Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Sudafrica

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Republica de Sudafrica
Republiek van Suid-Afrika
Republic of South Africa
IRiphabliki yaseNingizimu Afrika
Bandera de SudafricaEscudo de Sudafrica
(En detalle)(En detalle)
Lema nacional:!ke e: ǀxarra ǁke
Himno nacional:Nkosi Sikelel' iAfrika (Dios bendiga Africa)
Situación de Sudafrica
Situación de Sudafrica
Capital
 •Población
 •Coordenatas
Pretoria (administrativa),
Ciudat d'o Cabo (lechislativa),
Bloemfontein (chudicial).
2.893.251 (2001)
33°55′ S 18°27′ E
Mayor ciudatJohannesburgo
Idiomas oficialsAfrikaans,zulú,xhosa,swazi,ndebele,sotho,tsonga,tswana,venda,pedi yanglés
Forma de gubiernoRepublica
Cyril Ramaphosa
Independencia
 • Calendata
(d'oReino Uniu)
31 de mayo de1910
Superficie
 •Total
 •% augua
Mugas
Costas
Posición 23º
1.219.912km²
Espernible
-km
2.500 km
Población
 •Total
 •Densidat
Posición 26º
58.775.022 (2019 est.)
36 hab/km²
PIB (PPA)
 •Total (2005)
 •PIB per capita
Posición 24º
US$ 532.011 millons
US$ 11.100 (2004)
MonedaRand (ZAR)
ChentilicioSudafricano/a[1]
Zona horaria
 •enVerano
CET (UTC+2)
CEST (UTC+3)
Dominio d'Internet.za
Codigo telefonico+27
Prefixo radiofonicoS8A-S8Z
Codigo ISO710 / ZAF / ZA
Miembro de:UA,ONU,Commonwealth

ARepublica de Sudafrica ye unpaís que se troba situato en a estrimera meridional d'o continent d'Africa. Muga con os estaus deNamibia,Botsuana,Zimbabwe,Mozambique yEswatini. Antiparte, oReino de Lesoto ye un chicot país que se troba enclavato dentro d'a Republica de Sudafrica. Tamién muga a l'este con l'Oceano Indico y a l'ueste con l'Oceano Atlantico.

A suyapoblación ye de 43.647.658 habitants (estimación de2002) en unasuperficie d'1.219.912km², con unadensidat de población de 36 hab/km².

Sudafrica ye organizata politicament como unarepublica, y as suyascapitals sonPretoria (administrativa),Bloemfontein (chudicial) yCiudat d'o Cabo (lechislativa); sindembargo, a mayor ciudat d'o país yeJohannesburgo. L'actualpresident d'o país yeJacob Zuma. Sudafrica, que fa parte d'aUnión Africana, d'aONU y d'aCommonwealth, ye independient d'oReino Uniu dende o31 de mayo de1910.

En estar un país con una gran diversidat etnica por a suya propia historia, Sudafrica tien muitas luengas oficials:Afrikaans,zulú,xhosa,swazi,ndebele,sotho,tsonga,tswana,venda,pedi yanglés. A población d'orichen africano ye, alto u baixo, o 75% d'o total d'a población, y arredol d'o 25% son descendients de colonoseuropeus (holandeses,alemans, hugonozoccitans yfranceses,angleses,chudieus y atros) y dividitos actualment enafricaners y anglofonos. Tamién bi ha minorías d'antigascolonias britanicas, comoindios.

Ahistoria de Sudafrica tien como gran diferencia con a resta d'o continent africano a plegata dende1625 de muita población d'orichen europeu a mans d'aCompanyía Neerlandesa d'as Indias Orientals, situación que ye l'fundamentos d'as posteriors luitas entre as poblacions blanca y negra y d'o rechimen d'oapartheid institucionalizau dende1948, en rematar aSegunda Guerra Mundial, por a minoría blancaboer d'oNational Party (Partiu Nacional). O rechimen d'oapartheid y asegregación racial no remató dica1990, cuan se celebroron as primeras eleccions autenticament libres en o país.

