Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Ch

De Biquipedia
Ch
Ch
ABCDE
FGHIJ
KLMNÑ
OPQRS
TUVWX
YZ
Digrafos
chguixllny
qurr
Atros simbolos
Çl·lnntz

Ch ye undigrafo emplegato en l'aragonés, ocastellano, opolaco, ocheco, ogalés, ocornico ybretón entre atros.

En aragonés moderno se fa servir ach en as grafías de l'Academia de l'Aragonés y deUesca ta representar o sonito /t∫/. O mesmo sonito se representa en a grafía d'aSociedat de Lingüistica Aragonesa con as letrasG yJ.

En aortografía de l'aragonés medieval este digrafo ya podeba representar ofonema postalveolar africato xordo sobre tot cuan ascripta aragonesa se descompone, pero representaba a sobén o fonema sordo oclusivo d'a /k/ (parrochia,christo), u tamién africativa velar xorda (chan,Childerico que actualment en anglés, francés y catalán representan con odigrafo kh (khan,Khilderic) y en castellano conj,g (Jan).

Orichen d'o digrafo ch

[editar |modificar o codigo]

Un d'os orichens d'o digrafoch en as grafías d'asluengas romances ye o suyo uso enhelenismos en o mesmolatín. Cuan s'intensificó a helenización cultural d'as clases cultasromanas, a chent de cultura prebaba de reproducir con més difelidat a pronunciación griega en asaspiratas φ, θ y χ, que se representoronph,th,ch, esto se cheneralizó en o periodo clasico y s'estendilló a lolatín vulgar.[1]

Enlatín medieval os nombres chermanicos que en orichen teneban una H- inicial se podeban escribir tamién conch. SeguntHeinrich Lausberg l'antroponimoChlodavicus provién d'un hipotetico*Hludawik enfrancico orichinal con una pronunciación confricativa uvular xorda [χ],[2] pero os escribanos pronunciaban d'una forma culta como [k] orichinandoClöevis y dimpuésClovis.

En as grafías medievals d'as luengas romances, como por eixemplo en agrafía de l'aragonés medieval encara se feba servir ach pa escribirhelenismos comochristiana uparrochia.

Enaragonés medieval ach tamién se feba servir en parolas patrimonials derivatas de parolas latinas con grupo-KT- en casos que se consideran castellanizacions foneticas (fecho,drecho, ecetra), que yeran mes frecuents en l'aragonés d'as comunidaz aragonesas. Este tipo de parolas tamién apareixen muito a sobén en malas transcripcions de textos medievals aragoneses feitas en os sieglos XIX y XX por autors que no sabeban aragonés nipaleografía y que no sabeban interpretar atraza que teneban os escribanosaragoneses d'abreviar o grupo-it- con guionets u falquetas en parolas comofeito ydreito. A part d'acastellanización fonetica d'o grupo-KT- en l'aragonés d'as comunidaz aragonesas tamién se feba servir pa representar atros rasgos foneticos diferents de l'aragonés orichinal y coincidents con o castellano y mozarabe (regacho en cuenca deregallo,Torricho en cuenta deTorrillo), en competencia con a letraxe.

Ye en textos tardans de fins d'o sieglo XV cuan se produce a descomposición d'ascripta aragonesa y s'encomienza a cheneralizar a ortografía castellana cuan o uso d'ach s'exampla a parolas con etimolochía latina y arabe que enantes s'escribiban conj,g yi. D'esta traza veyemosVillanueba de Borchaçut,alchama,Alchaferia,Lanacha,correchidor,Alfacharín ecetra en os textos d'a "Casa de Ganaders de Zaragoza", y en atros textos contemporanios podemos veyer coexistencia entrecalonche ycalonge,pontache ypontage u entreCinecha yCineja.

En aragonés

[editar |modificar o codigo]

Enaragonés o digrafo <ch> representa ofonema palatal africato xordo:[3]chacer ([tʃa'θeɾ]),chelo (['tʃelo]),chent (['tʃen]),chirar ([tʃi'ɾaɾ]),choven (['tʃoβen]),choɾdón ([tʃor'ðon]),chugar ([tʃu'ɣaɾ]),mesache ([me'satʃe]),pocha (['potʃa]),tocho (['totʃo]),enchaquia ([en'tʃakja]).

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. Rafael Lapesa "Historia de la lengua española", pp 61.
  2. Heinrich Lausberg "Lingüistica romanica. Tomo I fonetica" Editorial Gredos.
  3. (an)Ortografía de l'aragonés.AAL
Control d'autoridaz

Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Ch&oldid=2225566"
Categorías:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp