Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Penya Montanyesa

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Penya Montanyesa

A Penya Montanyesa dendeo Pueyo d'Araguás.
Situación
Situación Muga entreA Espunya yO Pueyo d'Araguás
(Uesca)
Latitut42º 31' 14" Norte
Lonchitut0º 13' 55" Este
Vértiz cheodesico21229
Cheografía
CordeleraSierras interiors pirenencas
Sierra
Macizo
Altaria2291m
Alpinismo
Primera puyada
Ruta mas fácilPor «A Canal d'os Molinos», por o camín que naixe en a pista que comunicaOncins ySant Veturián.
Mapa

Penya Montanyesa ye a denominación popular que recibe en acomarcaaragonesa deSobrarbe l'estremo occidental d'asierra Ferrera que se prolarga dica laval d'orío Cinca. Ha gosau estar sinyalada como uno d'os emblemas de Sobrarbe.[1]

A denominación gosa fer referencia a la estructura de a dita sierra, formada en a suya mayor parte por una gran formación sedimentaria decalsina, prefundament socavada porkarsts, que exposa una paret depenya de cualques cientos de metros d'altaria, visible dende muitos puestos en a comarca y os arredols por a suya elevada prominencia.

Anque l'estremo occidental d'a penya por o costau que mira ta a val d'a Cinca ye claro, no i hai garra consenso popular ta sinyalar en qué puesto remata por l'este el que puede decir-se propiamient penya Montanyesa y escomienza el que no sería ya si que simplament sierra Ferrera. Manimenos, en bels lugars de la man sud se i emplega o nombre «penya Montanyesa» ta referir-se a tot el que queda dende ocollau d'o Ueso Santo ta ponient; ixo ye dende a cabecera d'orío d'a Nata, en l'antigomunicipio d'oToledo d'a Nata (enA Fueva), dica lo cabo que sinyorea la val d'a Cinca por alto deLa Espunya, y se reserva la denominación «sierra Ferrera» bien ta nombrar toda la sierra u bien ta referir-se a la part que queda dende o collau dica lapunta Ferrera (en termin municipal d'a Foradada) que ye a zaguer altura y a on remata a sierra, ya a dintro d'a vecina comarca deRibagorza.

En a suyacima bi ha unvértiz cheodesico.

Alturas

[editar |modificar o codigo]
Toponimia principal en a Penya Montanyesa.

L'altura mayor que se puede contar en a penya ye opicón d'o Libro, con 2.291 metros, que tamién pasa por estar a punta mas altera de toda lasierra. Recibe iste nombre popular como consecuencia d'a colocación d'unacaixametalica en a que se i guarda un libro a on que os vesitants i pueden firmar. A segunda punta ye a ditapenya Madrit, con 2.267 metros.

O cuitiello d'a sierra comunica ixas dos puntas conA Tuca y apenya Foratata (curioso toponimo que ha fosilizau una forma muit sonora d'o participio de «foradar», desusada fa muitos anyos en a redolada) en una zona en a que a lumera d'a sierra se prolarga, con altitut cuasi constant, y que recibe o nombre de «sarrato Batalla», fendo referencia a una guerra mitica que diz que remató en iste punto.[2]

Dende a Foratata dica o collau d'o Ueso Santo, o cuitiello d'a sierra guarda una altitut d'entre 1900 y 2100 metros. En a part que se conoixe como «AEstiva» i destacan dos puntas, que son A Forquiella a primera, con 2.172 metros, y a punta d'a Estiva, de 2.165 metros.

Rotas ta puyar-ie

[editar |modificar o codigo]

Ta puyar t'a Penya i hai bellas rotas posibles. As principals sirven ta puyar ta'l picón d'o Libro, por estar l'altura mayor y que mas cosa en ha dau siempre a os aficionaus.

A rota mas frecuentada ye a que puya por a «Canal d'Os Molinos», que va dende l'antigotermin municipal d'os Molinos, chusto dende aermita d'o Pilar d'Oncins, a cualques cientos de metros d'oReyal Monesterio de Sant Veturián en a part d'a Fueva alta que se conoix como «Baixo Penyas». Ista rota puya en sentido oblicuo con o esquinazo d'a sierra, el que fa mas fácil l'ascensión pus se gosa salvar o desnivel en mas kilometros, anque a presencia de bel par detarteras en o camín (a que se diz «o cantal de a Nariz» y a que en dicen «As Gotelletas») fa que s'haiga de plantiar a puyada como un exercicio que precisa tener bella pericia.

Unaltra rota, ista la mas feriosa, ye a que se desvía en a mesma Canal d'os Molinos ta dir-se-ne a pillar a «Faixa' Toro», un estreto corredor que esnaviesa a meya altura por oscinglos a l'altaria deTorrolisa dica pillar unaltra vez terreno firme en a Canal "ancha" u «Canal Mayor». Ista rota reviste muito periglo, pus se resigue o cillo en a mas parte d'a suya lonchitut, por un corredor natural que tansament si be de tener tres u cuatro metros d'amplo en os puestos a on que mas amplo i ye, con a paret de penya por un costau y o cillo totalment vertical en debaixo por l'altro. Una vegada s'adube a la Canal Mayor por a dita faixa tan garrotera, s'accede a lo picón por o Cuello de Sens en ascensión por a tartera.

A tercer rota, y puede estar que a millor paisachisticament parlando, ye a que puya por a «Collada de Ceresa», dende iste portichón que comunica osolano deCeresa (en o municipio d'a Espunya, en a val d'a Cinca) con«A Valle» d'A Espunya. Por ista rota, se puya ta'l picón d'o Libro por o canto d'ubago, y s'asciende buens ratos con un desnivel muit acusau, por tarteras de buena cosa d'escamallo, lo que fa consellar muita prudencia cuan se fa conoraches u periglo que se'n i chire, y sobre tot cuan i hai bella acumulación denieu.

Imáchens

[editar |modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar |modificar o codigo]

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (es)«Peña Montañesa» en o portalCaiAragon.com; consultau o25 d'aviento de2010
  2. (es)PALLARUELO CAMPO, Severino:José. Un hombre de los pirineos. 2ª ed. PRAMES. Zaragoza, 2006.ISBN 84-8321-077-0.
Control d'autoridaz

Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Penya_Montanyesa&oldid=2219139"
Categorías:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp