাত বাধা দিছিল।[ 19]
Pale orange dot ,Early Earth ৰ এজন শিল্পীৰ ছাপ, ইয়াৰ টিণ্টেড কমলামিথেন ৰ সৈতে। -richআৰম্ভণিৰ বায়ুমণ্ডল [ 20] পৃথিৱীৰ গলিত বাহিৰৰ স্তৰটোৱে ঠাণ্ডা কৰাৰ লগে লগে ইয়াকগঠিত প্ৰথম কঠিনখোলা , যিটো গঠনতমেফিক বুলি ভবা হয়। প্ৰথমমহাদেশীয় খোলা , যিটো গঠনত অধিকফেলচিক আছিল, এই মেফিক খোলাৰ আংশিক গলনাংকৰ ফলত গঠিত হৈছিল।[ 21] Eoarchean পলসুৱা শিল ৰহেডিয়ান যুগৰ খনিজ জিৰকন ৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে অন্ততঃ কিছুমান ফেলচিক খোলাৰ অস্তিত্বMa [ 22] [ 23] [ 24] Archean ৰ সময়ত মহাদেশীয় খোলাৰ আয়তন, বৰ্তমান থকা মহাদেশীয় খোলাৰ ডাঙৰ অংশ গঠন কৰে,[ 25] [ 26] zircons আৰুneodymium পলসুৱা শিলত। দুয়োটা মডেল আৰু ইয়াক সমৰ্থন কৰা তথ্যসমূহক বৃহৎ পৰিসৰৰমহাদেশীয় খোলাৰ পুনঃব্যৱহাৰ দ্বাৰা মিলাই ল'ব পাৰি, বিশেষকৈ পৃথিৱীৰ ইতিহাসৰ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত।[ 27] প্লেট টেকটনিক্স ৰ ফলত নতুন মহাদেশীয় খোলা গঠন হয়, যিটো প্ৰক্ৰিয়া শেষত পৃথিৱীৰ অভ্যন্তৰৰ পৰা অবিৰত তাপৰ ক্ষতিৰ ফলত পৰিচালিত হয়। লাখ লাখ বছৰৰ ভিতৰতসময় টেকটনিক বলৰ ফলত মহাদেশীয় খোলাৰ অঞ্চলসমূহ একত্ৰিত হৈঅতিমহাদেশ গঠন কৰা হৈছে যিবোৰ পৰৱৰ্তী সময়ত ভাঙি গৈছে। প্ৰায়ৰডিনিয়া বিভাজিত হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে। পিছলৈ মহাদেশসমূহে পুনৰ সংযুক্ত হৈPannotia গঠন কৰে, তাৰ পিছত অৱশেষতPangaea গঠন কৰে, যিবোৰোError in {{val }}: Val parameter "u ত বিভাজিত হ'বলৈ আৰম্ভ কৰে=মা" is not supported .[ 28] বৰফ যুগ ৰ শেহতীয়া আৰ্হিটো আৰম্ভ হৈছিল প্ৰায়[ 29] Pleistocene ৰ সময়ত[ 30] উচ্চ- আৰুমধ্য-অক্ষাংশ অঞ্চলসমূহে তেতিয়াৰ পৰাই হিমবাহ আৰু গলি যোৱাৰ বাৰে বাৰে চক্ৰৰ সন্মুখীন হৈছে, প্ৰায় প্ৰতি ২১,০০০, ৪১,০০০ আৰু ১০০,০০০ বছৰৰ মূৰে মূৰে পুনৰাবৃত্তি হয়।[ 31] শেষ হিমবাহ যুগ , যাক কথিত ভাষাত "শেষ বৰফ যুগ" বুলি কোৱা হয়, মহাদেশসমূহৰ বৃহৎ অংশ, মধ্য অক্ষাংশলৈকে, বৰফেৰে সামৰি লৈছিল আৰু প্ৰায় ১১,৭০০ বছৰ আগতে শেষ হৈছিল।[ 32]
ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়া ৰ ফলত প্ৰায় চাৰি বিলিয়ন বছৰৰ আগতে প্ৰথম স্ব-প্ৰতিলিপিকৰণ অণুৰ সৃষ্টি হৈছিল। ডেৰ বিলিয়ন বছৰৰ পাছতসকলো বৰ্তমানৰ জীৱনৰ শেষ সাধাৰণ পূৰ্বপুৰুষ ৰ জন্ম হয়।[ 33] ফটোচিন্থেছিছ ৰ বিৱৰ্তনৰ ফলত সূৰ্য্যৰ শক্তি পোনপটীয়াকৈ সংগ্ৰহ কৰিব পৰা যায় জীৱৰূপৰ দ্বাৰা। ফলস্বৰূপেআণৱিক অক্সিজেন (PageModule:Chem2/styles.css has no content. O2 ) বায়ুমণ্ডলত জমা হয় আৰু অতিবেঙুনীয়া সৌৰ বিকিৰণৰ সৈতে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়াৰ বাবে, এটা সুৰক্ষামূলকঅ'জন স্তৰ (PageModule:Chem2/styles.css has no content. O3 ) গঠন কৰে ওপৰৰ বায়ুমণ্ডল।