- Iste articlo ye sobre una letra de l'alfabeto aragonés; ta atros usos, se veigaZ (desambigación).
AZ (zeta[1]) ye a vintisietena y zagueraletra de l'alfabeto aragonés y vintidosenaconsonant. Perteneixe tamién a l'alfabeto latino.
Enaragonés estándard representa africativa dental xorda/θ/ de l'AFI debant de "a", "o" y "u", de consonant liquida y en posición final de silaba:[2]alquezrana ([alke'θɾana]),barza (['baɾθa]),panizo ([pa'niθo]),tozuelo ([to'θwelo]),gazpiau ([gaθ'pjaw]),burz ([buɾθ]),troz ([troθ]).
Enaragonés altorribagorzano (benasqués) representa o fonema d'africativa alveolar xorda/s/ en istos mesmos casos:barza (['baɾsa]),panizo ([pa'niso]),tozuelo ([to'swelo]),troz ([tros]).
En situación final de palabra, o fonema interdental fricativo xordo /θ/ tamién se representa con o grafema <z>:
- En os plurals en -z de substantivos y adchectivos:mocez ([mo'θeθ]),chicoz ([tʃi'koθ]),negruz ([ne'ɣɾuθ]),ciudaz ([θju'ðaθ]),toz ([toθ]).
- En as formas verbals en segunda persona de plural:fez ([feθ]),minchaz ([min'tʃaθ]),trobarez ([troβa'ɾeθ]),querébaz ([ke'ɾeβaθ ]),puyez ([pu'yeθ]),metaz ([me'taθ]),cullísez ([ku'ʎiseθ]).
En istos casos, en benasqués s'escribe -ts:mocets ([mo'sets]),chicots ([tʃi'kots]),ciudats ([sju'ðats]),tots ([tots]),fets ([fets]),trobarets ([troβa'rets]).
Como en atros idiomas vecins, i hai palabras en as que as secuencias <ze> y <zi> se puede escribir tanto con <z> como con <c>:azimo/acimo,zedilla/cedilla,eczema/eccema,zenit/cenit,zebra/cebra,zero/cero,zigoto/cigoto,zinc/cinc,zirconio/circonio.
Agrafía de Uesca fa servir o grafema <z> pa representar africativa dental xorda siempre y en todas as suyas realizacions:zarrar ([θa'raɾ]),zereña ([θe'ɾeɲa]),matazía ([mata'θia]),calz ([kalθ]),boz ([boθ]);mozez ([mo'θeθ]),abez ([a'βeθ]);querébaz ([ke'ɾeβaθ]),cantaz ([kan'taθ]),ésez (['eseθ]). En benasqués, se realiza como /s/:alazet ([ala'set]).