Sudafrica se caracteriza por a suya importancia en recursosmineros enoro,diamants,carbón y cuantos atros minerals. Istos recursos se tornoron d'importancia estratechica mientres aGuerra fría, premitiendo a pervivencia d'o sistema politico d'oapartheid.

Toponimia

[editar |modificar o codigo]

A Republica de Sudafrica tien 11 luengas oficials, estando o nombre d'o país en cadaguna d'ixas luengas o siguient:

  • Republiek van Suid-Afrika (afrikaans).
  • Republic of South Africa (anglés).
  • IRiphabliki yeSewula Afrika (ndebele).
  • IRiphabliki yaseMzantsi Afrika (xhosa).
  • IRiphabliki yaseNingizimu Afrika (zulú).
  • Rephaboliki ya Afrika-Borwa (pedi).
  • Rephaboliki ya Afrika Borwa (sotho).
  • Rephaboliki ya Aforika Borwa (tswana).
  • IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika (swati).
  • Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe (venda).
  • Riphabliki ra Afrika Dzonga (tsonga).

Antiparte, en bels medios politicos africanistas d'ezquierda se gosa emplegar a palabraAzania ta o nombre d'o país, en considerar queSudafrica ye un nombre d'orichen forano.

Cheografía

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloCheografía de Sudafricaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

Cheografía fisica

[editar |modificar o codigo]
Parque de Makuleke.

Sudafrica se troba situata en o cabo sud d'ocontinent d'Africa, en o puesto d'unión entre l'Oceano Indico a l'este y l'Oceano Atlantico a l'ueste, estando as suyas mugas terrestres conBotsuana yZimbabwe a o norte, conMozambique yEswatini a l'este y a o nord-este, y conNamibia a o nord-ueste. Antiparte, clavato dentro de Sudafrica se troba o chicot país deLesoto. Tamién fan parte de Sudafrica aisla Prencipe Eduardo y aisla Marion, que se troban alto u baixo a unadistancia de 1.900km enta o sud, ya amán de l'Antarctida.

Asuperficie d'o país ye d'1.219.912km², estendillando-se en un territorio cheograficament prou variato. En o centro d'o país se troba odisierto d'o Kalahari, que ye rodiato por unaltiplano ditoHighveld, o cual s'estendilla dende 1.500 dica 2.400metros d'altaria dencima d'olivel d'a mar. A rechión costera ye estreita y deseparata de l'interior por una succesión demontanyas.

Hidrolochía

[editar |modificar o codigo]
Orío Orange, o prencipal río d'o país.

O prencipal río d'o país ye orío Orange, que tien o suyo naixedero enLesoto (monts Drakensberg) y a suyadesembocadura en l'Oceano Atlantico, estando a suyacuenca hidrolochica a mayor parte d'asuperficie d'o país, y fendo de muga conNamibia en zaguerías d'o suyo recorrito. O segundo río en importancia de Sudafrica y orío Limpopo, que desaugua en l'Oceano Indico fendo de muga a o norte conBotsuana yZimbabwe. Antiparte, o tercer río d'o país ye orío Vaal, un afluent d'o río Orange.

Climatolochía

[editar |modificar o codigo]

En Sudafica se puet trobar cuatre trazas climaticas prencipals:

Cheografía humana

[editar |modificar o codigo]

Apoblación total d'o país ye de 43.647.658 (estimación de2002), estando as prencipals ciudaz d'o paísCiudat d'o Cabo (2.984.100 habitants, estimación de2004),Durban (2.531.300 habitants, estimación de 2004),Johannesburgo (1.975.500 habitants, estimación de 2004) yPretoria (1.473.800 habitants, estimación de2004).

