Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Oroz uarroz ye asimient d'aOryza sativa u d'aOryza glaberrima conoixita como Roz Africano, que como o suyo nombre dice ye a variedat africana. Se tracta d'uncerial considerato comoalimento basico en muitas culturas culinarias (en especial acocina asiatica), asinas como en bellas partis d'America Latina.[1] O suyo grano corresponde a o segundo cerial mas producito d'o mundo, dimpués d'opanizo.[2] Debito a que o panizo ye producito ta atros muitos propositos que o consumo humán, se puet decir que o roz ye o cerial mas important ta l'alimentación humana, y que contribuye de traza muit efectiva a l'aporte calorico d'adieta. O roz ye responsable de l'aporte calorico d'una cinquena parti d'as calorías consumitas en o mundo por ossers humans.[3] Dende l'anyo2008 s'ha feito unracionamiento en bels países debito a la carestía d'o roz.[4] En países comoBangladesh yCampuchia puet plegar a estar cuasi as tres cuatrenas partis d'aalimentación d'a población.[5]
A l'igual que otrigo por o suyo tipo defotosintesi ye unaplanta C3, con una fotosintesi eficient en medios humidos.[6] S'adedica muitashectarias de cautivo ta o roz en o mundo. Se sabe que o 95% d'o cautivo d'iste cerial s'estendilla entre osparalelos 53º de latitut norte dica 35º sud.[1] Manimenos os campos de roz contribuyen a loescalfamiento global por ometano que dimana d'ometabolismo d'os microorganismos d'o suelo embadinau yreductor d'a mes gran part d'éls.[7]
L'orichen d'o cautivo ye disputato entre os investigadors, se discute l'orichen entre o sud deChina y o nord-este d'A India.
Os grans productors mundials de roz son os paises asiaticos destacando-se-ie historicamentChina yIndia como os dos países mas productors de roz en o mundo. EnEspanya o suyo cautivo ye concentrau en siet comunidaz autonomas (Andalucía,Extremadura,Catalunya,Valencia,Aragón,Navarra y Murcia-Albacet). En Aragón dica primerias d'osanyos 2.010 bi heba mas de 10.000 hectarias dedicadas a o cautivo de roz con una producción superior a 60.000 Tm. y con un pico en l'anyo2004 de 15.411 hectarias y 93.307 Tm. de producción. Dende ixa calendata a producción desciende dica as 4.961 hectarias de cautivo y 34.727 Tm. de producción en l'anyo2018.[8]
↑1,01,1(en) Kenneth F. Kiple, Kriemhild Conee Ornelas: "Cambridge World Encyclopaedia of Food, Volume I, Animal, Marine and Vegetable Oils". Cambridge University Press:, Cambridge, England. 2000
