Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Encara que Dinamarca ye un país chicot, ye un pais con muita importancia en aHistoria d'Europa, y no només por estar o puesto d'orichen de cuantospueblos chermanicos como oschutos u osvikingos daneses, sino que tamién por o suyo papel en Europa dende a consolidación d'o estato danés mientres aEdat Meya. En ixas envueltas, Dinamarca controlaba os territorios d'os actualsReino Uniu,Suecia,Noruega yIslandia, amás d'as costas d'a mar Baltica y bellos territorios en o norte d'Alemanya.
Gran parti de Dinamarca consiste en planas onduladas de chicota altaria sobre lo livel d'a mar.
Situada en o norte d'Europa, Dinamarca consiste en a peninsula deChutlandia y 443 islas . D'istas, 74 son habitadas (chinero de 2015), estando as mas gransSelandia, a isla de Chutlandia d'o Norte yFionia. A isla deBornholm se troba a o este d'a resta d'o país, en aMar Baltica.
O país ocupa un aria total de 42,943.9 kilometros cuadraus mientres que l'aria d'auguas continentals ye de 700 km2. Lo lacoArresø a lo nord-ueste deCopenaguen ye o laco mas gran. A grandaria d'a superficie terrestre no se puede establir con exactitut ya que l'oceano erosiona de contino y adhibe material a la linea costera, y a causa d'os prochectos de recuperación de tierras per humans (pa contrarrestar a erosión). Amás o rebote post-glacial eleva a tierra un poquet menos d'1 cm per anyada en o norte y l'este, extendendo a costa.
Dinamarca comparte una buega de 68 kilometros conAlemanya a lo sud y, per lo demás, ye rodiada per 8.750 km de costa. Garra puesto en Dinamarca ye mas luent d'a costa que 52 km.
O país ye plano con poca elevación, con unaaltaria promeya sobre o livel d'a mar de 31 metros. O puesto natural mas alto yeMøllehøj, a 170,86 metros. Una parti considerable d'o terreno de Dinamarca consiste en planas onduladas, mientres que a costa ye arenosa, con grans dunas en o norte deChutlandia. Encara que una vegada va estar muit boscosa, hue Dinamarca se compone sobretot de tierras cautibables. Ye escolau per una docena de ríos, y os mas importants incluyen oGudenå,Odense,Skjern,Suså yVidå, un río que fluye a lo largo d'a suya buega sud con Alemanya.
O Reino de Dinamarca incluye dos territorios d'ultramar, toz dos a lo ueste de Dinamarca:Groenlandia, l'isla mas gran d'o mundo, y asIslas Feroe en l'oceano Atlantico Norte. Istos territorios son autonomos y forman parti d'o Reino danés.
Dinamarca tien un clima templau, con hibiernos suaus, con temperaturas meyas en chinero d'1,5 °C y estius frescos, con una temperatura meya en agosto de 17,2 °C . As temperaturas mas extremas rechistradas en Dinamarca, dende 1874, cuan prencipioron as gravacions, fuoron 36,4 °C en 1975 y -31,2 °C en 1982. Dinamarca tien un promeyo de 179 días por anyo con precipitación, recibindo en promeyo un total de 765 milimetros por anyo; l'agüerro ye a estación mas humida y a primavera a mas ixuta. A posición entre un continent y un oceán significa que o clima a ormino ye inestable.
A causa d'a ubicación d'o norte de Dinamarca, i hai grans variacions estacionals en a luz d'o día. I hai días curtos entre l'hibierno con a salida d'o sol arredol d'as 8:45 am y boca-i-nuei 3:45 pm, asinas como largos días d'estiu con salida d'o sol a las 4:30 am y boca-i-nuei a las 10 pm.
O reino unificau de Dinamarca surtió en osieglo VIII como que una nación marinera competent en la luita por o control d'aMar Baltica.
Dinamarca, Suecia y Noruega estioron gubernadas chuntas baixo un gobernaire soberano en aUnión de Kalmar, establida en1397 y que remató con a secesión sueca en1523. As arias de Dinamarca y Noruega remanioron baixo o mesmo monarca dica 1814, Dinamarca-Noruega. A partir d'o sieglo XVII, i habió cuantas guerras devastadoras con l'Imperio sueco, que rematoron con grans cesions de territorio aSuecia.
Dimpués d'as guerras napoleonicas, Noruega estió reblada a Suecia, mientres que Dinamarca se quedó con asIslas Feroe,Groenlandia yIslandia.
Dinamarca remanió neutral entre aPrimera Guerra Mundial, manimenos, en 1920 a metat norte de Schleswig tornó a estar danesa. En abril de 1940, una invasión alemana veyió breus escaramucias militars entre que o movimiento de resistencia danés estió activo dende 1943 dica a rendición alemana en mayo de1945.
A cocina danesa s'orichinó a partir d'os productos locals d'a propia población labradora y s'enriquió con as tecnicas de cocina desembolicadas en zaguerías d'o sieglo XIX y a mayor disponibilidat de productos entre y dimpués d'a Revolución Industrial. Osentropans ubiertos, conoixius como quesmørrebrød, que en a suya forma basica son a minchada habitual pa l'almuerzo, pueden considerar-se una especialidat nacional cuan se preparan y decoran con una variedat d'ingredients finos. As minchadas calients se preparan tipicament con carne u pescau. Entre os platos de carne y pescau s'incluyen oflæskesteg (cochín rustiu) y okogt torsk (abadeixo escalfiu) con salsa de mostaza y guarnimientos. As carnes molidas (cochín, vetiella u vetiella) se cheneralizoron entre a revolución industrial y os platos tradicionals que encara son populars incluyenfrikadeller (mondonguillas),karbonader (empanadas de cochín) ymedisterpølse (salchicha frita). Dinamarca ye conoixida por as suyas bierasCarlsberg yTuborg, pero entre os propios daneses o vin importau ha ganau una popularidat constant dende o decenio de 1960.