[ 34] জটিল কোষৰ বিকাশ তeukaryotes বুলি কোৱা হয়।[ 35] কলনী ৰ ভিতৰত কোষ হিচাপে গঠিত প্ৰকৃত বহুকোষী জীৱ ক্ৰমান্বয়ে বিশেষজ্ঞ হৈ পৰে . অ'জন স্তৰে ক্ষতিকাৰকঅতিবেঙুনীয়া বিকিৰণ শোষণৰ সহায়ত জীৱই পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠত উপনিবেশিকৰণ কৰে।[ 36] জীৱাশ্ম প্ৰমাণৰ ভিতৰতমাইক্ৰ'বিয়াল মেট জীৱাশ্ম ৩.৪৮ বিলিয়ন বছৰীয়াবালিচহীয়া পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়া ত পোৱা গৈছে,[ 37] জৈৱজনিত গ্ৰাফাইট ৩.৭ বিলিয়ন বছৰীয়া [ [metasediment]]ary শিলপশ্চিম গ্ৰীণলেণ্ড ,[ 38] বায়টিক material পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ৪.১ বিলিয়ন বছৰীয়া শিলত পোৱা গৈছে।[ 39] [ 40] জীৱনৰ প্ৰাচীন প্ৰত্যক্ষ প্ৰমাণ ৩.৪৫ বিলিয়ন বছৰীয়াঅষ্ট্ৰেলিয়ান microorganisms .[ 41] [ 42] Archean ,eon ৰ ওপৰত এজন শিল্পীৰ ছাপ, য'ত ঘূৰণীয়া [[stromatolite] ]s, যিবোৰ কোটি কোটি বছৰৰ আগৰ প্ৰাৰম্ভিক অক্সিজেন উৎপাদনকাৰী জীৱৰ ৰূপ।পৰৱৰ্তী গধুৰ বোমাবৰ্ষণ ,পৃথিৱীৰ খোলা ঠাণ্ডা হোৱাৰ পিছত, ইয়াৰ পানী সমৃদ্ধ বন্যাৰ্তপৃষ্ঠ মহাদেশ আৰুআগ্নেয়গিৰি দ্বাৰা চিহ্নিত কৰা হয়, সহ... চন্দ্ৰই আজিৰ তুলনাত পৃথিৱীৰ আধা দূৰলৈকে প্ৰদক্ষিণ কৰি আছে, ২.৮ গুণ ডাঙৰ দেখা যায় আৰু শক্তিশালীtides উৎপন্ন কৰে।[ 43] নিওপ্ৰ'টেৰ'জয়িক ,স্নোবল পৃথিৱী " বুলি অভিহিত কৰা হৈছে, আৰু ইয়াক বিশেষভাৱে আকৰ্ষণীয় কাৰণ ইকেম্ব্ৰিয়ান বিস্ফোৰণ ৰ আগতে হৈছিল, যেতিয়া বহুকোষী জীৱৰূপৰ জটিলতা যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছিল।[ 44] [ 45] গণ বিলুপ্তি আৰু বহুতো সৰু সৰু হৈছে।[ 46] হ'ল'চিন বিলুপ্তি পৰিঘটনাৰ বাহিৰেও,শেহতীয়া আছিলan গ্ৰহাণুৰ প্ৰভাৱ ৰ ফলত অ-এভিয়ান ডাইনোছৰ আৰু অন্যান্য বৃহৎ সৰীসৃপৰ বিলুপ্তিৰ সূচনা হয়, কিন্তু পোক-পৰুৱা,স্তন্যপায়ী ]]], টিকটিকি আৰু চৰাইৰ দৰে সৰু প্ৰাণীক বহুলাংশে ৰক্ষা কৰে। স্তন্যপায়ী প্ৰাণীৰ জীৱনৰ বৈচিত্ৰ্যতা অতীততape প্ৰজাতিয়ে উলম্বভাৱে থিয় হোৱাৰ ক্ষমতা লাভ কৰিছিল।[ 47] সাঁচ:চাইট জাৰ্নেল </ref> ই সঁজুলিৰ ব্যৱহাৰ সহজ কৰি তুলিছিল আৰু যোগাযোগক উৎসাহিত কৰিছিল যিয়ে বৃহৎ মগজুৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পুষ্টি আৰু উদ্দীপনা প্ৰদান কৰিছিল, যাৰ ফলতমানুহৰ বিৱৰ্তন ।কৃষিৰ বিকাশ , আৰু তাৰ পিছতসভ্যতা , মানুহৰপৃথিৱীৰ ওপৰত প্ৰভাৱ আৰু প্ৰকৃতি আৰু পৰিমাণৰ... আন জীৱৰূপ যিবোৰ আজিও চলি আছে।[ 48]
জ্বলি যোৱা লোকৰ অনুমানিক চিত্ৰসূৰ্য্য ৰঙা দৈত্য পৰ্যায়ত প্ৰৱেশ কৰাৰ পিছত পৃথিৱী, এতিয়াৰ পৰা প্ৰায় ৫–৭ বিলিয়ন বছৰৰ পিছত ।
পৃথিৱীৰ আশা কৰা দীৰ্ঘম্যাদী ভৱিষ্যত সূৰ্য্যৰ ভৱিষ্যতৰ সৈতে বান্ধ খাই আছে। পৰৱৰ্তী[ 49] অজৈৱিক কাৰ্বন চক্ৰ ত্বৰান্বিত কৰিব, যাৰ ফলতPageModule:Chem2/styles.css has no content. CO2 ঘনত্ব উদ্ভিদৰ বাবে মাৰাত্মকভাৱে কম মাত্ৰালৈ হ্ৰাস পাব (ppm C4 সালোক সংশ্লেষণ )ৰ বাবে প্ৰায়[ 50] [ 51] [ 52] সাঁচ:Convert/LoffADbSoffT ১.৫ বিলিয়ন বছৰৰ ভিতৰত, আৰু সকলো সাগৰৰ পানী বাষ্পীভৱন হৈ মহাকাশলৈ হেৰাই যাব, যিয়েপলায়ন কৰা সেউজ গৃহ প্ৰভাৱ ৰ সূচনা কৰিব পাৰে, আনুমানিক ১.৬ৰ পৰা ৩ বিলিয়ন বছৰৰ ভিতৰত।[ 53] mantle লৈ নামি যাব, কাৰণ মধ্য সাগৰৰ পৰা বাষ্পৰ নিৰ্গমন হ্ৰাস পায় ৰিজ।[ 53] [ 54] বিৱৰ্তন ৰঙা দৈত্য হ'ব। মডেলসমূহে ভৱিষ্যদ্বাণী কৰিছে যে সূৰ্য্য মোটামুটিভাৱেসাঁচ:Convert/LinAunitDbSoff সাঁচ:Convert/test/Aunit লৈ সম্প্ৰসাৰিত হ'ব, যিটো ইয়াৰ বৰ্তমানৰ ব্যাসাৰ্ধৰ প্ৰায় ২৫০ গুণ।[ 49] [ 55] সাঁচ:Convert/LoffAunitDbSoff সাঁচ:Convert/test/Aunit কক্ষপথলৈ গতি কৰিব সূৰ্য্যই যেতিয়া তৰাটোৱে সৰ্বোচ্চ ব্যাসাৰ্ধত উপনীত হয়, অন্যথা জোৱাৰ-ভাটাৰ প্ৰভাৱৰ ফলত ই সূৰ্য্যৰ বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰি বাষ্পীভৱন হ'ব পাৰে।[ 49]
অতিৰিক্ত তথ্য: Earth radius, Earth's circumference, Spherical Earth|Earth curvature, আৰু Geomorphology
পৃথিৱীৰ পশ্চিম গোলাৰ্ধতগড় সমুদ্ৰপৃষ্ঠ ৰ পৰিৱৰ্তে পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰৰ সাপেক্ষে ভূ-প্ৰকৃতি দেখুওৱা হৈছে, সাধাৰণ ভূ-প্ৰকৃতিৰ মানচিত্ৰৰ দৰে ।
পৃথিৱীৰ আকৃতি ঘূৰণীয়া ,হাইড্ৰ'ষ্টেটিক ভাৰসাম্য ৰ মাজেৰে,[ 56] পঞ্চম বৃহত্তম [ [গ্ৰহ#গ্ৰহ-ভৰৰ বস্তু|গ্ৰহৰ আকাৰৰ]] আৰুসৌৰজগত ৰ সৰ্ববৃহৎস্থলজ বস্তু ।[ 57] [ n 1] [ 59] ভৰৰ কেন্দ্ৰ ৰ পৰা আটাইতকৈ দূৰত ইয়াৰ বিষুৱীয় উখহি উঠা অংশত, ইকুৱেডৰৰ আগ্নেয়গিৰিৰচিম্বোৰাজো শিখৰ (6,384.4 km (3,967.1 মাইল)) ইয়াৰ আটাইতকৈ দূৰৈৰ পইণ্ট।[ 60] উদ্ধৃতি ত্ৰুটি:</ref> বন্ধ কৰা হৈছে;<ref> টেগৰ বাবে পোৱা নাই
সাঁচ:আগলৈ [[File:Global View of the Arctic and Antarctic.jpg|thumb|পৃথিৱীৰ এখনcomposite ছবি, ইয়াৰ বিভিন্ন ধৰণৰ পৃষ্ঠৰ সৈতে লক্ষ্য কৰিব পৰা: পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠভাগে মহাসাগৰ (নীলা), আফ্ৰিকাত ৰসাল (সেউজীয়া) শুকান (বাদামী) ভূমি আৰু পৃথিৱীৰ মেৰু বৰফএন্টাৰ্কটিক সাগৰীয় বৰফ (ধূসৰ)এন্টাৰ্কটিক বা দক্ষিণ মহাসাগৰ আৰুএন্টাৰ্কটিক বৰফৰ তৰপ (বগা) আৱৰণৰ আকাৰতএন্টাৰ্কটিকা ][[ফাইল:AYool ভূ-প্ৰকৃতি 15min.png|thumb|upright=1.3|সকাহ পৃথিৱীৰ খোলা ]]পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠভাগ হৈছে বায়ুমণ্ডল, আৰু কঠিন পৃথিৱী আৰু মহাসাগৰৰ মাজৰ সীমা। এইদৰে সংজ্ঞায়িত কৰিলে ইয়াৰ এলেকা প্ৰায়সাঁচ:Convert/e6km2 সাঁচ:Convert/test/Aunit ।[ 61] অক্ষাংশ দ্বাৰা মেৰুউত্তৰ আৰুদক্ষিণ গোলাৰ্ধলৈ; বাদ্ৰাঘিমাংশ দ্বাৰা মহাদেশীয়পূব আৰুপশ্চিম গোলাৰ্ধলৈ।
