Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Grecia

De Biquipedia
Republica Helenica
Ελληνική Δημοκρατία
Elinikí Dimokratía
Bandera de GreciaEscudo de Grecia
(En detalle)(En detalle)
Lema nacional:Eleftheria i thanatos
(griego;Libertat u Muerte)
Himno nacional:Imnos pros tin Eleftherian
Situación de Grecia
Situación de Grecia
Capital
 •Población
Atenas
664.046
Mayor ciudatAtenas
Idiomas oficialsgriego
Forma de gubiernoRepublica parlamentaria
Konstantinos Tasoulas
Kyriakos Mitsotakis
Independencia
Declarata
Reconoixita
de l'Imperio Otomán
25 de marzo de1821
1829
Superficie
 •Total
 •% augua
Mugas
Posición 94º
131.957km²
0,86%
1.935
Población
 •Total (2020)
 •Densidat
Posición 74º
10.718.565
81,22 hab/km²
PIB (PPA)
 •Total (2019)
 •PIB per capita
Posición 27º
EUR€300.333.000.000
EUR€28.004
MonedaEuro ()
ChentilicioGriego/a[1] uheleno/a[1]
Zona horaria
 •enVerano
UTC
UTC+2
Dominio d'Internet.gr
Codigo telefonico+30
Prefixo radiofonicoSVA-SZZ / J4A-J4Z
Codigo ISO300 / GRC / GR
Miembro de:UE,OTAN,ONU,OCDE,OSCE

Grecia (oficialment clamauRepublica Helenica) ye unestau d'o sud-este d'Europa que fa parte d'aUnión Europea (UE).

Situau en a parti sud d'apeninsula Balcanica, muga por tierra conBulgaria,Macedonya d'o Norte, yAlbania a lo norte, a l'este conTurquía y con auguas en amar Echea y a l'este y sud en as marsChonica yMediterrania.

A suyapoblación ye de 10.815.197 habitants en unasuperficie de 131.957km², con unadensidat de población de 81,96 hab/km² (2011). A mas important ciudat de Grecia ye la suya capital,Atenas (incluyindo-ie lopuerto d'o Pireu), encara que bi ha atras ciudaz importants, comoTesalonica,Patras,Irákleio uLarisa.

Acapital d'o país ye al ciudat d'Atenas; o suyopresident yeKonstantinos Tasoulas y lo suyoprimer ministro yeKyriakos Mitsotakis. Grecia declaró la suya independencia (d'antis mas yera territorio de l'Imperio Otomán) o25 de marzo de1831, independencia que fue reconoixida lo3 de febrero de1830.

O país fa parte de cuantasorganizacions internacionals, como laUnión Europea, laOTAN, aOrganización d'as Nacions Unidas, aOCDE ul aOSCE.

Cheografía

[editar |modificar o codigo]
Anvista d'omont Olimpo.

O país ye formau por una ampla aria continental situata a lo sud d'osBalcans; a peninsula d'oPeloponeso, deseparada d'o continent por a canal de l'istmo de Corinto; y un buen numero d'islas, que incluyen, entre d'atras,Creta,Rodas,Eubea,Lesbos,Quios,Tassos,Samotracia,Lemnos y osarchipelagos d'oDodecaneso, asCicladas y asEsporadas, totas situadas en a mar Echea, yCorfú,Leucada,Cefalonia yZante en a mar Chonica. Grecia tien mas de 14.880 km de costa y nomás 1.160 km de mugas terrestres, con una superficie total de 131.940 km2 y una población de 10.665.989 habitants (2004).

Un 80% de Grecia ye montanyoso. A mayor parti d'o país ye xuto y rocoso, por lo que nomás que un 28% d'o terreno ye cultivable. En a Grecia occidental bi ha lacos ypaúls. OPindo, a sierra central, tien unaaltaria meyana de 2.650 m. Omont Olimpo ye lo punto mas alto de Grecia, con 2.911 m sobre lolivel d'a mar.

Clima

[editar |modificar o codigo]

Loclima de Grecia ye en a mayor partimediterranio, con hibiernos templaus y humidos y veranos calidos y ixucaus. Iste clima predomina en totas as rechions costeras, incluyindo-ieAtenas, as Cicladas, o Dodecaneso,Creta, o Peloponiso, as islas Chonicas y partis d'a rechión de Grecia Central. A cordelera d'o Pindo afecta enormement o clima d'o país, pus as comarcas a l'ueste d'as montanyas son considerablement mas humidas que la resta, a resultas d'a suya mayor exposición a los sistemas sudoccidentals que trayen con éls mas humedat, mientres que las redoladas orientals sufren de l'efecto d'a uembra orografica.

As comarcas montanyosas d'o nord-ueste griego —partes d'Epiro, Grecia Central, Tesalia, Macedonya Occidental— asinas como los monts d'as partis centrals d'o Peloponiso —incluyidas cualques arias d'Acaya, Arcadia y Laconia— tienen unclima alpino connevazos intensos. L'interior d'as rechions d'o norte, como Macedonya Occidental y Macedonya Oriental y Tracia, tienen unclima templau con veranos calidos y ixucaus y hibiernos fredos y humidos contronadas electricas frecuents. Os nevazos ocurren toz os anyos en o norte y en as redoladas montanyosas, y mesmo los nevazos chicoz se pueden presentar en rechions mas a lo sud y con menos altitut, comoAtenas.

Historia

[editar |modificar o codigo]
OPartenón d'Atenas.
25 de marzo de 1821:Germanos de Patras, besando abandera de Grecia enAgia Lavra. Theodoros Vryzakis, 1865.
Expansión territorial de Grecia entre 1830 y 1947.

Grecia estió la primera aria d'Europa a on emerchió la primera civilización. A primera apareixió en a isla deCreta, acivilización minoica, y dimpués en a Grecia continental, acivilización micenica. Dimpués, asciudaz-estau emerchioron por tota la peninsula griega y s'estendilloron a traviés d'as costas d'amar Negra, osud d'Italia yAsia la Chica gosando tener grans nivels de prosperidat que resultoron en un gran desenrrollo cultural, expresau en l'arquitectura, aliteratura, aciencia y afilosofía, y que levoron aAtenas a un ambientdemocratico.Atenas yEsparta encabezoron a luita contra l'Imperio Persa en asGuerras Medicas refusando-lo. As dos ciudaz s'enfrontinoron tamién entre ellas en aGuerra d'o Peloponeso. Mas entabant as dos fuoron eclixadas porTebas y dimpués por oReino de Macedonya, que, baixo lo mando d'Aleixandre lo Gran unió y encabezó lo mundo griego enta la victoria sobre lospersas, establindo loperiodo helenistico que dominó lo mundo civilizau conoixiu mientres cuasi dos sieglos, dica que losromanos s'establioron como dominadors de totas as tierras de parla griega arredol de l'anyo146 aC.

A posterior mezcla d'as culturasromana y helenica se sintetizoron en establir-se l'Imperio Bizantín en l'anyo330 dC arredol d'a ciutat deCostantinoble (l'antigaBizancio griega), a cuala tenió la mayor parti d'o poder cultural y militar mientres os siguients 1.123 anyos, dica lasuya cayida a mans d'osturcos otomans en1453. Mientres os siguients anyos Grecia remanió en asubchección otomana, y muitos intelectuals griegos emigroron a laEuropa Occidental portiando con éls a cultura de l'Antiga Grecia y fendo parti important d'o ditoRenaiximiento europeu.[2] De forma paralela, os griegos ortodoxos s'unioron a traviés d'a relichión, desenrrollado mas tardi un papel fundamental en a formación d'a moderna identidat griega.

Dimpués d'o trunfo en aGuerra d'Independencia griega sobre l'Imperio Otomán entre1821 y1829, o nuevo estau griego estió a la fin reconoixiu en oProtocolo de Londres. En1827,Ioannis Kapodistrias, un noble griego d'asIslas Chonicas, fue esleyiu primer gubernador d'a nueva Republica. Con tot y con ixo, dimpués d'o suyo asasinato s'instauró amonarquía con o reiOtón I de Grecia, d'adinastía Wittelsbach d'orichenbavaro. En1843, o rei fue aforzau a guaranciar a constitución y una asemblea representativa. Pero por a suya vocación autoritaria, fue destronau en1863 y reemplazau por o prencipe Guillén deDinamarca, qui adoptó lo nombre deChorche I de Grecia y encluyo con él a lo territorio asIslas Chonicas, regalo de coronación d'oReino Uniu.

Como resultau d'asGuerras Balcanicas, Grecia consiguió incrementar o suyo territorio y población, ocupando territorios que no yeran de mayoría griega ya en aPrimera Guerra Balcanica y forachitando dimpués muitosmacedonyos eslaus ubulgaros. Os siguients anyos, a luita entreConstantín I de Grecia y lo primer ministroEleftherios Venizelos sobre a política forana en viespras d'aPrimera Guerra Mundial dominó la escena politica griega, y dividió lo país en dos grupos oposaus.

Dimpués d'a Primera Guerra Mundial se produció laluita que enfrontinó a Grecia con os nacionalistas turcos lideraus porMustafa Kemal, una guerra que prevocó un intercambio important de población entre los dos países dimpués d'oTractau de Lausana. A inestabilidat y os succesivosgolpes d'estau marcoron a siguient era, que fue eclixada por a faina d'incorporar a mas d'un millón y meyo de refuchiaus griegos procedents d'Asia Menor a la sociedat griega. O28 d'octubre de1940 aItalia faixista demandó la rendición de Grecia, pero lo dictador griegoIoannis Metaxas se i oposó y prevocó la consiguientGuerra griego-Italiana, a on que Grecia forachió a las fuerzas italianas aAlbania, dando a losAliaus a primera victoria sobre lasPotencias de l'Eixe. Posteriorment habió d'enfrontinar-se a las fuerzas alemanas mientres abatalla de Grecia.

Dimpués d'a liberación, Grecia cayó en aguerra civil entre las fuerzasmonarquicas y lascomunistas, que provocó una grieu crisi economica y grieus tensions socials entre las dreitas y as ezquierdas os siguients 30 anyos.[3] Os siguients 20 anyos se caracterizoron por a marguinación d'a chent d'ezquierdas aintro d'a esfera politica y social griegas, pero con un considerable creiximiento economico, gracias en parti a loPlan Marshall.

En1965 prencipió un periodo de turbulencia política que levó a lo golpe d'estau lo21 d'abril de1967 d'oRechimen d'os Coronels, con o refirme d'osEstaus Unius. En noviembre de1973 un debantamiento en aUniversidat Politecnica d'Atenas prevocó un golpe contrario que instaló aDimitrios Ioannidis como dictador. O20 de chulio de1974, con a invasión turca d'a isla deChipre, o rechimen griego cayó.

L'antigo primer ministroKonstantinos Karamanlis retornó deParís a on que heba viviu dende lo suyo exilio en1963, prencipiando la era ditaMetapolitefsi. O14 d'agosto de1974 as fuerzas griegas albandonoron a estructura militar d'aOTAN en protesta por a ocupación turca d'o norte de Chipre.[4][5] En1975 s'instauró a constitución d'a republica democratica y s'abolió la monarquía por referendum.Andreas Papandreou fundó loMovimiento Socialista Panhelenico (PASOK), en respuesta a lo partiuNueva Democracia deKonstantinos Karamanlis, convertindo-sen en as dos fuerzas politicas dominants en a politica griega mientres as decadas siguients. Grecia tornó a la OTAN en 1980.[4]

Grecia se convirtió en o deceno miembro d'aUnión Europea l'1 de chinero de1981, experimentando dende allora un notable creiximiento economico. O país adoptó l'euro en 2001 y organizó losChuegos Olimpicos de verano de 2004 enAtenas.

