| Seu basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar | |
|---|---|
 Basílica de Nuestra Sinyora d'o Pilar chunto a l'Ebro | |
| Situación cheografica | |
| Estau | |
| País | |
| Situación |  Zaragoza,Aragón |
| Adreza | Plaza d'o Pilar, s/n |
| Coordenatas | |
| Archidiocesi | Zaragoza |
| Diocesi | |
| Arcipestrau | Centro |
| Información cheneral | |
| Advocación | Nuestra Sinyora d'o Pilar |
| Culto | Catolico |
| Orden | Clero secular |
| Rector | |
| Vicario parroquial | |
| 2.º Vicario parroquial | |
| Mosen | |
| Propietario | |
| Administrador | |
| Director | |
| Coste | {{{coste}}} |
| Visitable | |
| Altaria | |
| Pisos | |
| Amplaria | |
| Largaria | |
| Superficie | |
| Diametro | |
| Aforo | |
| Altaria s.l.m. | |
| Atras | |
| Alcance | |
| Iluminación | |
| Potencia | |
| Arquitectura | |
| Tipo | Seu ybasilica |
| Estilo | Barroco,Rococó,Neoclasico |
| Función | |
| Catalogación | Molimento Nacional |
| Materials | |
| Construcción | |
| Construcción | 1681-1961 |
| Fundador | |
| Inicio | |
| Fin | |
| Devantadera | |
| Destrucción | |
| Arquitecto | |
| Incheniero estructural | |
| Incheniero de servicios | |
| Incheniero civil | |
| Atros | |
| Premios | |
| Pachina web | |
| Localización | |
Aseu basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar ye untemplo d'estilobarroco situau enZaragoza (Aragón) a on ye conservada y venerada a columna (pilar) sobre a que, seguntes a tradición, s'apareixió aVirchen d'o Pilar en carne mortal a l'apóstolSant Chaime o día2 de chinero de l'anyo40 dC..[1] Ye una d'as dosseus metropolitanas de l'Archidiocesi de Zaragoza, chunto con aSeu d'o Salvador, lo que converte aZaragoza en a unica ciudat d'o mundo con dos seus en activo.[2]
Iste mandó construyir una chicotacapiella ta alzar a columna, mas tardi s'obró una ilesiaromanica, dimpues destruita por un incendio y unamudéchar anterior a l'actual d'estilobarroco debida aFrancisco Herrera Hidestrosa, por iniciativa de donChuan d'Austria, qui ordenó prencipiar as obras en1681.
O reyFerrando VI, ordenó en1754, a construcción d'a Santa Capiella, encomendando a obra a l'arquitectoVentura Rodríguez, qui enampló o templo dica as actuals grandarias: 130 m. de largaria por 67 d'amplo, con por oncecupulas, diezlanternas y cuatretorres.
A imachen d'a Virchen de fusta tien 39 cm. d'altaria y ye dencima d'unacolumna presguardada por un estuche debronce y atro deplata y cubierta por un manto dica os piez d'a imachen, a excepción d'os días 2, 12 y 20 de cada mes que a columna apareixe veyible.
En afrontera posterior d'a capiella s'ubre opeirón, a on os fiels pueden venerar a la Santa Columna.
Seguntes a leyendacristiana María s'habría apareixiu en Zaragoza «en carne mortal» sobre una columna —dita popularment «o Pilar»— o2 de chinero de l'anyo 40. A partir d'ista creyencia, a tradición relichiosa parla d'a presencia d'una capiella feita construyir por a Virchen pa alochar a columna que deixó en testimonio d'a suya venida, y que fue devantada porSant Chaime o Mayor y os siet primers conversos d'a ciudat d'Ebro.
No i hai constatación arqueolochica ni documental d'ista primera capiella, pero sí n'i hai d'a existencia d'una ilesia enSaraqusta, «mai d'as ilesias d'a ciudat», adedicada a Santa María Virchen en osieglo IX en o puesto a on actualment se troba a Basilica, arredol d'a que s'articulaba una d'as comunidaz demozarabes d'a ciudat, seguntes transmite o monche franco de l'abadía de Saint-Germain-des-PrésAimoino.[3]
Dimpués d'a conquiesta de Zaragoza por o reiAlifonso I d'Aragón en1118, o templo se trobaba en enruenass, y o bispePedro de Librana habió d'acotraciar a ilesia pa o culto cristiano.[4]
Tiempo dimpués, prencipió en ixe mesmo puesto a construcción d'una ilesiaromanica, cualas obras no rematoron dica osieglo XIII. D'ixas envueltas data l'antiga capiella d'o Pilar, situada en o interior d'una sala en un claustro annexo a o templo prencipal. A capiella d'o Pilar ye documentada porDiego d'Espés en1240 y yera un recinto de culto independient. Una bula d'o papaBonifacio VIII de1297 confirma que ya se veneraba o pilar —u columna— vinclau a l'advocación de Santa María, unindo-se os dos cultos en o de Santa María d'o Pilar.
En1293 a iglesia ya se trobaba muit espatracada y poco dimpués se prencipia a construcción d'un nuevo edificiogotico-mudéchar, que continó dica1515, y incluyiba a realización d'o coro con o suyosillerío labrau y o retablo de l'altar mayor, encargau aDamián Forment.
D'o estau d'ixe templo nos da una ideya un croquís d'a planta que se roba en l'Archivo d'o Pilar, una vista d'Antonio van den Wyngaerde de1563 y aVista de Zaragoza deJuan Bautista Martínez del Mazo de1647, asinas como una descripción notarial de l'acta de l'edificio devantada o2 d'octubre de1668. A capiella antiga permaneixió en piet dica a reforma d'o templo en osieglo XVIII.
En1670Chuan Chusé d'Austria, ta par d'alavezVirrei d'Aragón, promovió a construcción d'un templo d'estilobarroco de nueva fabrica, que ye o que, fundamentalment, existe en l'actualidat. Fue disenyau a partir de cuantos prochectos, que encabezoron os mayestros d'obras zaragozanosFelipe Busiñac yFelipe Sánchez, y los continó o prestichioso arquitecto reyalFrancisco de Herrera el Mozo. As obras prencipioron en1681.
En1730, dimpués d'estar enamplau, o templo arribó a l'actual grandaria: 130 m de longaria por 67 d'amplaria.[5] Finalment, en1765, remató a reforma con as aportacions deVentura Rodríguez, qui en1750 heba prochectau una nueva capiella d'a Virchen por iniciativa deFerrando VI que prencipió a executar-se en 1754 una vegada espaldada l'antiga.
Ventura Rodríguez tamién tractó de reorganizar o templo. Entre os suyos plans yera cambiar de puesto o retablo renacentista y o coro, creyando una graniza nau central, que tendría por altar o gran altorrelieu demarbre que decora o muro d'o trasaltar d'a Santa Capiella deCarlos Salas Viraseca. Finalment no se'n fació, pero sí que modificó o concepto decorativo de l'interior d'o templo, simplificando notablement a decoración d'oscapitels y osflameros d'as columnas, dando-le un aspecto mas sobrio y acorde con l'incipient gusto neoclasico d'a epoca.
Tamién contribuyó a o suyo aspecto bizantino actual o marqués de Peralada, qui dio a ideya de dotar a o santuario d'a suya caracteristica silueta de cupulas y torres, que fuoron devantadas en a suya mayor parti entre1796 y1872, anyo en que se consideró rematau o templo. Manimenos as torres angulares que realzan o volumen exterior datan en a suya mayor parti d'osieglo XX, y no fuoron rematadas dica1961.
O volumen exterior d'a basilica d'o Pilar alcanza proporcions machestuosas. A o largo d'os sieglos, y mas que mas dende a edificación barroca, o templo ha iu enamplando a suya silueta con a construcción de cupulas y detorres en os suyos anglos.
Poseye en l'actualidat once cupulas cubilladas con tellas vidriadas de colors verdas, amariellas, azulas y blancas. Una central, en a confluyencia entre anau y otrampo central d'a ilesia —que consta de tres naus y siet trampos—; dos mas chicotas situadas a os dos cantos, en os trampos segundo y seiseno, sobre a Santa Capiella y o Coro Mayor; y cuatre menors rodiando en os anglos a istas dos cupulas meyanas, sobre os trampos primero, tercero, cinqueno y septimo d'as dos naus laterals. Amás, entre os contrafuertes se zarran capiellas rematadas con lanternas. As torres, construyidas en a suya mayor parti en osieglo XX gracias a o prochecto realizau por l'arquitectoMiguel Ángel Navarro Pérez, plegan a os noventa y ueito metros d'altaria.[6]
En1944 se convocó una limosna popular pa reformar a frontera sud, que da a la plaza. O prochecto deTeodoro Ríos s'executó entre1945 y1950 y consistió en enmarcar con porticos de frontons triangulars sobre columnas corintias as dos dentradas prencipals d'os estremos d'o templo. Asinas mesmo, s'adhibioron pilastras adosadas que crebaban a monotonía d'o muro pa creyar una serie de trampos, a la vegada que se situaba, en o centro, coincidindo con a cupula mayor, un atro portico formau por un nicho con una escultura d'aVenida d'a Virchen dePablo Serrano (1969) en coincidencia con o pinyón d'a nau d'ocrucero u trampo central, flanquiau por dobles columnas entre as que se situoron nichos con flameros.
Sobre toda a frontera, dispuso un cornisamiento moldurau de gran resalte y rematando iste atico, una rotunda barrustrada que incorpora estatuas de santos d'a rechión debius aFélix Burriel —Sant Vicent de Paúl— y aAntonio Torres Clavero —Sant Vicent,Sant Chaime,Santa Isabel de Portugal,Sant Braulio,Sant Valero,Santa Engracia ySant Chusep de Calasanz.[7]
En o muro mas anamanu a la puerta d'o estremo oriental, la que queda mas amanada a la Santa Capilla se ficó otimpano romanico, unica resta que queda d'a ilesia altomedieval.
Hue lo día, en a frontera exterior norte y este d'a Basilica d'o Pilar encara se pueden veyer as marcas producidas por as bombas chitadas por osfranceses mientres os dosseches d'a ciudat de Zaragoza en os anyos1808 y1809.
A disposición interior d'a basilica d'o Pilar s'articula en tresnaus —a central mas ampla— y siet trampos, que descansan sobre gruesos pilars decoraus con pilastras adosadas clasicistas. Sobre els i hai uns sobrios entablamentos que suportan cupulas sobre pichinas y vueltas rebaixadas. En os muros s'ubren capiellas laterals cubiertas con cupulas con lanterna u vueltas. Osintradoses d'osarcos de meyo punto, cuellos devueltas y cupulas fuoron decoraus en1871 por o escultorManuel Miguel Gálvez con garlandas yputti.
Fendo un recorriu seguntes as agullas d'o reloch, dende a dita puerta baixa (a mas amanada ta a Virchen, en o estremo este d'a frontera sud), se troba a capiella de Santa Ana y a de Sant Chusé. Contino, en o centro d'a nau lateral sud, s'ubre a sacristía mayor. Dimpués a capiella de Sant Antón y a de Sant Braulio dica arribar a la dentrada d'a puerta alta. En o trampo ueste, en o trascoro, se troban cuatre chicotas capelletas, a os dos cantos d'o coro, entre as que destacan as de l'Ecce Homo (con un cuadro atribuyiu aRoland de Mois u aPablo Scheppers), y a d'a Buena Asperanza. En o canto d'os piez d'a seu s'ubren atras dos capiellas: d'o Rosario y de Sant Agostín (dita tamién parroquia d'o Pilar, a on se i fan oficios relichiosos cutianos) y entre ellas se sitúa a sala capitular.