↑ Oxford English Dictionary, 1st ed. "terra, n." Oxford University Press (Oxford), 1911. ↑ "World Climates" . Blue Planet Biomes . http://www.blueplanetbiomes.org/climate.htm । আহৰণ কৰা হৈছে: September 21, 2006 . ↑ Dalrymple, G. Brent (2001). "The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved". Special Publications, Geological Society of London. 190 (1): 205–221. Bibcode:2001GSLSP.190..205D. doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14. ↑ Burton, Kathleen (2002-11-29). "Astrobiologists Find Evidence of Early Life on Land" ↑ Kunin, W.E.; Gaston, Kevin, eds. (31 December 1996). The Biology of Rarity: Causes and consequences of rare—common differences. ↑ National Oceanic and Atmospheric Administration. "Ocean". NOAA.gov. ↑ Yoder, Charles F. (1995). T. J. Ahrens, ed. Global Earth Physics: A Handbook of Physical Constants. Washington: American Geophysical Union. p. 8. ↑ Williams, David R. (2004-09-01). "Earth Fact Sheet". ↑ বিজ্ঞান জেউতি, ড॰ অনুপ কুমাৰ তালুকদাৰ, ড॰ মোহন চন্দ্ৰ কলিতা, ৩৫/৩, অক্টোৱৰ-নৱেম্বৰ, ২০০০ ↑ অক্সফৰ্ড ইংৰাজী অভিধান . প্ৰকাশকঅক্সফৰ্ড , ইংলেণ্ড. doi :10.1093/acref/9780199571123.001.0001 . ISBN 978-0-19-957112-3 . ↑ Simek, ৰুডলফ . উত্তৰ পৌৰাণিক কাহিনীৰ অভিধান . পৃষ্ঠা. 179. ISBN ৯৭৮-০-৮৫৯৯১-৫১৩-৭ . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;bouvier_wadhwa2010 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;age_earth1 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ সোঁফাল, K.; Schonbachler, M.. "Ag বৃদ্ধিৰ সময়ত মেণ্টলৰ আইছ'ট'পিক বিৱৰ্তন: Pd আৰু Ag ধাতু–চিলিকেট বিভাজনৰ পৰা নতুন বাধা" . পাৰ্থক্য: আভ্যন্তৰীণ নিৰ্মাণ গ্ৰহৰ স্থাপত্য . https://ntrs.nasa.gov/citations/20180002991 . ↑ {{cite web |url=https://www.lpi.usra . edu/education/timeline/gallery/slide_17.html |title=পৃথিৱীৰ প্ৰাৰম্ভিক বায়ুমণ্ডল আৰু মহাসাগৰ |work=[[চন্দ্ৰ আৰু গ্ৰহ প্ৰতিষ্ঠান |publisher=বিশ্ববিদ্যালয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা |access-date=২৭ জুন ২০১৯ |archive-date=৮ জুলাই ২০১৯ |archive-url=https://web.archive.org/web/২০১৯০৭০৮১৮০৩২৯/https://www.lpi.usra.edu/education/timeline/gallery/slide_17.html |url- status=live }}[সংযোগবিহীন উৎস ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;watersource নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ Piani, Laurette et al . (2020). "পৃথিৱীৰ পানীত থাকিব পাৰে এনষ্টটাইট কণ্ড্ৰাইট উল্কাপিণ্ডৰ সৈতে মিল থকা পদাৰ্থৰ পৰা উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে লাভ কৰা হৈছে" (en ভাষাত). Science খণ্ড369 (6507): 1110–1113. doi :10.1126/science.aba1948 . ISSN 0036-8075 . PMID 32855337 . https://doi.org/10.1126/science.aba1948 . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;asp2002 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;physorg20100304 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ সাঁচ:Cite জাৰ্নেল ↑ "পৃথিৱীৰ গঠন" . ৰাসায়নিক ভূতত্ত্ব খণ্ড120 (3–4): 223–253. doi :10.1016/0009-2541(94)00140-4 . ISSN 0009-2541 . https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0009254194001404 । আহৰণ কৰা হৈছে: 6 মে' 2023 . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;science310_5756_1947 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;williams_santosh2004 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;science164_1229 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;ajes38_613 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;tp322_19 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;Dhuime_etal_2018 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;ব্ৰেডলি_২০১১ নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ Kinzler, Ro. earth/ask-a-scientist-about-our-environment/how-did-did-the-ice-age-end "বৰফ যুগ কেতিয়া আৰু কেনেকৈ শেষ হ’ল? আন এটা আৰম্ভ হ’ব পাৰেনে?" . আমেৰিকান মিউজিয়াম অৱ নেচাৰেল হিষ্ট্ৰী . https://www.amnh.org/explore/ology/ earth/ask-a-scientist-about-our-environment/how-did-did-the-ice-age-end . ↑ বৰফ যুগৰ তীব্ৰতাৰ কাৰণসমূহ সমগ্ৰ... মিড-প্লেইষ্টোচিন ট্ৰেঞ্জিচন . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;psc নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ { {cite journal |url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0277379110003197 |title=শেষ হিমবাহৰ সময়ত হঠাৎ জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ সমকালীনতা পৰীক্ষাৰ বাবে নিউজিলেণ্ডৰ কৌৰী (Agathis australis)ৰ সম্ভাৱনা ব্যৱধান (৬০,০০০–১১,৭০০ বছৰ আগতে) |journal=চতুৰ্থ স্তৰৰ বিজ্ঞানৰ পৰ্যালোচনা |publisher=এলচেভিয়াৰ |last1=টাৰ্নাৰ |first1=ক্ৰিছ এছ.এম. |display-authors=et al |বছৰ=২০১০ |doi=১০.১০১৬/j.quascirev.২০১০.০৮.০১৭ |ভলিউম=২৯ |issue=২৭–২৮ |পৃষ্ঠা=৩৬৭৭–৩৬৮২ |bibcode=২০১০QSRv...২৯.৩৬৭৭T |প্ৰৱেশ -তাৰিখ=৩ নৱেম্বৰ ২০২০ |archive-date=৩১ মাৰ্চ ২০২১ |archive-url=https://web.archive.org/web/২০২১০৩৩১১০০৩৫৯/https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii /S0277379110003197 |url-status=জীৱন্ত }} ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;sa282_6_90 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ Zimmer, Carl (৩ অক্টোবৰ ২০১৩). "পৃথিৱীৰ অক্সিজেন: সহজভাৱে লোৱা এটা ৰহস্য" . The New York Times . https://www.nytimes.com/2013/10/03/science/পৃথিৱী-অক্সিজেন-এটা-ৰহস্য-সহজ-লোৱা-গ্ৰন্থ.html . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;jas22_3_225 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;burton20021129 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ Noffke, Nora ; খ্ৰীষ্টান, ডেনিয়েল; ৱেচি, ডেভিদ; হেজেন, ৰবাৰ্ট এম (৮ নৱেম্বৰ ২০১৩). "অণুজীৱৰ দ্বাৰা প্ৰৰোচিত পলসুৱা গঠনসমূহে প্ৰায় 1000 চনত এটা প্ৰাচীন পৰিৱেশ তন্ত্ৰ ৰেকৰ্ডিং কৰে। ৩.৪৮ বিলিয়ন বছৰীয়া ড্ৰেছাৰ গঠন, পিলবাৰা, পশ্চিম অষ্ট্ৰেলিয়া" . জ্যোতিৰ্জীৱবিজ্ঞান 13 (12): 1103–1124. doi :১০.১০৮৯/ast.২০১৩.১০৩০ . PMID 24205812 . ↑ Ohtomo, Yoko; কাকেগাৱা, তাকেছি; ইছিদা, আকিজুমি et al . (জানুৱাৰী 2014). "আৰকীয়ান ইছুৱাৰ আৰম্ভণিৰ মেটাচেডিমেণ্টেৰী শিলত জৈৱজনিত গ্ৰেফাইটৰ প্ৰমাণ". প্ৰকৃতি ভূবিজ্ঞান 7 (1): 25–28. doi :10.1038/ngeo2025 . ISSN 1752-0894 . ↑ Borenstein, Seth. "পৃথিৱীৰ আৰম্ভণিতে নিৰ্জন বুলি ভবা ঠাইখনৰ ওপৰত জীৱনৰ ইংগিত" . Archived fromthe original on 2015-10-23. https://web.archive.org/web/20151023200248/http://apnews.excite.com/article/20151019/us-sci--earliest_life-a400435d0d.html . ↑ সাঁচ:Cite জাৰ্নেল প্ৰাৰম্ভিক সংস্কৰণ, ছপাৰ আগতে অনলাইনত প্ৰকাশিত।↑ Tyrell, কেলি এপ্ৰিল. [https ://news.wisc.edu/এতিয়ালৈকে পোৱা আটাইতকৈ পুৰণি জীৱাশ্ম দেখুৱাইছে যে পৃথিৱীত-জীৱন-আৰম্ভ-আছিল-৩-৫-বিলিয়ন-বছৰ-আগত/ "এতিয়ালৈকে পোৱা আটাইতকৈ পুৰণি জীৱাশ্ম দেখুৱাইছে যে পৃথিৱীত জীৱন ৩.৫ বিলিয়ন বছৰৰ আগতে আৰম্ভ হৈছিল"]. https ://news.wisc.edu/এতিয়ালৈকে পোৱা আটাইতকৈ পুৰণি জীৱাশ্ম দেখুৱাইছে যে পৃথিৱীত-জীৱন-আৰম্ভ-আছিল-৩-৫-বিলিয়ন-বছৰ-আগত/ । আহৰণ কৰা হৈছে: ১৮ ডিচেম্বৰ ২০১৭ . [সংযোগবিহীন উৎস ↑ Schopf; কিটাজিমা, কৌকি; স্পিকুজা, মাইকেল জে; কুড্ৰিয়াভচেভ, Anatolly B.; ভেলী, জন ডব্লিউ (2017). "SIMS বিশ্লেষণৰ আটাইতকৈ পুৰণি জনা সমাবেশৰ... মাইক্ৰ'ফ'চিলে ইহঁতৰ ট্যাক্সন-সম্পৰ্কীয় কাৰ্বন আইছ'ট'পৰ গঠন নথিভুক্ত কৰে" . PNAS 115 (1): 53–58. doi :১০.১০৭৩/pnas.১৭১৮০৬৩১১৫ . PMID ২৯২৫৫০৫৩ . ↑ "Earth-Moon Dynamics" . https://www.lpi.usra.edu/exploration/training/illustrations/earthMoon/ । আহৰণ কৰা হৈছে: ২ ছেপ্টেম্বৰ ২০২২ . ↑ ব্ৰুক, জন এল.. জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু বিশ্ব ইতিহাসৰ গতিপথ . কেম্ব্ৰিজ ইউনিভাৰ্চিটি প্ৰেছ. পৃষ্ঠা. 42. ISBN 978-0-521-87164-8 . ↑ Cabej, নেলচন আৰ. কেম্ব্ৰিয়ান বিস্ফোৰণৰ এপিজেনেটিক ব্যৱস্থা . পৃষ্ঠা. 56. ISBN 978-0-12-814312- 4 . ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;Stanley_2016 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;gould1994 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;bgsa119_1_140 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑49.0 49.1 49.2 উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;sun_future নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;britt2000 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;pnas1_24_9576 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;ward_brownlee2002 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑53.0 53.1 সাঁচ:চাইট জাৰ্নেল ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;hess5_4_569 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;sun_future_schroder নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ হৰ্নাৰ. "মই সদায় ভাবি আহিছো: তৰা, গ্ৰহ আৰু চন্দ্ৰবোৰ কিয় ঘূৰণীয়া, যেতিয়া ধুমকেতু আৰু গ্ৰহাণুবোৰ ঘূৰণীয়া নহয়?" . কথোপকথন. https://theconversation.com/amp/ive-সদায়-বিস্ময়-কিয়-তৰা-গ্ৰহ-আৰু-চন্দ্ৰ-ঘূৰণীয়া-যেতিয়া-ধুমকেতু-আৰু-গ্ৰহাণু-আৰেণ্ট-160541 . ↑ Lea, Robert (2021-07-06). "পৃথিৱী কিমান ডাঙৰ?" . https://www.space.com/17638-পৃথিৱী-কিমান-ডাঙৰ.html । আহৰণ কৰা হৈছে: 2024-01-11 . [সংযোগবিহীন উৎস ↑ "এটা পুল বল পৃথিৱীতকৈ মসৃণ নেকি? ?" . বিলিয়াৰ্ডছ ডাইজেষ্ট. http://billiards.colostate.edu/bd_articles/2013/june13.pdf । আহৰণ কৰা হৈছে: ২৬ নৱেম্বৰ ২০১৪ . ↑ সাঁচ:ৱেব ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;ps20_5_16 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ↑ উদ্ধৃতি ত্ৰুটি: অবৈধ<ref> টেগ;Pidwirny 2006_8 নামৰ refৰ বাবে কোনো পাঠ্য প্ৰদান কৰা হোৱা নাই ৱিকিমিডিয়া কমন্সতEarth
উদ্ধৃতি ত্ৰুটি:<ref> টেগ্সমূহ "n" নামৰ এটা গোটৰ বাবে আছে, কিন্তু তাৰ<references group="n"/> টেগ্ পোৱা নগ'ল
.svg)
.jpg)