Organización politico-administrativa

[editar |modificar o codigo]

Periferias

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloPeriferias de Greciaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

Grecia se trestalla administrativament dende 2011 en trece periferias y un estau autonomo:

MapaNumeroPeriferiaCapitalAria (km2)Población[6]
1AticaAtenas3,808.103,828,434
2Grecia CentralLamía15,549.31547,390
3Macedonya CentralTesalonica18,810.521,882,108
4CretaIrákleio8,259623,065
5Macedonya Oriental y TraciaKomotiní14,157.76608,182
6EpiroIoánina9,203.22336,856
7Islas ChonicasCorfú2,306.94207,855
8Echea SeptentrionalMitilene3,835.91199,231
9PeloponisoTrípoli15,489.96577,903
10Echea MeridionalErmúpoli5,285.99309,015
11TesaliaLárisa14,036.64732,762
12Grecia OccidentalPatras11,350.18679,796
13Macedonya OccidentalKozani9,451283,689
NumeroEstau autonomoCapitalAria (km2)Población
(14)Mont AthosKaryes3901,830

Diez ciudaz mas importants

[editar |modificar o codigo]

As suyas diez ciudaz mas importants son:

PuestoCiudatCenso de 1991Censo de 2001Censo de 2011Periferia
1Atenas772,072745,514664,046Atica
2Tesalonica383,967363,987315,196Macedonya Central
3Patras152,570160,400167,446Grecia Occidental
4Peiraiás182,671175,697163,688Atica
5Lárisa112,777124,394144,651Tesalia
6Irákleio115,270130,914140,730Creta
7Peristeri137,288137,918139,981Atica
8Kallithea194,233109,609100,641Atica
9Ajarnés61,05275,32999,346Atica
10Kalamariá80,69887,25591,279Macedonya Central

Cheografía humana y sociedat

[editar |modificar o codigo]

Demografía

[editar |modificar o codigo]

Seguntes l'organismo estatistico oficial de Grecia, l'Autoridad Estadistica Helenica (ELSTAT), apoblación total d'o país en2011 yera de 10.816.286 habitants. Eurostat situó la población en 10,7 millons en2018.

A sociedat griega ha cambiau rapidament en os zaguers decenios, coincidindo con a tendencia europea mas ampla de disminución d'a fertilidat y enviellimiento rapido. A taxa de natalidat en2003 se situó en 9,5 per 1.000 habitants, significativament inferior a la taxa de 14,5 per 1.000 en1981. A lo mesmo tiempo, a taxa de mortalidat augmentó liucherament de 8,9 per 1.000 habitants en1981 a 9,6 per 1.000 habitants en2003. Estimacions a partir de 2016 amuestran que a taxa de natalidat disminuyió encara mas dica lo 8,5 per 1.000 y a mortalidat augmentó dica lo 11,2 per 1.000.[7]

A taxa de fecundidat d'1,41 fillos per muller ye muit per debaixo d'a taxa de reemplazo de 2,1 y ye una d'as mas baixas d'o mundo, considerablement per debaixo d'o maximo de 5,47 fillos naixius per muller en1900. Posteriorment, a edat meya de Grecia ye de 44,2 anyadas d'edat, a setena mas alta d'o mundo. En2001, o 16,71 % d'a población teneba 65 anyos u mas, o 68,12 % teneba entre 15 y 64 anyos y o 15,18 % teneba 14 anyos u menos. Pa2016, a proporción d'a población de 65 anyos u mas i heba augmentau a 20,68 per ciento, mientres que a proporción de personas de 14 anyos u menos se redució a un poquet menos d'o 14 per ciento.

As taxas de nuncialidat empecipioron a disminuyir de cuasi 71 per 1.000 habitants en 1981 a 2002, nomás pa augmentar liucherament en 2003 a 61 per 1.000 y dimpués tornar a cayer a 51 en 2004. Amás, as taxas d'esvurcio han augmentau de 191,2 per 1.000 matrimonios en 1991 a 239,5 per 1.000 matrimonios en 2004.

Como resultau d'estas tendencias, o fogar griego promeyo ye mas chicot y mas viello que en cheneracions anteriors. A crisi economica ha exacerbau iste desarrollo, con 350.000-450.000 griegos, predominantment adultos chóvens, emigrando dende2010.

Gastronomía

[editar |modificar o codigo]
Amoussaka (ezquierda) y l'ensalada griega clasica (dreita d'a imachen) son virollas pro comunas.

A cocina griega ye caracteristica d'a saludabledieta mediterrania, personificada per os platos deCreta. A cocina griega incorpora ingredients frescos en una variedat de platos locals comomoussaka,pastitsio, ensalada griega clasica,fasolada,spanakopita ysouvlaki. Cualques platos se remontan a l'antiga Grecia comoskordalia (un puré espeso de nueces, almendras, allo mallau y aceite d'oliva), sopa de lentillas,retsina (vin blanco u rosau sellau con resina de pin) ypasteli (barra de chicolate con simients de sesamo enfornadas con miel). En tota Grecia, as personas a ormino desfrutan de minchar platos chicoz como meze con cuantos untos comotzatziki, pulpo a las esparrillas y peix chicot,queso feta,dolmades (roz, rosellas y pinyols embolicaus en fuellas de parra), cuantas legumbres, olivas y queso. L'aceite d'oliva s'adhibe a cuasi toz os platos.

Bels postres dulces incluyenmelomakarona,diples ygalaktoboureko, y bebidas comoouzo,metaxa y una variedat devins, incluyida laretsina. A cocina griega difiere muito en diferents partis d'o continent y d'una isla a unatra. Utiliza cualques aromas con mas frecuencia que atras cocinas mediterranias:oregano,menta,allo,bruno, aneto y fuellas de laurel. Atras hierbas y especias comuns incluyenalbaca,tremoncillo yfenullo. Muitas recetas griegas, especialment en as partis d'o norte d'o país, fan servir especiasdulzas en combinación con carne, per eixemplo,canela yclau en guisos.

Vinclos externos

[editar |modificar o codigo]

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. 1,01,1(an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).
  2. (en)Millennium issue: Trouble with Turkey The fall of Constantinople Economist.com.
  3. (en) Mark Mazower:After the War was Over.
  4. 4,04,1History, Editorial Consultant : Adam Hart-Davis, Dorling Kindersley Limited publisher, ISBN : 978 1 8561 3062 2.
  5. NATO Update 1974.
  6. Πίνακας 1: Προσωρινά αποτελέσματα του Μόνιμου Πληθυσμού της Ελλάδος (PDF)
  7. (en)Grecia en The World Factbook d'aCIA


Estaus d'Europa
Abkhasia3 |Albania |Alemanya |Andorra |Armenia2 |Austria |Azerbaichán1 |Belarrusia |Belchica |Bosnia y Herzegovina |Bulgaria |Cazaquistán1 |Croacia |Cheorchia1 |Chipre2 |Chipre d'o Norte2, 3 |Chequia |Dinamarca |Eslovaquia |Eslovenia |Espanya1 |Estonia |Finlandia |Francia1 |Grecia |Hongría |Islandia |Irlanda |Italia1 |Kosovo3 |Letonia |Liechtenstein |Lituania |Luxemburgo |Macedonya d'o Norte |Malta |Moldavia |Mónegue |Montenegro |Noruega |Osetia d'o Sud3 |Países Baixos |Polonia |Portugal |Reino Uniu |Rumanía |Rusia1 |San Marino |Serbia |Suecia |Suiza |Transnistria3 |Turquía1 |Ucraína |Vaticano
Dependencias:Åland |Akrotiri y Dhekelia |Chibraltar |Guernési |Isla de Man |Islas Feroe |Jèrri |Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa.2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa.3 Parcialment reconoixiu.


Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Grecia&oldid=2337450"
Categoría:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp