Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Idioma persa

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Persa
فارسی / Fārsī
Atras denominacions:
Parlau en:Irán,
Afganistán,
Tachiquistán
Rechión:Orient Meyo
Etnia:Persas
Parladors:~61.7 millons
Posición:{{{clasificación}}} (Ethnologue1996)
Filiación chenetica:luengas indoeuropeas

 indoiranico
  iranico
   Occidental
    Occidental meridional
     persa

Estatus oficial
Oficial en:Irán
Luenga propia de:{{{propia}}}
Reconoixiu en:{{{reconoixiu}}}
Regulau por:Academia d'a luenga y literatura persa
Academia de Ciencias d'Afganistán.
Codigos
ISO 639-1fa
ISO 639-2per (B), fas (T)
ISO 639-3fas
SIL
Extensión d'o persa

Opersa[1] ye unaluenga indoeuropea parlata enIrán,Afganistán,Tachiquistán,Uzbekistán,Bahrein,Iraq,Azerbaichán,Armenia,Cheorchia, o sud deRusia y países vecins. Ye una luenga indoeuropea d'a brancairanica con una tradición historica luenga que se remonta a l'Imperio Aquemenida, unas cuantas fases lingüisticas (persa antigo, persa meyo upahlavi,persa clasico y persa contemporanio), y diferents formas estándard actuals (persa en Irán,dari en Afganistán, ytachico enAsia Central).

Historia

[editar |modificar o codigo]

Opersa antigo s'escribiba en tiempos de l'Imperio Aquemenida, o persa meyo upahlavi s'escribiba en tiempos de l'Imperio Sasanida. Entre meyo a luenga d'a cort d'adinastía Arsacida en tiempos de l'Imperio Parto estió oparto, tamién iranico pero d'atra branca adintro d'as luengas iranicas.

Dende a conquiesta islamica, o persa s'encomenzó a escribir conalfabeto arabe y se convertió en a principal luenga enCorastén yTransoxiana, a on que naixió opersa clasico.[2] O primer gran escritor en persa clasico estióFirdusi, unpoeta epico Corastení de zaguers d'o sieglo X y principios d'osieglo XI. O persa clasico se convertió en una luenga de cultura y que mantenió o suyo prestichio entre osselchucidas,otomans,grans mogols y khansuzbecos, que teneban clases dirichents d'orichenturquico. Oturco otomán teneba muitas palabras ampradas d'o persa clasico que en tiempos deKemal fuoron substituyidas por palabras d'orichen turquico.

Dende a capitalTeherán se fue oficializando en Irán china chana l'uso d'o persa contemporanio con a prensa y l'amostranza. O estándard persa que ye cooficial enAfganistán ye conoixito comodari y se considera mes puro y arcaizant.[2] Dende osanyos 1930 se facioron importants campanyas d'alfabetización enTachiquistán prenendo l'alfabeto cirilico, en part por motivos lingüisticos (l'alfabeto cirilico, como l'alfabeto latino y ogriego, son mas adaptatos a las luengas indoeuropeas, con mas variedat devocals que as semiticas), y en part por motivos politicos. En ixa epoca la luenga principió a decir-setachico.

Persismos

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloPersismos en aragonésveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

En as luengas europeas occidentals como l'aragonés bi ha palabras persas trasmesas por l'arabe comoalubia[3],algaraván,arreu,[3]azul,narancha,espinaques yalfaz.

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).
  2. 2,02,1(es)Jean Sellier yAndré Sellier:Atlas de los pueblos de Oriente. Acento Editorial, p 115.
  3. 3,03,1(es)LÍBANO, Ángeles ySESMA, J. Ángel:Léxico comercial en Aragón (Siglo XV). Institución Fernando el Católico, 1982. p 81
Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Idioma_persa&oldid=2304764"
Categoría:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp