O neerlandés ye una luenga d'a que han naixito cuantosidiomas criollos, asinas como l'afrikaans, una d'as luengas oficials deSudafrica y la mas estendillata enNamibia. O neerlandés y l'afrikaans son alto u baixo mutuament intelichibles, encara que les deseparan as suyasortografías, os suyosdiccionarios y que amás tienen diferents organismos reguladors. AUnión d'a Luenga Neerlandesa ye l'organismo que s'encarga de coordinar as accions d'as autoridaz d'os Países Baixos, Flandres y Surinam en cuestions lingüisticas, politicas lingüisticas, amostranza d'a luenga y literatura.[5]
O neerlandés ha estato tradicionalment dito "holandés" en aragonés por razón d'a luenga preeminencia economica d'a provincia d'Holanda adintro de l'aria neerlandofona (a partir de mitat d'osieglo XVI), cosa que tamién pasa conHolanda (emplegato en cuentas dePaíses Baixos). Manimenos, tanto a ran oficial como por parti d'os propios neerlandofonos, "holandés" (Hollands) no ye a palabra mas emplegata por un regular, ya que nomás corresponde a un dialecto concreto d'o neerlandés global. A palabra holandés deriva deHoltland (que posteriorment se simplificó a Holland) "Tierra de fusta", nombre que s'aplicó a la comarca deLeiden.
Como en o caso de l'alemán o nombre d'iste idioma no ha estato fixo a traviés d'os sieglos ni ye homochenio entre as atras luengas (Nederlandsk en noruego y atras luengas chermanicas,Dutch en anglés,holandés entre a mayoría de luengas romanicas,flamenco en as arias d'o sud de l'aria neerlandofona).
O termin neerlandés apareixió por primera vegata en1482 en unincunable deGouda, pero no s'imposó dica osieglo XIX. D'antis mas, a luenga yera conoixita como "theodiscus", una palabra latina que serviba ta decir a cualsiquier luenga u dialectochermanico y que quiere decir "vernaclo", "d'a chent" (por oposición a lo latín u a lo francés). Localment, ista palabra se convertió en "dietsch" u "duutsch". Iste termin (con variacions) estió tamién preso en tota l'aria de parla alemana, y pervive en o suyo nombre actualDeutsch. Manimenos, ta poder distingir a luenga parlata a lo norte d'a parlata a lo sud, se prencipia a introducir "neder" ("baixo") debant, de traza que primero apareixió "Nederduytsch" (baixo alemán) y, dimpués, "Nederlandsch" (literalment: "d'as tierras baixas"), que, en zaguerías, con posteriors simplificacions ortograficas se convirtió en l'actualNederlands.
Manimenos, iste cambio no se produció por eixemplo en l'anglés, a on que "Dutch" significó mientres sieglos tanto alemán como neerlandés, imposando-se en zaguerías iste zaguer significato. Quedan reminiscencias d'o primero en o "Pennsylvania Dutch" (un dialecto de l'alto alemán parlato en os Estaus Unius).
Hue lo día, en neerlandés, "duits" significa "alemán", "diets" fa referencia a lo neerlandés antigo, "hollands" a lo dialecto d'Holanda y "vlaams" (flamenco) a los dialectos (standardizatos u no) que se parlan u bien en a zona neerlandofona de Belchica u bien nomás en as correspondients a l'antigo ducau de Flandres.
A base lexical d'o neerlandés ye a común a la mayor parti d'as luengas chermanicas. Asinas, bi ha termins tan comuns comostoel ("siella"; pronunciato /stul/),boek ("libro"; pron. /buk/) uwerpen ("chitar"; pron. /wɛRpə/). Ye a la hora de distingir entre as palabras mas tradicionalment chermanicas cuan apareixen diferencias, por eixemplo entre as diferents luengas chermanicas occidentals:
O neerlandés ha cambiato a g chermanica por un sonito africatox; mientres que l'anglés l'ha cambiato encara mas: g→y (lei nasal ingvaeonica).
A vegatas existen en neerlandés dos posibilidaz ta decir un concepto, l'una mas amanata a l'habitual anglés y l'atra a l'alemán. Asinas, encara que por un regularwerk ywerken (analogos a l'anglés "work") sían as palabras emplegatas ta decir "faina" y "treballar", existe tamiénarbeider ("treballador"), que ye una palabra mas amanata a l'alemán u as luengas escandinavas. D'a mesma traza, ta decir "rueda" se puet decir tantorad (alemán "Rad") comowiel (anglés "wheel").
Como cuasi totas as luengas d'Europa, o neerlandés tien una parti muit important d'o vocabulario cientifico provenient d'ogriego u olatín. Manimenos, en bellas brancas o neerlandés disposa d'un vocabulario propio. Asinas por eixemplo o cientificoSimon Stevin introdució palabras comodriehoek (trianglo),loodrecht (perpendicular) uevenwijdig (paralelo) a laswiskunde (matematicas). En a gramatica, o neerlandés adoptó palabras particulars ta (entre atras) decir un subchecto (onderwerp), un obchecto directo (lijdend voorwerp) u un verbo (werkwoord, literalment "palabra de treballo").
A gramatica d'o neerlandés ye parellana a la d'atras luengas chermanicas, si bien presenta menos simplificacions que l'anglés u o danés pero mas que l'alemán u o islandés. En Flandres, se gosa estar mas conservador lingüísticament, conservando-se-ie expresions y declinacions que son vistas como arcaicas en os Países Baixos.
Os tradicionals posibles tres cheneros d'o substantivo (masculín, femenín y neutro) han estato redueitos a dos (común yneutro), distingibles por l'articlo singular determinato que les acompanya:de uhet respectivament. Istefenomeno se da tamién en atras luengas chermanicas como por eixemplo odanés y osueco. As declinacions por caso han desapareixito d'a mayoría de nombres, y nomás en queda reminiscencias en palabras especials. D'atra man, se mantienen en os pronombres personals.
Os adchectivos tampoco no presentan guaire flexión. Si apareixen dimpués de verbos copulativos no tienen garra morfema (Eixemplo: "Het water is koud" - "L'augua ye freda"). D'atra man, cuan fan de complementos de nombre, rematan por un regular con-e (Eixemplo: "Het koude water" - "L'augua freda"). Nomás en o singular indeterminato de palabras neutras desapareixe iste morfema (por eixemplo, "Een groot huis" - "Una casa gran" contra "Het grote huis" - "A casa gran").
Os verbos presentan bella inflexión. En present, afecta nomás a las persones d'o singular. Existen dos formas basicas de pasato, operfectum y oimperfectum. O primero se forma a partir d'a radiz d'o verbo mientres que o segundo amenista d'un auxiliar (hebben -tener- u zijn -ser/estar-) debant d'o participio. Como en alemán, o participio tien l'afixoge- debant (por un regular). O futuro s'esprisa por meyo de verbos auxiliars (zullen,gaan) u bien anyadindo bel complemento circumstancial a una frase en present. Por eixemplo:
Morgen reis ik naar Parijs. ("Maitín viacho ta París.")
L'orden predominant en as frases en neerlandés ye o SVO, encara que bi ha inversión de subchecto y verbo cuan a frase prencipia con uncomplemento circumstancial. Una atra caracteristica d'o neerlandés ye a capacidat (como atras luengas chermanicas) de construir palabras bien luengas a base d'aglutinar-ne muitas de curtas. Asinas por eixemplo:
Afvalwaterzuiveringsinstallatie ("Planta de tractamiento d'auguas residuals")
L'uso d'o diminutivo-je ye prou estendillato en o neerlandés, y s'usa en situacions a on a mayoría de parlants d'atras luengas indoeuropeas no lo trobarían normal. Tot nombre ye susceptible de fer servir o diminutivo adibindo-ie o sufixo en cuestión, que torna toda palabra (independienment d'o chenero que tenese previament) en neutra. Por eixemplo:
Zij schrijft een briefje voor haar vriendje terwijl zij een kopje koffie drinkt. (Ella escribe una carteta ta o suyo mocet mientres bebe una taceta de café.)
Este diminutivo neerlandés se troba enneerlandismos ampraus por o francés comobouquin,mannequin yvilebrequin, pasando este zaguero a l'aragonés comovillabarquín.
↑(es)Francisco Sánchez Romero:La influencia de los terminos neerlandeses en la lengua española. Publicau enTransferencias culturales, literarias y lingüísticas en el ámbito de la Unión Europea.Universidat de Sevilla, 2006.