Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Muestra de esquisto.
Oesquisto (pronunciato /esˈkisto/) ye unaroca metamorfica, a mes abundant d'ometamorfismo rechional. Bi ha un predominio d'os minerals plans como osfilosilicatos, y en especial asmica. A diferencia d'aloseta a mida d'os cristals demica ye apreciable a simple vista u a escala macroscopica, y s'aprecian grans escuros y claros de minerals individuals. Os esquistos presentan unaestructura caracteristica ditaesquistosidat.
Os esquistos se forman a partir d'ometamorfismo d'aslutitas, habendo pasato enantes por una etapa de formación delosetas, representando unas condicions de metamorfismo d'intensidat mes gran que afilita pero mes chicota que osgneises.
O terminesquisto provién d'o griego σχίζειν, a traviés d'olatín clasicoSCHISTOS. Esta roca ya la nombran autors clasicos comoDioscorides (LAPIS SCHISTOS en a versión latina d'a suya obra), yPlinio lo Viello. En o latín d'os cientificos de fa pocos sieglos s'escribibaSCHISTUS. Atras voces comocisma,escindir,escisión provienen d'a mesma radiz griega pasata a traviés d'o latín.
Dica meyatos d'osieglo XVIII os terminsslate,shale yschist no se diferenciaban clarament entre os cientificos anglosaxons (que contribuyoron muito a la naixetura d'a cheolochía), y en o mundo d'a menería d'ocarbón o esquisto se referiba en realidat a las losetas dica bien entrato o sieglo XX. En alemán encara se fa servir a palabrashiefer tanto pa losetas como pa esquistos, d'astí que bi haiga un problema terminolochico a l'hora de fer traduccions dende obras anglesas viellas u obras alemanas actuals.
A farcha ye pareixita a la d'a loseta, pero se'n diferencia facilment en que ye formata por finas lamas apilatas de minerals bien visibles, totas paralelas. A diferencia d'as lamas d'a loseta, que son finetas y tienen una superficie lisa y on macroscopicament no se veyen cristals minerals, as lamas d'o esquisto son gruesas y no tienen una superficie tan fina y lisa como a loseta.
Atra caracteristica que permite diferenciar a los esquistos d'as losetas ye que si as losetas tienen una color uniforme, en os esquistos a sobén alternan lamas de minerals claros con lamas de minerals mes escuros, dando un bandeyato tipico (esquistosidat).