En o costau norte y dende a puerta alta d'o norte, que da a la ribera d'Ebro, i hai atras tres capiellas: Sant Pero Arbués, Sant Lorient y Sant Chuaquín y a sacristía d'a Virchen, deixando en o centro o espacio que ocupa o Museu Pilarista. En zagueras, en o costau este, debant d'a Santa Capiella, ye o Coreto d'a Virchen y a os dos costaus dos capiellas: a o norte a de Sant Chaime y a o sud a de Sant Chuan, ya en a puerta baixa de dentrada d'o canto d'a plaza debantdita en prencipiando iste recorrido, que ye a que mayor afluyencia de publico recibe.
O Museu Pilarista guarda una sinfinidat d'obchectos d'orfebrería liturchica, pero destaca mas que mas o dito choyero d'a Virgen, a on se troban coronas, diademas, resplandors, etc. de piedras preciosas, y a colección de mas de 350 mantos d'a Virchen.
En a basilica del Pilar son apedecaus a mayoría d'osarcebispes zaragozanos d'a Edad Moderna, asinas como tamién reposan os cuerpos deSant Braulio y d'o duque de Zaragoza, ocheneral Palafox, entre atros.
Son pintadas todas as cupulas que rodian y coronan a Santa Capiella.Antonio González Velázquez pintó en1753 a cupula eliptica sobre a capiella d'a Virgen y as restantes os chirmansRamón yFrancisco Bayeu yFrancisco de Goya, que decoró la que leva o nombre deRegina Martirum ('Reina d'os Mártirs') y avuelta d'o Coreto[8]. Tamién recibioron ornamentación pictorica a cupula mayor, a que cubre l'organo y Coro Mayor, y a cupula eliptica d'a nau central de debant d'o Coro. Os bocetos de muitas d'istas obras se guardan en o museu d'a seu.
O retablo de l'altar mayor fue realizau enalabastro policromau, conguardapolvo de fusta, porDamián Forment entre1515 y1518 y ye adedicau a l'Asumpción de la Virgen. O estilo de l'arquitectura d'o retablo yegotico final, encara que as escenas figurativas amuestran caracteristicas plenamentrenaixentistas.
En1509 ocapítol metropolitano contrató aDamián Forment o banco upredela d'o retablo de l'altar mayor que ocuparía a cabecera d'a colechiata de Santa María, con a exichencia de que estase «tan bueno y millor que l'Asseu» (queo d'a Seu). En1511, cuasi rematau o banco, contrataría tamién a resta d'o retablo, con tres escenas molimentas en as suyas carreras: l'Asumpción en o centro, oNatalicio d'a Virchen a la suya dreita y aPresentación de María en o templo a la suya ezquierda. Finalment, en1515, Forment delega os treballos d'a resta d'a decoración arquitectonica en mayestros contrataus por o suyo taller. O retablo remató d'asentar-se en1518.
En apredela i hai siet escenas d'ezquierda ta dreita:Trobada de Sant Chuaquín y Santa Ana en a puerta dorada,Anunciación,Visitación,Adoración d'os pastors,Adoración d'os Reis Magos,Piedat yResurrección, deseparadas por columnas condoselez goticos que acullen estatuas desantos yapóstols. Ye a zona d'o retablo a on Forment s'amostra mas avanzau, pos en os marcos d'as escenas y as suyas arquitecturas y ornamentos, apareixe decoración propia d'o renaiximiento, comoputti,cartelass ubalagostos. Lo completan dos estatuas deSant Chaime o Mayor ySant Braulio situadas encapilletas a os costaus. Asinas mesmo, en osotabanco apareixen escudos heraldicos sostenius por ancheloz y medallones. As escenas d'o banco encara conservan restas d'a policromía orichinal, encara que en as carreras prencipals practicament ha desapareixiu.
Se veigan as imáchens deCommons sobrea Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar de Zaragoza. | |
| Nuestra Sinyora de Badaín |Nuestra Sinyora d'o Pilar |Sagraus Corporals |Santa Engracia |Sant Lorient |Santo Sepulcre |Virchen de la Penya | |
| Control d'autoridaz |
|
|---|
Datos:Q810684
Multimedia:Catedral-Basílica de Nuestra Señora del Pilar de Zaragoza /Q810684
