Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Eslovaquia

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Republica Eslovaca
Slovenská republika
Bandera d'EslovaquiaEscudo d'Eslovaquia
(En detalle)(En detalle)
Lema nacional:
Himno nacional:Nad Tatrou sa blýska
Situación d'Eslovaquia
Situación d'Eslovaquia
Capital
 •Población
Bratislava
417.389
Mayor ciudatBratislava
Idiomas oficialsEslovaco
Forma de gubiernoRepublica
Peter Pellegrini
Robert Fico
División deChecoslovaquia1 de chinero de1993
Superficie
 •Total
Mugas
Posición 130º
48.845km²
1.524 km
Población
 •Total (2023)
 •Densidat
Posición 119º
5.424.687
111 hab/km²
PIB (PPA)
 •Total (2008)
 •PIB per capita
Posición 60º
US$ 109.587 millons
US$ 22.241
MonedaEuro (€)
ChentilicioEslovaco/a[1]
Zona horaria
 •enVerano
UTC+1
UTC+2
Dominio d'Internet.sk
Codigo telefonico+421
Prefixo radiofonicoOMA-OMZ
Codigo ISO703 / SVK / SK
Miembro de:UE,OTAN,ONU,OCDE,OSCE

Eslovaquia (eneslovaco:Slovensko), ye una republica centroeuropea que fa parte d'aUnión Europea (UE). No tien costa y muga a lo nord-ueste conChequia, a lo norte conPolonia, a l'este conUcraína, a lo sud conHongría y a lo sud-ueste conAustria. O país naixió o1 de chinero de1993 con adisolución deChecoslovaquia.

Historia

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloHistoria d'Eslovaquiaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

Invasión hongara

[editar |modificar o codigo]

Oshongaros emigroron taPanonia e rematoron con a existencia d'o estau eslau deMoravia la Gran. E dende ixe inte os hongaros irán conquerindo os cabos d'aCuenca Danubiana (actuals Eslovaquia,Transilvania,Eslavonia, etcetra..) dica plegar en as montanyas d'osCarpatos que la cierran. A fins d'o sieglo XI o territorio d'oseslovacos ye sozmeso de tot. A población eslava autoctona quedará dominata por una nobleza hongara (encara que tamién i heba uns pocos nobles eslaus). O territorio de l'actual Eslovaquia recibirá o nombre d'"Alta Hongría".

Enta l'anyo 1300 vendránalemans (ditossaxons) pa espleitar as minas y amanixen ciudaz comoSchemmnitz yKremnitz.

O reiMatías Corvín habió d'intervenir en l'Alta Hongría pa luitar contra oshusitas d'o territorio eslovaco y venció en l'anyo 1467 en abatalla de Kostolány. O primer testimonio escrito en luenga eslovaca ye de 1473. En ixa epoca os alemans miners se converten a lo luteranismo y bels eslovacos y hongaros conoixen movimientos protestants producindo-se conversions.

Dimpués d'a derrota enMohacs L'Alta Hongría pasa a depender d'os Habsburgo dentro d'a “Hongría Reyal”. Una administración hongara s'establió enPozsony y lo primato d'Hongría se refuchió enTrnava, on en 1635 oschesuitas creyan una universidat. Bi ha una contrarreforma menos represiva que enBohemia.

Os eslovacos contribuirán a la repoblación d'as zonas devastatas por a guerra como a Plana Hongara y aVoibodina. En l'Alta Hongría os eslovacos son en a suya mayoría siervos d'a nobleza hongara y fan revolucions dica en 1831. A economía ye controlata por osalemans y chudieusaskenazís.

Os eslovacos en Trasleitania

[editar |modificar o codigo]

Dende 1875 os eslovacos son sozmesos a unamaguiarización forzata, (como atros pueblos deTrasleitania). O sufrachio fa menor a presencia eslovaca, (3 diputatos en a dieta hongara de 1914). En 25 anyatas a manca d'oportunidaz fa que meyo millón d'eslovacos emigren taEstaus Unius. Bi ha dos partius politicos principals: un partiu populista catolico y o partiu Hlas, partidario d'a unión con oschecos.

Os eslovacos en a primera Guerra Mundial

[editar |modificar o codigo]

Os eslovacos participoron en aprimera Guerra Mundial chunto con os alemans y hongaros de l'Imperio Austrohongaro. Manimenos un eslovaco y dos checos emigratos a lo estranchero creyan en 1916 en París un consello nacional checoslovaco con aduya francesa.

Os diputatos checos proposaban en mayo de 1917 a creyación d'un estau confederal conBohemia y Eslovaquia como uno d'os components, a lo que s'oposaban onhongaros.

O Consello nacional reclutó voluntarios y exprisioneros pa creyar un grupo guerrillero checo y eslovaco que luitaba chunto a los Aliaus en ofrent francés yitaliano. En chunio de 1918 o gubierno francés reconoixeba a representatividat d'o Consello Nacional Checoslovaco.

O14 d'octubre de 1918 Masaryk anuncia en Washington a formación d'un gubierno provisional checoslovaco reconoixito por os Aliaus. O28 d'octubre se proclama a republica enPraga, o30 d'octubre s'aplega un consello nacional eslovaco y o31 d'octubre se forma o gubierno provisional d'aChecolovaquia unita.

O periodo d'entreguerras

[editar |modificar o codigo]

A creyación d'una muga entreChecoslovaquia y Hongría se fa con criterios etnicos, economicos y estratechicos, por no haber-ie una rechión historica eslovaca deseparata d'Hongría. En otractau de Trianón o 4 de chunio de 1920 se creya una muga que plega por o sud dica o Danubio, quedando comarcas de mayoría hongara dentro de Checoslovaquia. Amés por este tractau o a zona de mayoríarutena d'os Carpatos (Rutenia Subcarpatica) tamién queda dentro d'Eslovaquia que os aligatos ta heban deixato en 1919 a Eslovaquia con a condición que osrutens tenesen un estatuto d'autonomía.

Checoslovaquia tien un rechimen dedemocracia parlamentaria.Masaryk ye president dende noviembre de 1918 dica 1935.

Os eslovacos encomienzan a desconfiar d'oschecos porque dende 1919 tienden a dominar en l'administración. O partiu populista de Hlinka ye cada vegata mes important, prene posicions autonomistas y ye influenciato por o faixismo.

O6 d'octubre de 1938Mosen Josef Tiso, d'o partiu populista proclama l'autonomía d'Eslovaquia y Rutenia. O2 d'octubre o primer arbitrache de Viena atorga a Hongría o sud d'Eslovaquia y Rutenia. O rechimen d'Eslovaquia se torna faixista-clerical baixo a presión deHitler y o14 de marzo de 1939 a dieta deBratislava proclama a independencia baixo a protección d'otercer Reich.

A segunda Guerra Mundial

[editar |modificar o codigo]

MosenJosef Tiso aplicó en Eslovaquia as mesuras antichudievas que dictaba o tercer Reich. Eslovaquia participó en a guerra contra a URSS. En agosto de 1944 i heba una resistencia de partisans eslovacos en a redolata deBanska, y fan esclatar una insurrección por bels meses. OExercito Royo Sovietico entró enKosice a fins de marzo de 1945 y enBratislava en abril.

Eslovaquia en a Chescolovaquia comunista

[editar |modificar o codigo]

Un gubierno checoslovaco creyato en o exilio s'estableix enKosice en marzo-abril de 1945. Este gubierno fa liga con aURSS y tien prevista una reforma agraria y unas nacionalizacions. A Checoslovaquia en paz torna a las mugas de 1937, pero por un alcuerde d'o29 de chunio de 1945 Checoslovaquia ha de ceder a la URSS aRutenia Subcarpatica. A conferencia d'os Aliaus dePostdam d'agosto de 1945 autoriza a Checoslovaquia a forachitar a los alemans, (en Eslovaquia no i heba que a decima part d'alemans que enBohemia yMoravia).

En mayo de 1946 bi ha eleccions libres y ganan os comunistas con o 38 % d'os votos, prenendo de tot o poder en 1948. Os eslovacos chunto con oschecos y a l'igual que muitos pueblos d'Europa Centro-Oriental pasarán por un periodo estalinista. En a decada de 1960 i habrá unas prebatinas de reformas que serán esclafatas por a intervención sovietica. L'1 de chinero de 1969 Checoslovaquia esdebinió una republica federal formata por aRepublica Socialista Checa y aRepublica Socialista Eslovaca. En 1989 o partiu comunista pierde o control de Checoslovaquia.

En chunio de 1992 bi ha unas eleccions en as que os nacionalistas eslovacos obtienen a mayoría d'os votos en Eslovaquia y votan una declaración de sobiranía. O cabo d'o gubierno eslovacoVladimir Meciar y o cabo de gubiernoVáclac Klaus negocian aescisión y a deseparación ye confirmata en l'Asamblea federal en noviembre, de traza que o1 de chinero de 1993 a Republica Checa y a Republica Eslovaca son estaus independients.

Subdivisión administrativa

[editar |modificar o codigo]
Articlo prencipal:Rechions d'Eslovaquia.

Eslovaquia se subdivide en ueitokraje (en singularkraj, pronunciaukrai, traducius comorechión, pero con un significau mas amanau acondau), cadagún d'os cuals leva o nombre d'a ciudat prencipal. Dende2002, Eslovaquia se divide en ueito unidaz territorials (en singularvyšší územný celok y en pluralvyššie územné celky, abreviau VÚC) ditassamosprávny kraj,rechions con autogubierno u autonomas:

N.RechiónEslovacoCapital
1Rechión de BratislavaBratislavský krajBratislava
2Rechión de TrnavaTrnavský krajTrnava
3Rechión de TrenčínTrenčiansky krajTrenčín
4Rechión de NitraNitriansky krajNitra
5Rechión de ŽilinaŽilinský krajŽilina
6Rechión de Banská BystricaBanskobystrický krajBanská Bystrica
7Rechión de PrešovPrešovský krajPrešov
8Rechión de KošiceKošický krajKošice

"Kraje" d'Eslovaquia enumeraus

Oskraje se subdividen en muitosokresy (en singularokres, traduciu comodistricto). Actualment bi ha 79 districtos.

Esporte

[editar |modificar o codigo]

ASuperliga Eslovaca, ye a mas alta d'as categorías defútbol d'Eslovaquia y por debaixo ye a Primera Liga, organizatas por a Federación de Fútbol d'Eslovaquia.

Bibliografía

[editar |modificar o codigo]

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).


Estaus d'Europa
Abkhasia3 |Albania |Alemanya |Andorra |Armenia2 |Austria |Azerbaichán1 |Belarrusia |Belchica |Bosnia y Herzegovina |Bulgaria |Cazaquistán1 |Croacia |Cheorchia1 |Chipre2 |Chipre d'o Norte2, 3 |Chequia |Dinamarca |Eslovaquia |Eslovenia |Espanya1 |Estonia |Finlandia |Francia1 |Grecia |Hongría |Islandia |Irlanda |Italia1 |Kosovo3 |Letonia |Liechtenstein |Lituania |Luxemburgo |Macedonya d'o Norte |Malta |Moldavia |Mónegue |Montenegro |Noruega |Osetia d'o Sud3 |Países Baixos |Polonia |Portugal |Reino Uniu |Rumanía |Rusia1 |San Marino |Serbia |Suecia |Suiza |Transnistria3 |Turquía1 |Ucraína |Vaticano
Dependencias:Åland |Akrotiri y Dhekelia |Chibraltar |Guernési |Isla de Man |Islas Feroe |Jèrri |Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa.2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa.3 Parcialment reconoixiu.


Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Eslovaquia&oldid=2333482"
Categoría:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp