Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Republica Popular de Bangladesh গণ প্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh
A suyapoblación ye de 171.700.000 d'habitants (2016) en unasuperficie de 147.570km², con unadensidat de población de 1.319 hab/km². Ye o uiteno país con mas población d'o mundo y tamién uno d'os estaus con mayor densidat de población.
As suyas mugas actuals s'establioron en1947 cuan se produció aSegunda partición de Bengala entreIndia yPakistán, cuan Bangladesh formaba part d'iste segundo estau baixo o nombre dePakistán Oriental. O país proclamó a suya independencia dePakistán o26 de marzo de1971, feito que reconoixió a comunidat internacional o16 d'aviento de1971. Bangladesh no plegó en a suya independencia so que en meyo d'una guerra de secesión conPakistán, recebindo o nuevo estau en ista luita o refirme y l'aduya d'aIndia y d'aUnión Sovietica. Sindembargo, con a independencia prencipió un periodo de fundas luitas socials y politicas en Bangladesh, con cuantosgolpes d'estau que han contribuito a ralentizar o creiximiento economico y o desarrollo d'o país.
Dende o punto d'anvista cheografico, Bangladesh se troba situato en odelta d'orío Ganches, a on iste desaugua en ogolfo de Bengala. Iste feito determina a gran riquezaagricola natural d'o país, encara que tamién tiene consecuencias negativas en forma dedesastres naturals asociatos a las creixitas d'o río Ganches u de bel un d'os suyosafluyents.
Ta mas detalles,veyer l'articloHistoria de Bangladeshveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
O Puesto archeolochico deMahasthangarh. Os suyos repuis son de l'anyo 600 aC.
Os repuis decivilización mas antigos que s'han trobato en la rechión deBengala datan de fa cuatre mil anyadas,[1] cuan a rechión yera poblata por ospueblos dravidicos,pueblos tibeto-birmans ypueblos austro-asiaticos. No se conoixe l'orichen exacto d'a palabra "Bangla" u "Bengala", encara que se creye que deriva de "Bang", que ye o nombre d'una tribu de parla dravida que s'establió en a rechión alto u baixo en l'anyo1000 aC.[2]
En ista comarca, oreino de Gangaridai se i establió dende zaguers d'osieglo VII aC, encara que dimpués s'adhibió a oreino de Bihar, ta rematar en quedar en mans d'o ser sometidos por los imperios deMágadha,Nanda,Maurya ySunga. Dende osieglo III dica osieglo VI dC, Bengala fació parte d'os imperiosGupta yHarsha Vardhana. Dimpués d'a caita d'iste zaguero, un líder bengalín ditoShashanka fundó un reino de curta durada en Bengala, estando asinas Shashanka considerato como o primer rei independient en a historia de Bangladesh.
Dimpués de un periodo de desórdens, a dinastíabudista d'osPala gubernó a rechión mientres cuatrecientos anyos, que continoron con un reinato mas corto d'a dinastíahindú d'osSena. L'Islam l'introducioron en Bengala en osieglo XII comerciants musulmans y misionerssufís; as conquiestas musulmanas posteriors aduyoron a difundir l'Islam por toda la comarca.[3]
En1204,Bakhtiar Khilji, un cheneralturquico, redotó aLakshman Sen, d'a dinastía Sena, y conquerió a mayor parte de Bengala. Dende alavez, qui gubernó a rechión estioron una serie de dinastías de soldáns y sinyors Bhuiyan. En osieglo XVI, l'Imperio mogol conquerió o territorio de Bengala, mientres queDhaka se convertió en un important centro de l'administración mogola.
Asinas, cuan se produció a descolonización d'aIndia en1947 as zonas d'ixe país con mayoría musulmana s'organizoron formando un estau ditoPakistán, pero ixas rechions no teneban continuidat territorial, y Bengala Oriental, una parte d'o estau deBengala con mayoría musulmana, se convertió en oPakistán Oriental como parte d'o nuevo estau de Pakistán, tenendo a suya capital enDhaka.
Ya en os primers anyos d'independencia encomenzoron os conflictos politicos con Pakistán Occidental, a on se trobaban os centros de decisión politica d'o nuevo estau:
A clase politica d'o Pakistán Occidental con 34 millons dominaba a vida politica d'o país encara que o Pakistán Oriental yera mes poblato, con 42 millons.
O estau pakistanés obteneba a mayor part d'os recursos d'exportacions d'o Pakistán Oriental, ochute en particular, pero no invertiba guaire en a suya rechión mes productiva.
O Gubierno pakistanés prebó de fer de l'urdú a luenga nacional d'os musulmans pakistaneses y la oficial, feito que provocóriotas enDhaka dende1952 y a formación d'un movimiento d'autodefensa bengalín, que se tornará autonomista.
En1950 se fació una important reforma agraria en Bengala Oriental, en abolir-se o sistema feudalzamindar que dica l'inte existiba en o territorio.[9] Sindembargo, atamas d'a importancia economica y demografica d'a parte este, o gubierno y l'exercito de Pakistán se trobaban dominatos mas que mas por as clases altas d'a parte ueste. OMovimiento por a Luenga Bengalina de1952 estió a primera manifestación d'a fricción que s'escayeceba entre as dos partes de Pakistán.[10]
O descontento con o gubierno central sobre as cuestions economicas y culturals continó augmentando mientres a siguient decada, estando alavez cuan aLiga Awami amostró estar a voz politica d'a población de parla bengalina. En osanyos 1960 a Liga proclamó oPrograma de Seis Puntos que preconizaba l'autonomía d'a rechión y en 1966, o suyo president SheikhMujibur Rahman fue engarcholato, no estando liberato dica1969 dimpués d'un levantamiento popular que no teneba precedents en o país.
En1970 plegó en Bengala ociclón Bhola, unciclón que prevocó la muerte d'alto u baixo 500.000 personas. O gubierno pakistanés no destacó precisament por a suya eficacia en aduyar a los bengalins u en promover a reconstrucción d'un país esvoldregato por o ciclón, y asinas creixió o malestar d'a población. Antiparte, en as eleccions d'ixa mesma anyada ganó aLiga Awami que dirichibaMujibur Rahman (obtenioron 160 d'os 162 deputatos que correspondeban a Pakistán Oriental en o Parlamento), encara que o cheneralYahya Khan declaró no validos os resultatos d'as eleccions, fomentando encara mas o malestar popular bengalín. O25 de marzo de1971 o cheneral Yahya Khan, president de Pakistán, engarcholó a Mujibur Rahman y prencipió una ofensiva militar en os territorios bengalins (a ditaOperación Searchlight), encomenzando asinas una dura represión contra os autonomistas bengalins y contra a población civil, mas que mas contra intelectuals y contra la minoría relichiosahinduista. A represión prevocó unamortalera d'entre 300.000 y 3.000.000 de personas, con alto u baixo diez millons de refuchiatos en aIndia. A mayor parte d'os dirichents d'aLiga Awami albandonoron o país y establioron un Gubierno en o exilio en l'amanata ciudat india deCalcuta y respondioron proclamando a independencia d'o suyo país con o nombre de Bangladesh.
En plegar en a independencia, en Bangladesh s'establió unademocracia parlamentaria dirichita porMujibur Rahman, dirichent d'aLiga Awami que heba estau liberato d'a garchola o22 d'aviento y que estió o ganador (con mayoría absoluta) en as eleccions chenerals d'o7 de marzo de1973. Sindembargo, en 1973 y1974 se produció unafambre en o país y Mujibur Rahman proclamó oestau d'urchencia en aviento de1974, plegando en1975 a establir-ne un rechimen de partiu unico, oBaksal. O15 d'agosto de1975 se produció ungolpe d'estau militar en o cual s'asasinó a Mujibur Rahman y a cuantos miembros d'a suya familia.
Dende alavez se producioron una serie de golpes d'estau militars mientres tres meses, dica que plegó en o poder o cheneralZiaur Rahman, qui restablió un sistema democratico y fundó oBangladesh Jatiyatabadi Dal (Partiu Nacionalista de Bangladesh, BNP en as suyas siglas enanglés), gubernando o país dica o suyo asasinato en1981 por os militars. En1982 un atro sangroso golpe d'estau fació que plegase en o poder o cheneralHossain Mohammad Ershad, qui gubernó dica1990, cuan dimitió por presions internacionals.
Ta mas detalles,veyer l'articloCheografía de Bangladeshveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
En trobar-se o país en un delta plano, a mayor parte d'o país se troba a menos de 12metros d'altaria dencima d'o ran d'a mar y mesmo un 10% d'o suyo territorio se troba situato baixo o ran d'a mar, fendo-lo tamién muit vulnerable ainundacions portifons u asociatas a la temporata d'osmonzons, y fendo tamién que o país siga muit vulnerable debant d'ocalentamiento global. Antiparte, o 80% d'aplevia se concentra de chunio a octubre, con os monzons, y nomás que o 20% d'a superficie d'o país se troba protechito d'as inundacions y poseye sistemas de drenache d'as auguas y de medios d'irrigación. Asinas, cuantos desastres naturals s'han escaicito en o suyo territorio, destacando-ne en as zagueras anyadas ociclón Bhola (1970, con 500.000 muertos), undesastre natural que ye en l'alacet d'a guerra que condució a la independencia de Bangladesh.
S'estima que alto u baixo o 50% d'o territorio de Bangladesh sería baixo las auguas d'ogolfo de Bengala nomás que o nivel d'a mar creixese d'unmetro. OsSundarbans forman a mayor parte d'as tierras de costa d'o país, en unaselva tropical declarataPatrimonio d'a Humanidat por aUnesco y que ye a mayor superficie demanglar d'o mundo, a on i vive una gran variedat d'especies animals y vechetals, destacando-ne otigre de Bengala (Panthera tigris tigris), una subspecie d'otigre (Panthera tigris) que se troba menazata d'extinción. Como curiosidat, a ciudat deCox's Bazar, que se troba situata a o sud-este de Bangladesh, amán d'a muga con Birmania, poseye unaplacha de 120km delongaria, que ye asinas a placha de mayor longaria d'o mundo.
Trachectoria d'ociclón Sidr o15 de noviembre de2007, a on se i marcan en color azul as comarcas inundatas por as auguas, con 3.300 muertos.
Oclima de Bangladesh ye unclima tropical, conhibiernos suaves dende o mes d'octubre dica o mes demarzo, con unverano calido y humedo dendemarzo dicachunio y con osmonzons dendechunio dicaoctubre. Un feito que agrava las consecuencias d'a suya climatolochía ye adeforestación en a cordelera de l'Himalaya, que ye o puesto a on i naixen os ríos que trescruzan Bangladesh, que fa quer as plevias pleguen en o delta con importants creixitas en os ríos y no pas como s'escayeceba d'antis mas, cuan as auguas plegaban con creixitas menos intensas pero con mayor durada en o tiempo. Isto tamién agrava ofenomeno d'aerosión en o país, que se troba tamién con importants problemas medio-ambientals por a suya propia deforestación. Si a ixo s'adhibe que as creixitas d'os ríos coinciden con a puyata d'a marea en un país plano de raso, se puet veyer cualas en son as consecuencias en forma d'inundacions y d'atros desastres naturals, que plegan en o país cada anyada. Amás d'ociclón Bhola en1970, cal mencionar as inundacions de1998, cuan as plevias d'o monzón estioron muit intensas coincidindo amás con un deschelo important en a cordelera de l'Himalaya, prevocando asinas a muerte de mas de 1.000 personas y a perdua d'a suya vivienda ta d'alto u baixo 30.000.000 de bengalins, amás d'a muerte d'alto u baixo 130.000 animals domesticos. Tamién ociclón Sidr o15 de noviembre de2007 fació 3.300 muertos con unas perduas economicas valoratas en 1.500 millons dedólars.
OsSundarbans forman a mayor parte d'as tierras de costa d'o país, ye una selva tropical declarata Patrimonio d'a Humanidat por a Unesco y ye a mayor superficie demanglar d'o mundo, a on i vive una gran variedat d'especies animals y vechetals belunas de las cuals son protechitas porperiglo d'extinción.
L'animal mes representativo de Bangladesh ye otigre de Bengala (Panthera tigris tigris), una subspecie d'o tigre (Panthera tigris) que se troba menazata d'extinción y ye un emblema ta o país y considerato como un d'osanimals nacionals.[11] Atro d'os animals nacionals ye oDoel uDoyel (enbengalín: দোয়েল)Copsychus saularis un ave apreciata por o suyo canto y surte en os billets.
A flora ye tamién muit variata destacando as especies d'os manglars, osnenufars que son a flor nacional d'o país y l'Artocarpus heterophyllus que ye un árbol que tien un fruito que ye a fruita nacional d'o país.
Dende o punto d'envista d'acheografía politica, Bangladesh se divide endivisions (bibhags, বিভাগ),districtos (zila ujela, জেলা),upazila uthana (os succesivos gubiernos nombran ixas realidaz administrativas por uno u atro nombre),parishad y municipios.
Ta mas detalles,veyer l'articloPolitica de Bangladeshveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
Ta mas detalles,veyer l'articloEsporte de Bangladeshveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
Iftekhar Iqbal,The Bengal Delta: Ecology, State and Social Change, 1840–1943. Cambridge Imperial and Post-Colonial Studies, Palgrave Macmillan, (2010).ISBN 0230231837.
M. Mufakharul Islam.Socio-Economic History of Bangladesh: essays in memory of Professor Shafiqur Rahman. Asiatic Society of Bangladesh, (2004). OCLC 156800811.
M. Mufakharul Islam,Bengal Agriculture 1920–1946: A Quantitative Study. Cambridge South Asian Studies, Cambridge University Press, (2007).ISBN 0521049857.
↑(en) G. Bharadwaj:History of Bengal, capítolThe Ancient Period,2003, B.R. Publishing Corp.
↑(en) James Heitzman y Robert L. Worden :Bangladesh: A country study, capítolEarly History, 1000 B.C.-A.D. 1202, ed.Library of Congress,1989ISBN 8290584083
↑(en) R. Eaton:The Rise of Islam and the Bengal Frontier,1996, ed. University of California Press,ISBN 0-520-20507-3
↑(en) C. Baxter:Bangladesh, from a Nation to a State, ed. Westview Press,1997,ISBN 0-8133-3632-5
1 Perteneix aEuropa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye enAsia.2 Territorio controlau por Israel y gubernau por l'Autoridat Nacional Palestina.
-_Male_calling_in_the_rain_at_Kolkata_I_IMG_3746.jpg)
.jpg)
_Jack_fruits_on_Simhachalam_Hills_01.jpg)
.jpg)