Cheografía politica

[editar |modificar o codigo]

Dica1994, mientres l'apartheid, Sudafrica se trobaba dividita en nomás que 4 provincias, amás de 10bantustans formalment independients encara que a comunidat internacional no reconoixeba ixas pseudo-independencias. Cuan remató o rechimen anterior desapareixioron os bantustans y a 4 provincias se dividioron en territorios mas chicoz.

En l'actualidat, asinas, a Republica de Sudafrica se divide administrativament en 9provincias:

División politica d'o país.
Provincia[2]Capital[3]Superficie (km²)[3]Población (2007)[4]
Cabo Septentrional
(Northern Cape)
Kimberley361.8301.058.060
Cabo Occidental
(Western Cape)
Ciudat d'o Cabo129.3705.278.585
Cabo Oriental
(Eastern Cape)
Bhisho169.5806.527.747
Estau Libre
(Free State)
Bloemfontein129.4802.773.059
GautengJohannesburgo17.01010.451.713
KwaZulu-NatalPietermaritzburg92.10010.259.230
LimpopoPolokwane123.9005.238.286
MpumalangaNelspruit79.4903.643.435
Nord-ueste
(North West)
Mafikeng116.3203.271.948
Total1.219.08048.502.063

Historia

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloHistoria de Sudafricaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

Encara que mientres o periodo de l'apartheid (u mesmo en momentos anteriors de supremacía colonial) se miró d'aparentar que a Historia de Sudafrica prencipiaba nomás en plegar l'hombre blanco en o territorio, a Historia de Sudafrica prencipia mesmo dende que apareixe l'hombre en o continent africano, en haber-ie tamién importants chacimientos arqueolochicos ta l'estudio d'os antipasatos de l'hombre. Mesmo s'explicaba que cuan en1652 plegoron os colonizadors europeus, en o territorio de l'actual Sudafrica nomás i viviban que chicoz grupos de población ixeminata formatos por cazadors-recolectors sin garra civilización, y que en osieglo XVII i plegoron os primers grupos debantús, que se deciba que yeran una mica mas (encara que no guaire) civilizatos.[5]

Mientres o periodo d'os navegantseuropeus (primero d'oReino de Portugal, y dimpués d'oReino de Francia y d'oReino Uniu) enta laIndia, Sudafrica se convertió en una fita important en ixa rota comercial, encara que a suya explotación no prencipió dica o sieglosXVII-XVIII, cuan bi plegoron os colonosneerlandeses, substituyius en osieglo XIX por os britanicos, que facioron convertir-se en o territorio una d'as suyascolonias.

Mientres o sieglo XIX, l'actual Sudafrica estió puet que o solo lugar a on esclató una guerra entre colonizadors blancos, a ditaGuerra d'os Boers, que remató con a redota d'os colonos d'orichen neerlandés, encara que dende prencipios d'osieglo XX osboers conquirioron una parte important d'o poder politico en o territorio, rematando con a imposición de l'apartheid oficialment dende1948, en rematar aSegunda Guerra Mundial. Sindembargo, l'apartheid y asegregación racial rematoron en osanyos 1990 con a cesión d'o poder politico a la mayoría d'a población d'o país, deraza negra.

Prehistoria

[editar |modificar o codigo]
O cranio d'o ditoNin de Taung, d'a especieAustralopithecus africanus, trobato en Sudafrica en1924.

O territorio de Sudafrica tien beluns d'os mas antigoschacimientospaleoantropolochicos conoixitos dica hue, conKenya yEtiopia. Asinas, en1924 se i trobó uncranio fosil d'un nin d'a especieAustralopithecus africanus, dito oNin de Taung, a man d'a localidat deTaung, en aProvincia d'o Nord-ueste, encara que a comunidat cientifica no aceptó a valideza d'o fósil dica osanyos 1950.[6] Fa 3 milions d'anyadas, l'actual territorio sudafricano yera ocupato por bellos grupos d'Australopithecus, seguntes as troballas feitas en as espelungas deSterkfontein yKromdraai. Istos grupos deprehominidos fuoron succeditos por chents d'ocheneroHomo, incluyindo-ieHomo habilis,Homo ergaster y hombres modernos (Homo sapiens). D'osHomo habilis destacan os chacimientos de Sterkfontein (datato en 3,3 milions d'anyadas d'antiguidat),Swartkrantz,Drimolen uKromdal.[7] En a provincia deKwaZulu-Natal (espelunga Border) se i troboron os mas antigos vestichios dica hue d'o emplego detecnolochía asociata a humans modernos, datata alto u baixo en 195.000 anyadas.[8]

L'actual población sudafricana apareix en o territorio fa alto u baixo 40.000 anyadas, encara que vinclata con a población anterior d'o territorio, y son os ditoskhoisan (termin que hue se prefiere abosquimans uhotentoz, consideratos denigrants en estar asociatos a las denominacions emplegatas mientres o dominio colonial y l'apartheid), encara que en realidat se trataba de dos grupos humans diferents, oskhoi y ossan, con diferencias entre éls nomás que lingüisticas.[9] Istos grupos creyoron unarte rupestre propio, que s'estendilla dica l'actualNamibia, con pinturas de 27.000 anyadas d'antiguidat u gravatos de 10.000 anyadas.[10] D'istos grupos, ossan viviban d'acazata (incluyindo-ie apesca) y d'a recolección d'alimentos, en chicoz grupos con poco desarrollo de poder social u politico,[11] y oskhol viviban d'aganadería deuellas dende osieglo I, estendillatos por o territorio encara que con mayor desarrollo socio-politico.[12] Iste proceso d'adopción d'a ganadería fació que a luenga se deseparase entre istos dos grupos, en emplegar oskhol termins relativos a la ganadería desconoixitos ta lossan.[12] No i heba denguna atra esferecia important entre os dos grupos, y pareix que oskhol adhibioron a o suyo grupo a muitossan, vivindo os dos grupos en a ditaEdat de Piedra.[13]

As migracions d'osbantús dende l'actualCamerún dica Sudafrica, en trescruzando a mitat d'Africa.

L'agricultura, asferramientas agricolas y aEdat de Fierro plegoron enta l'actual Sudafrica con osbantús, que marchoron dende l'actualCamerún arredol d'osieglo XVI aC, ye fácil que por adesertificación d'odisierto d'o Sahara, plegando a Sudafrica en dos grupos: uno baixando por a costa de l'Oceano Atlantico (encara que iste grupo tamién se diz que quedó en l'actualNamibia), l'atro viachando enta l'este dicaTanzania (a on plegó osieglo XI aC) y luego enta o sud dicaMalaui, estando iste zaguer grupo l'inventor d'ametalurchia en osieglo IX aC mientres a suya estadía en Tanzania, y fendo dentrar o territorio sudafricano en aEdat de Fierro.[13]

Se conoix tamién que arredol d'os sieglosIV yV s'establioron a o sud d'orío Limpopo nuevos grupos d'agricultors yganaders d'o grupo etnico d'osbantús, que dimpués se tresladoron encara mes enta o sud, enta l'actualprovincia deKwaZulu-Natal, a on se troba o lugar d'ocupación mas antiga conoixita d'istos grupos, que ye de1050. O grupo bantú que s'establió mas a o sud estioron osxhosas, que plegoron dica orío Fish, en l'actualprovincia d'o Cabo Oriental. Istas poblacions, que culturalment perteneixeban a laEdat d'o Fierro, desplazoron a grupos etnicos mas atrasatos culturalment y que i viviban d'antis mas. Sindembargo, dica la plegata a o territorio d'osportugueses, tecnicament istas poblacions encara viviban en aPrehistoria, por no conoixer pas aescritura.

En osieglo X apareix o primer estau en o territorio de l'actual Sudafrica, oreino de Mapungubwe[14] (ochacimiento arqueolochico d'os repuis d'a suya antigacapital,Mapungubwe, fuoron declaratosPatrimonio d'a Humanidat en2003 por aUNESCO), y dende meyatos d'osieglo VIII bi heban ciudaz-estau que febancomercio conOmán,India uChina.[14] Una d'as caracteristicas d'ixas envueltas yera a practica d'amenería, conmenas defierro,estanyo,oro ucobre, estando istos dos zaguers productos destinatos a la suya exportación y os dos primers a o suyo consumo local.[14] Sindembargo, cuan se descubrió en1933 o chacimiento de Mapungubwe, fue ignorato, por contradecir as teorías d'oapartheid que negaban a existenxia d'un estau en a rechión antis de plegar-ie os colonizadors blancos.[15]

O reino de Mapungubwe s'adedicaba a ormino a o comercio, y con o estau d'oGran Zimbabwe, establito a o norte en o sieglosXII-XV, estioron en contacto con as primers ciudaz establitas en a costa de l'actualMozambique, con qui praticaban o comercio y que yeran as suyas intermediarias con China u la India.[15]

A presencia portuguesa

[editar |modificar o codigo]
Rota deVasco da Gama enta laIndia dende as costas sudafricanas.

Os navegants portugueses plegaron a la redolada en o suyo camín enta laIndia, cuan en1488[16] i plegóBartolomeu Dias, que clamó a o lugarCabo das Tormentas (Cabo d'as Tronatas, enaragonés) por o malorache que i trobó en a redolada. Bartolomeu Dias estió o primer europeu en plegar dica a o sud d'o continent d'Africa, ubriendo asinas una vía ta ocomercio d'Europa conAsia a traviés de l'Oceano Atlantico y de l'Oceano Indico, evitando o comercio con os territorios controlatos por l'Imperio Otomán. Sindembargo, en tornar aPortugal, por motivos de caire propagandistico, oreiChuan II de Portugal li cambió o nombre a o lugar entaCabo da Boa Esperança (Cabo de Buena Esperanza en aragonés), nombre que mantién encara hue, ta evitar a mala fama d'o lugar asociata a lo nombre que li heba puesto Bartolomeu Dias.

Dies anyadas dimpués d'o viache de Bartolomeu Dias, una nueva flota portuguesa, mandata porVasco da Gama, marchó de Portugal entaCalcuta, en pasando por o Cabo de Buena Esperanza y trescruzando luego l'Oceano Indico. Sindembargo, en istos primers viaches os portugueses no s'instaloron pas en o territorio sudafricano, encara que creyoronfactorías en bels puestos d'Angola, deMozambique y d'atros puestos d'Africa Oriental, amás d'enGoa, en territorio indio, y enMacau, enChina. O motivo de que no s'instalasen en Sudafrica yera, d'una man, que yera difícil recalar-ie en o viache de tornata dende la India, por a dirección d'os vientos predominants, y d'atra man, l'ausencia en o territorio d'a posibilidat de trobar-iealimentos, amás que l'actitud d'os nativos no yera pas muit amistosa.[17] A vegatas bi habió desembarcos puntuals, ta apropiar-sen devacas d'os nativos, como en1510, cuan desembarcó l'almirant Francisco de Almeida, qui morió chunto con 50 d'os suyos soldatos en un combate con os nativos.[18]

Tampoco podeba estar o territorio una fuent d'esclavos, en no existir-ie pas dengún estau centralizato con elites que esdeveniesen os proveidors d'esclavos d'os portugueses, intermediarios que caleba tener ta que controlasen o territorio, situación que sí troboron os portugueses en atros puestos,[18] como en os territorios d'Angola,Mozambique u ogolfo de Guinea.

Encara que os portugueses facioron bels alcuerdos con as poblacions d'a redolada, istos pactos no s'han conservato pas dica hue. O portugueses no ocuporon pas o territorio, sino que nomás lo trescruzaban, amás de i acullir a os supervivients d'os naufrachios escaicitos en a rota comercial. A chesta d'os portugueses fue recullita por opoeta portuguésLuís de Camões en o suyo poema epicoOs Lusíadas.[19] Dica osieglo XVII a situación en Sudafrica continó estando alto u baixo igual, dica que i plegoron en1652 osneerlandeses.

A presencia neerlandesa

[editar |modificar o codigo]
Jan van Riebeeck establix una factoría en o Cabo de Buena Esperanza o6 d'abril de1652, en un cuadro deCharles Davidson Bell.

En osieglo XVII, os habitants d'osPaíses Baixos (ye decir, os neerlandeses) consolidoron a suya independencia, luego d'una luenga guerra conEspanya, en perteneixer ixe territorio tamién a laCasa d'Austria. O nuevo país, volcato enta ocomercio, establió una companyía comercial ta las suyas transaccions con aIndia y o sud-este d'Asia, a ditaCompanyía neerlandesa d'as Indias Occidentals, y continó con o camín ubierto por os portugueses, encara que os neerlandeses sí que instaloron bellas factorías comercials en l'actual Sudafrica. Asinas, o6 d'abril de1652Jan van Riebeeck[20] establió un puesto ta abastir osbarcos neerlandeses en o cabo de Buena Esperanza, y mientres os sieglosXVII yXVIII continó a expansión d'a chicota colonia neerlandesa. A calendata d'o desembarco neerlandés fue considerata por a población afrikaner de Sudafrica dica fa pocas anyadas como a calendata de creyación de Sudafrica.[21]

Tamién aCompanyía anglesa d'as Indias Occidentals, competidora d'a suya cuasi homonima neerlandesa, s'heba instalato en ixe inte en Sudafrica, prencipiando una rivalidat comercial entre as dos companyías que yera amás una rivalidat politica entre os dos países a que perteneixeban. Mesmo os britanicos preboron d'instalar-ie una colonia de tipo penal mientres osieglo XVII, antis d'o desembarco neerlandés.[20]

Os primers colonos neerlandeses estioron una comunidat muit chicota, y prencipiaron osmatrimonios mixtos con a poblaciónkhoi d'a redolada, estando o primer matrimonio mixto conoixito en1656.[22] Dica1689 no creixió a población de colonos blancos, en plegar-ie un grupo de 180hugonoz fuyitos d'asGuerras de relichión deFrancia.[22] Tamién bi plegoron chicoz grupos d'alemans.

Cuan os colonos neerlandeses en o suyo abance enta l'interior d'o territorio se troboron con osxhosas en o suyo camín enta o sud dende orío Fish, prencipiaron una serie de luitas entre toz dos pueblos, que competiban por l'aproveitamiento d'os mesmos recursos naturals d'a redolada, basicament a tierra y l'alimento. Antiparte, os colonos neerlandeses, ta disponer de mas mano d'obra, prencipiaron a importar población dende atros territorios que controlaban u que se trobaban en as suyas rotas comercials, comoMadagascar, u os actuals países d'Indonesia yIndia, que son en a suya mayor parte lo fundamento de l'actual población sudafricana d'orichen asiatico.

A presencia britanica

[editar |modificar o codigo]
Mapa d'a colonia neerlandesa d'o Cabo en1809.

En1797, mientres asGuerras napoleonicas, osPaíses Baixos y oReino Uniu luitoron entre sí en a ditaCuatrena Guerra anglo-neerlandesa, y as tropas de l'Exercito britanico fuoron ninviatas a ocupar as posesions neerlandesas en o cabo de Buena Esperanza, ta evitar amás a posible influencia d'as ideyas d'aRevolución Francesa en un puesto tan sensible ta la suya politica colonial como yera la India, en trobar-se a colonia neerlandesa clavata en a rota enta la India. En continar os Países Baixos a suya alianza militar como o estau satelite que yera en ixe inte d'aFrancia deNapoleón Bonaparte, o Reino Uniu s'anexionó o territorio en1805, continando dimpués con una politica d'expansión enta o norte d'a colonia, a cual cosa fació que bi hese encara mas luitas contra os xhosas, plegando a nueva muga con iste pueblo dica orío Fish, linia de muga que os britanicos fortificaron en establir-ie cuantosfuertes.

Os colonos d'orichenneerlandés, que se veyeban discriminatos en o poder en a nueva colonia britanica, marchoron y s'establioron en parti mas a o norte, a on fundoron bellas comunidaz independients que yeran en luita con a población negra d'a redolada, encara que tamién yeran en tensión con a colonia britanica, que veyeba istas tierras ocupatas por os colonos neerlandeses (uboers, como yeran ditos ya en ixas envueltas) como o suyo futuro territorio d'expansión colonial.

Economía

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloEconomía de Sudafricaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
Undiamant d'amina Kimberley, en Sudafrica.

Aeconomía de Sudafrica ye a economía mas gran d'Africa, y suposa alto u baixo a cuatrena parte d'oPIB total d'o continent, por a cual cosa ye un important motor economico continental; ye a 24ena economía d'o mundo. Destaca como actividat economica prencipal amenería, en estar Sudafrica muit rica en recursos minerals, destacando-ie ocarbón y bellos metals y minerals preciosos, comooro,platino ydiamants. Asinas, Sudafrica ye o segundo país d'o mundo en producción d'oro dezaga deChina con o 15% d'a producción mundial, tenendo sindembargo un 25% d'as reservas mundials d'ixe metal; ye tamién o primer país productor de platino, producindo o 75% d'a producción mundial d'iste metal; y ye o 5eno país productor de diamants. Se i puet trobat tamién produccions importants decobre,uranio yníquel, amás de produccions mas chicotas d'atros metals i minerals.

Tamién destaca o país por a suyaindustria, que ye a industria con una diversificación mas gran y amás a industria mas potent d'o continent; cal mencionar as industrias d'os sectors automovilistico, de transformación de minerals, de transformación de biens agricolas y ganaders, de producción d'enerchía y d'o sector aeronautico.

Uellas en una grancha sudafricana.

Respective de l'agricultura, que ocupa alto u baixo o 12% d'a superficie d'o país, Sudafrica produce cantidaz prou importants depanizo,trigo,canya de zucre,fruitas ylegumbres, sin xublidar-se d'a suyaviticultura (en2005, Sudafrica estió o 9eno productor mundial devin, con arredol de 600 millons de litros). En aganadería, destaca por asuellas y por a prodicción d'a suyaavicultura. Tamién producelana yleit, derivatos d'a ganadería.

Sudafrica destaca tamién por o suyo sector turistico, en estar o país prou densenvolicato ta ufrir a los turistas una estructura adecuata a las suyas potencialidaz: Sudafrica tien un amplo rete deparques nacionals, ta o turismo de naturaleza, y unasplachas conclima mediterranio y sin problemas de masificación.

Adivisa de Sudafrica ye orand, que se divide en 100centaus (ye decir, centimos).

Esporte

[editar |modificar o codigo]
  • Ta mas detalles,veyer l'articloEsporte en Sudafricaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
O lanzador de discoFrantz Kruger en 2010.

Sudafrica fue alpartada d'organizacions internacionals esportivas por a suya suya politica d'o apartheid dende os anyos 1960 dica 1992.

LoCOI decidió que Sudáfrica estase excluyida de traza permanent d'osChuegos Olimpicos de Verano y d'hibierno dica que no eliminase as leis que discriminaban a la población de raza negra que viviba en o país (entre éls, os esportistas). Seguntes as normas olimpicas, lo COI prohibe que "nomás un sector" (racismo u exclusión d'as mullers) d'un país participe en os Chuegos Olimpicos y en Sudáfrica existiba lo racismo enta los negros. En 1990, i hai un cambio de politica y elimina lo apartheid per lo que se le permitió tornar a participar nuevament en os Chuegos Olimpicos de Verano, enBarcelona 1992, y enLillehammer 1994 en os d'hiberno pero no podió utilizar a suya bandera, habió d'usar una bandera especial pa ditas edicións. En los siguients Chuegos, enAtlanta 1996, podió tornar a utilizar nuevament a suya bandera y incorporarse como miembro de pleno dreito en lo COI.

Os esportes mes populars son orugby y ocricket practicaus prencipalment por personas de raza blanca y ofútbol practicau cheneralment por chugadors de raza negra, istas tendencias de practicar un l'esporte seguntes a raza u clase social zaguerament son en retroceso. Atros esportes populars individuals son anatación, l'atletismo,golf,boxeyo,tennis ysurf.

Competicions esportivas

[editar |modificar o codigo]

Sudafrica bi ha organizato osCampionatos Mundials de Fútbol de 2010, os primers organizatos en Africa.

Chuegos Olimpicos

[editar |modificar o codigo]

Bibliografía consultada

[editar |modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar |modificar o codigo]

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).
  2. (en)Constitution of the Republic of South Africa. Chapter 6 - Provinces (Gubierno de Sudafrica)
  3. 3,03,1Sistema Gubernamental de Información y Comunicación,South Africa Yearbook 2008/09.ISBN 978-0-621-38412-3.
  4. (en)Community Survey 2007: Basic results.
  5. (es) (Johnson, 2005:37)
  6. (es) (Johnson, 2005:40)
  7. (es) (Johnson, 2005:41)
  8. (es) (Johnson, 2005:42)
  9. (es) (Johnson, 2005:45)
  10. (es) (Johnson, 2005:47)
  11. (es) (Johnson, 2005:48)
  12. 12,012,1(es) (Johnson, 2005:49)
  13. 13,013,1(es) (Johnson, 2005:50)
  14. 14,014,114,2(es) (Johnson, 2005:57)
  15. 15,015,1(es) (Johnson, 2005:60)
  16. (es) (Johnson, 2005:81)
  17. (es) (Johnson, 2005:82)
  18. 18,018,1(es) (Johnson, 2005:83)
  19. "The Lusiads". 1800-1882. http://www.wdl.org/en/item/11198/. Retrieved 2013-08-31. 
  20. 20,020,1(es) (Johnson, 2005:84)
  21. (es) (Johnson, 2005:85)
  22. 22,022,1(es) (Johnson, 2005:86)


Estaus d'Africa
Alcheria |Angola |Benín |Botsuana |Burkina Faso |Burundi |Cabo Verde |Camerún |Chad |Chibuti |Comoras |Costa de Vori |Echipto1 |Eritrea |Eswatini |Etiopia |Gabón |Gambia |Ghana |Guinea |Guinea-Bissau |Guinea Equatorial |Kenya |Lesoto |Liberia |Libia |Madagascar |Malawi |Mali |Marruecos |Mauricio |Mauritania |Mozambique |Namibia |Nícher |Nicheria |Republica Arabe Sahraui Democratica2 |Republica Centroafricana |Republica d'o Congo |Republica Democratica d'o Congo |Ruanda |Sant Tomé y Prencipe |Senegal |Seychelles |Sierra Leone |Somalia |Somalilandia2 |Sudafrica |Sudán |Sudán d'o Sud |Tanzania |Togo |Tunicia |Uganda |Zambia |Zimbabwe
Dependencias:Ascensión |Canarias |Ceuta |Madeira |Mayotte |Melilla |Pantelleria |Reunión |Santa Helena |Socotra |Tristán da Cunha
1 Parcialment en Asia.2 Parcialment reconoixiu u en disputa


Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Sudafrica&oldid=2344664"
Categoría:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp