Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Caparra

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Caparras
Caparra
Caparra d'a familiaIxodidae
Dominio:Eukaryota
Reino:Animalia
Filo:Arthropoda
Subfilo:Chelicerata
Clase:Arachnida
Orden:Acarina

Ascaparras[1][2][3] (d'obasco< kapar(ra)[4]) sonanimalsartropodosectoparasitos (parasitos externos) devertebratos, que fan parte d'una d'as tresfamilias descritas dintro d'aorden d'osacaros, en aclase d'osaracnidos. A suyaalimentación yehematofachica d'osmamiferos yaus, y tamién de tanto en cuanto d'osreptils yanfibios.Plinio lo Viello en deció d'as caparras que "son os cucos mes repulsivos y sucios que se'n puede trobar[5]".

As caparras chóvens, cuan miran bel animal que las agüespe, s'enfilan ta oslastons d'a hierba u t'asbranquetas d'as matas y se i quedan esperando que beluno i pase. Alavez, brincan (se deixan cayer) en l'alto d'a bestia, s'arrapan y con osqueliceros suyos aforatan apiel ta sorber-ne lasangre. Mientres que ye chupando, a caparra s'unfla y se posa bien gorda (multiplicando a suya grandaria), ta dimpués deixar-se ir ta osuelo a on que completan o suyo cerclo biolochico. O momento de ficar os uevos siempre l'han de fer en tierra uarena.

Diz que estes animals pueden saltar intencionadament d'as plantas t'as bestias que quieren parasitar, pero ye una error, pos se conoixe que amenistan contacto fisico ta enganchar-sen. As caparras d'afamiliaIxodidae gosan a parasitarmamiferos (incluitos ossers humans), y lasespecies deArgasidae son mes especializatas en parasitaraus.

Ta quitar a caparra d'ogüespe no se puet tibar-la mica perque alavez se trencaría, pos estes cucoz tienen os queliceros modificatos d'una manera que s'arrapan dintro d'a piel tan fuertament que antes s'esbrencan de l'artropodo que no quitar-se enters, fendo posibles as infeccions a traviés d'anafra. Beluns empleganéter ta adormir-las y dimpuesas, lubricando-ne a inserción d'a piel conaceite, la rancan con pinzas. Altra traza ye habendo-ne lubricato l'apariello bucal de previas, tocar-la con una agulla metalica en royo butido ta que s'esbulligue y mesmo sola caiga, pos tienen ixe reflexo natural cuan que se creman.

A malotía de Lyme

[editar |modificar o codigo]

Anque de leixos no totas as fizadas de caparra ben d'estar mes problematicas que lo mal que fan, bels casos fan que se desarrolle la ditamaloltía de Lyme, perque la caparra puet fer devector trasmisor t'abacteriaBorrelia burgdorferi, achent etiolochico d'a malotía.

Os primers sintomas son bien dificils d'identificar, pos pareixen muitismo a os d'agripe:febrera, mal d'os musclos, anieblamiento, ecetra. Anque de regular amaneixe enantes uneritrema coronico migrans, ixo ye, una bufadura royeta que anuncia a infección d'a bacteria. Sintomas mes posteriors incluyenartritis reumatosa, trestuques d'ocorazón y d'osistema niervoso,meninchitis uesclerosis multiple. Tot ixo fa que s'haiga de mirar de controlar-la tan luego como se pueda, antes que no se faiga pior.

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (es)Gerónimo Borao y Clemente:Diccionario de voces aragonesas, precedido de una introducción filológico-histórica,1859,ISBN 84-9761-673-1, p.188
  2. (an)Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar,Gubierno d'Aragón,2006,ISBN 84-689-7358-0, p.19
  3. (es)María Pilar Lacasa Carrascosa:El habla de Alcolea de Cinca: breve caracterización lingüística y vocabulario.Archivo de filología aragonesa Nº 66, 2010, pp. 193-216, ISSN 0210-5624
  4. (es)Ana Leiva Vicén:Léxico aragonés de Antillón (Huesca). Análisis lingüístico (I).Alazet: Revista de Filología Nº 15,2003, pp. 65-151, ISSN 0214-7602
  5. (en)Tick Management Handbook (.pdf)

Vinclos externos

[editar |modificar o codigo]
Biquizionario
Biquizionario
OBiquizionario tien una dentrada sobrecaparras.
Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Caparra&oldid=2157104"
Categorías:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp