Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Sumeria mientres o periodo dinastico arcaico.
Sumeria (ki-en-gi ensumerio,šumer enacadio) estió una rechión a lo sud de l'antigaMesopotamia, entre a desembocadura d'o ríosEufrates yTigris. Ossumerios son consideraus a primera y mas antigacivilización d'o mundo. A suya procedencia ye incierta y existe numerosashipotesis, anque as teorías mas seriosas proposan un orichen autoctono coninfluencias externas, posiblement procedents de l'ueste d'aIndia u d'Irán.
Los sumerios son recordaus a causa d'as muitas invencions atribuyidas a éls, entre as que cal destacar aescritura cuneiforme, primer sistema d'escritura d'o cual se tienga evidencia, ideada aquí dende an s'ixemenó a la resta d'os territorios occidentals y abanzando-se a laescritura hieroglifica de l'Antigo Echipto. También gracias a la invención d'aescritura deixoron constancia d'a establida d'as primeras ciudaz-estau y d'o establimiento de sistemas legals, educatius y administratius con cortes chudicials, presons, relichión, división d'o treballo y clases socials.
Los sumerios yeran entre los primersastronomos, poseyendo la primera visiónheliocentrica d'a cuala se tienga conoixencia y afirmaban que losistema solar se constituyiba de cincoplanetas (ya que solament nomás se podeban veyer cinco planetas a simpla vista).
Tamién desenvolvioron conceptosmatematicos usando sistemas numericos basaus en 6 y 10 (sistema sexagesimal). A traviés d'ixe sistema, facioron a división d'o tiempo con 60 segundos, 60 menutos y 12 horas, amás d'ocalandario de 12 meses que s'usa actualment.
