Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ir al contenido
BiquipediaA enciclopedia libre
Mirar

Arabia Saudita

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta laortografía oficial de Biquipedia (laOrtografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Reino d'Arabia Saudita
المملكة العربيّة السّعوديّة
Al-Mamlakah al-'Arabiyah as-Sa'udiyah
Bandera d'Arabia SauditaEscudo d'Arabia Saudita
(En detalle)(En detalle)
Lema nacional:
Himno nacional:Aash Al Maleek
Situación d'Arabia Saudita
Situación d'Arabia Saudita
CapitalRiad
Mayor ciudatRiad
Idiomas oficialsArabe
Forma de gubiernoMonarquíaabsoluta
Abdullah bin Abdulaziz al Saud
Independencia
- Declarata
- Reconoixita
- Reunificación
d'oReino Uniu
8 de chinero de1926
20 de mayo de1927
23 de setiembre de1932
Superficie
 •Total
Mugas
Posición 12º
2.149.690km²
4.415 km
Población
 •Total (2014)
 •Densidat
Posición 41º
30.770.375
12.3 hab/km²
PIB (PPA)
 •Total (2007)
 •PIB per capita
Posición 22º
US$ 564.561 millons
US$ 14.243
MonedaRial (SAR)
ChentilicioSaudín/a u saudita[1]
Zona horariaUTC+3
Dominio d'Internet.sa
Codigo telefonico+966
Prefixo radiofonico8ZA-8ZZ / 7ZA-7ZZ / HZA-HZZ
Codigo ISO682 / SAU / SA
Miembro de:ONU,OPEP,Liga Arabe

OReino d'Arabia Saudita (enarabe yalfabeto arabe المملكة العربية السعودية,al-Mamlaka al-ʻArabiyya as-Saʻūdiyya) ye un país d'Asia, situato en apeninsula Arabica. Muga conIraq,Chordania,Kuwait,Omán,Qatar,Emiratos Arabes Unitos yYemen. A l'este, muga con oGolfo Persico, y a l'ueste con amar Roya.

A suyapoblación ye de 28.161.417 habitants en unasuperficie de 2.149.690km², con unadensidat de población d'11 hab/km². A suyacapital, que ye amás a prencipal ciudat d'o país, yeRiyadh. Atras ciudaz importants sonChidda, por a suya población, yA Meca yMedina, que son consideratas dos ciudaz santas d'oIslam. O país fa parte d'aONU, d'aOPEP, y d'aLiga Arabe.

Politicament, Arabia Saudita ye unamonarquíaabsoluta dende o momento mesmo d'a suya independencia, estando l'actualRei d'o paísFahd bin Abdul Aziz.

Dende osanyos 1930 o país ha conoixito un constant desarrollo economico, vinclato mas que mas a opetrolio (que se i descubrió en1938), estando actualment o país o primer exportador mundial d'ixe producto, y tenendo amás o 25% d'as reservas mundials de petrolio. Gracias a la suya producción de petrolio, Arabia Saudita, un estato naixito en realidat mientres osieglo XX, ha consolidato una ampla influencia enOrient Meyo y en ospaíses arabes, mas que mas en as monarquías d'o Golfo Persico. A suya politica internacional, con una posición muit conservadora, se relaciona con osEstaus Unius, anque a elite politica d'o país sía muit confesional y partidaria d'oislamismowahabista de radizsunní. Antiparte, con o producto d'a venda de petrolio a l'exterior, ha millorato notablement o nivel de vida d'os suyos ciudadans.

Etimolochía

[editar |modificar o codigo]

O nombre d'o país tien dos partes, fendo referencia primera d'ixas partes a o nombre cheografico d'o territorio, que se troba situato en apeninsula arabica y que ye o lugar d'orichen d'osarabes, y estando a segunda parte vinclata a laCasa de Saud, o nombre d'a dinastía que i reina dende a suya independencia. Ye asinas, chunto conLiechtenstein, o solo país d'o mundo en tener o suyo nombre orichinato en o nombre d'a dinastía reinant.

Historia

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloHistoria d'Arabia Sauditaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

L'Arabia pre-islamica

[editar |modificar o codigo]

En a peninsula arabica anterior a l'Islam, o territorio no teneba so que chicotas ciudaz de tipomercantil, situatas en oHichaz y en a parte sudoccodental d'o país, en puestos amanatos a lamar Roya y a las antigas rotas comercials maritimas que a traviés d'ixa mar y de l'Oceano Indico conectaban l'actualIndia conEuropa.

Mahoma, o profeta de l'Islam, naixió en a ciudat d'A Meca en570 y en primerías d'osieglo VII logró a primer estructura politica común en a peninsula arabica, creyata sobre l'alacet d'osarabes, pero mas que mas sobre oIslam, que se convertiba asinas en o cimento que cohesionaba a estructura politica territorial. Dimpués d'a suya muerte (632), os suyos succesors establiron l'alacet d'un gran imperio que s'estendillaba dende aIndia a l'este dica apeninsula iberica a l'ueste, y que abracaba tot o canto sud d'amar Mediterrania dica a muga enAnatolia con l'Imperio Bizantín, fendo-se tota ista expansión en nomás que muit poquetas decadas. Como consecuencia d'ista expansión, encara que en yera en as suyas oríchens, a peninsula arabica quedó a la marguin d'o nuevo estato que se devantó (oCalifato Omeya) dende osanyos 660. Asinas, dende osieglo X y dica primerías d'osieglo XX,A Meca yMedina se trobaban baixo o control d'un gubernant local, oshariff d'a Meca, pero que por un regular no yera o representant d'un poder politico independient sino que dependeba d'un d'os grans imperios islamicos con seu en ciudaz comoBagdad,Caire uIstambul. Antiparte, a mayor parte d'o territorio d'a peninsula que hue ye Arabia Saudita tornó a la situación anterior a l'Islam, convertindo-se una atra vegata en un territorio baixo o control de cuantas tribus nomadas.

En osieglo XVI, l'Imperio Otomán s'heba convertito en o prencipan poder islamico, adhibindo-ie os territorios d'as marguins d'amar Roya y d'ogolfo Persico, aproveitando tamién ta reclamar a suya sobiranía sobre os territorios interiors. Os otomans continoron dominando o territorio mientres o siguients cuatre sieglos, encara que cal parar cuenta que o grau de control que i teneban no estió mai constant, y que iste grau de control variaba seguntes a fuerza u a debilidat que teneban as autoridaz centrals otomanas en cada momento historico.

Historia moderna

[editar |modificar o codigo]

AHistoria moderna d'Arabia Saudita prencipia en1744, que estió a calendata en a cualaMuhammad ibn Abd-al-Wahhab como líder relichioso (os d'a suya secta serían conoixitos comowahabistas) yMuhammad ibn Saud como líder politico (un capitoste de tribu en oNeched) estioron os establidors d'un estato unificato en o centro d'apeninsula arabica, encara que teneban que luitar d'una man con atras familias destacatas d'o territorio y d'atra man con l'Imperio Otomán y conEchipto, potencias foranas con muita influencia politica y relichiosa en a pensinsula en ixas envueltas. Ibn Saud y os suyos succesors convirtioron por a fuerza a lowahabismo a muitas tribusbeduinas, que quedoron unitas. En l'anyo1773 sozmetioronRiad, en l'anyo1792Qatar y en l'anyo1793 a rechión de Hasa, que yera habitata porchiitas. En l'anyo1802 os saudins atacoronKarbala y destruyioron los puestos santos d'os chiitas. En l'anyo1803 conquirioronA Meca y forachitoron a los pelegrins. Estos exitos obligoron a los otomans a intervenir seriament. O soldán otomán ordenó d'actuar a lo pachá d'EchiptoMehmet Alí, y os echipcios ocuporon Neyed en os anyos1818-1824 y en1837-1840. O estato saudita quedó redueito aRiad y a suya redolata, y en l'anyo1880 Riad fue preso por os shamís de Hail, que yeran aliaus d'os otomans.

En1902Abdelaziz ibd Saud dimpués d'estar exellato enKuwait conquirió a ciudat deRiad, que dica ixe inte yera a seu d'un clan arabe rival d'os shamís. Riad se convertió en a suya propia capital, sozmetió o Neched, forachitó a los otomans de Hasa en1913 y creyó colonias deijwan,beduins sedentarizatos convertitos en combatients d'o wahabismo. En l'anyo 1913 l'Imperio Britanico y l'Imperio Otomán se repartioron as arias d'influencia en Arabia oriental. Os britanicos consiguioron a part d'Arabia orientata enta a costa d'oGolfo d'Adén y d'a Mar arabica d'o Golfo Persico dica Qatar. Neched y Hasa pasoron a estar en a esfera otomana. En Arabia occidenal o sharif d'A Meca Hussein, l'emir d'AsirMuhammad al-Idrisi y l'imán de Yemen Yahya reconoixioron l'autoridat otomana. Este equilibrio se crebó en aPrimera Guerra Mundial.

En1915 os britanicos yeran en guerra con os otomans y permitioron que os liders arabes se rebelasen contra os otomans pa protecher aCanal de Suez y os suyos intreses en o Golfo Persico. Os britanicos contemploron a posibilidat de creyar un Califato arabe. En aviento de 1915 os britanicos firmoron un alcuerde con Ibn Saud que permitiba a los saudins de liberar-se d'a sobiranía otomana. O sharif d'A Meca Husein fue proclamato por os britanicos rei deHijaz.

Dimpués d'a Primera Guerra Mundial bi heba rivalidat entre a dinastíaHachemí (de Husein) y a dinastía Saudita (de Ibn Saud). Ibn Saud se refirmó en os militantsijwan, qui creyoron importants colonias dende1919 que yeran partidarias de Ibn Saud y él reivindicaba. D'esta traza Ibn Saud se fue estendillando por oHichaz, y os britanicos lo permitioron como premio por a suya colaboración con osAliaus mientres aPrimera Guerra Mundial. En l'anyo1920 conquirió a mayor part d'o territorio atribuito a l'emir de Kuwait en 1913. En l'anyo1921 s'anexionó l'emirato d'os shamís y o norte d'Arabia. Os ijwan penetraban en Irak y Transchordania y esto obligó a laRoyal Air Force a forachitar-los en1922. Os britanicos preboron de mediar entre os saudins y as atras dinastías, y Ibn Saud acceptó as mugas con Irak y Kuwait. Hussein no querió negociar con os saudins.

O4 de marzo de1924 osturcos abolioron o califato, Hussein se proclamó Califa y os britanicos li retiroron o refirme. Ibn Saud enampló suyos dominios por tot oNeched en una expansión contina dica1926. Entre agosto de 1924 y aviento de1925 Ibn Saud conquirió Hichaz. En chinero de l'anyo1929 Abdelaziz ibd Saud se proclamó rei deHichaz y soldán deNeched, territorios que fuoron unificatos ta establir l'actual Arabia Saudita en1932.

A operaciónTormenta d'o disierto organizata dende territorio saudín contraIraq mientres aGuerra d'o Golfo.

Dende que en1938 se i descubriópetrolio, Arabia Saudita estió centro de l'atención por ixe recurso, convertito en un recurso de gran magnitut, fendo posible a consolidación d'o reino y d'a fegura d'o mesmo monarca y tamién atorgando os recursos economicos t'amillorar o nivel de vida d'a población mesmo que ta enamplar a suya influencia politica en l'exterior d'o país. Atamas d'ixo, o25 de marzo de1975 fue asasinato o reiFaisal ibn Abdelaziz (uFaisal II d'Arabia Saudita), encara que estió asasinato por uno d'os suyos sobrins. Dende o descubrimiento d'o petrolio, Arabia Saudita chira en torno de tres prencipios fundamentals: osalafismo como fuent inspiradora, opetrolio cmo furnidor de fondos y l'alianza con osEstaus Unius como meyo de potenciar l'acción exterior d'o país, amplamentconservadora, protectora d'asmonarquías d'a comarca y activa en a oposición a ochiismo radical.

Cuan en1979 cayó a monarquía enIrán, Arabia Saudita se transformó no nomás que en o prencipal suministrador de petrolio a los Estaus Unius y a atros países d'aUnión Europea sino que tamién l'aliato estratechico d'os occidentals ta controlar oGolfo Persico.

En1991 o país, firme aliato d'osEstaus Unius enOrient Meyo, fació parte d'a coalición internacional liderata por os estausunidenses mientres aGuerra d'o Golfo contraIraq, que heba invaditoKuwait, una atra monarquía en a comarca con a cuala os saudins teneban amplos vinclos politicos y economicos. Ta organizar l'ataque contra Iraq, os estausunidenses disponioron de facilidaz atorgatas por o Gubierno saudín en forma de bases militars en territorio saudín, encara que ixo crebaba con a ideya estendillata por os saudins d'estar os líders d'a causa relichiosa islamica en o mundo. Tamién colaboró con tropas y material, aportando alto y baixo 120.000militars, 21vaixiellos, 145 avions, 550tanques, etc. Dende ixe inte, os estausunidenses mantienen una chicota presencia militar en o país, ta controlar as suyas linias de cmunicación en Irak.

Politica y gubierno

[editar |modificar o codigo]

Estructura de gubierno

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloPolitica d'Arabia Sauditaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
Abdullah ibn Abdulaziz Al Saud, rei d'Arabia Saudita

A institución central de gubierno d'Arabia Saudita ye amonarquía saudita. A Lei Basica de Gubierno, adoptata en 1992 declara que Arabia Saudita ye unamonarquía gubernata por os fillos y nietos d'o primer rei,Abd-al-Aziz ibn Saüd. Tamién afirma que l'Alcorán ye aConstitución d'o país, que se riche en base a laxaria (lei islamica). D'alcuerdo con oIndex de Democracia deThe Economist, o gubierno d'Arabia Saudita ye o seteno rechimen mas autoritario d'entre os 167 países evaluatos.

No se reconeixen os partius politicos u as eleccions nacionals, fueras d'as eleccions locals que se celebroron en l'anyo2005, cuan a participación yera reservata ta os ciudadans barons.[2] Os poders d'o rei son teoricament limitatos aintro d'os limites d'a lei islamica y d'atras tradicions sauditas. Tamién ha de mantener un consenso entre a familia reyal saudita, os líders relichiosos (Ulemas), y atros elementos importants en a sociedat saudita. O gubierno saudita aduya a estendillar oislam a traviés d'a financiación d'a construcción de mezquitas ymadrasas (escuelas alcoranicas) en tot o mundo. Os prencipals miembros d'a familia reyal trigan a o rei entre éls mesmos, con l'aprobación posterior d'osulemas.

Os reis sauditas han venito desarrollando un gubierno central. Dende1953, o Consello de Ministros, nombrato por o rei, l'ha asesorato en a formulación d'a politica cheneral y diriche as actividaz d'a creixient burocracia. Iste consello ye composato por un Primer ministro y vente ministros.

A lechislación proviene d'a resolución d'o Consello de Ministros, ratificata porReyal Decreto, y ha d'estar compatible con a xaria. Os 150 miembros de l'Asamblea Consultiva, nombratos por o Rei, han limitato os poders lechislativos. Achusticia s'administra d'alcuerdo con a xaria por meyo d'un sistema de tribunals relichiosos; os chueces son nombratos por o rei con a recomendación d'o Consello Chudicial Supremo, composato por doce churistas d'alto ran. Aindependencia d'o poder chudicial ye protechita por lei. O rei actua como o mas alto tribunal d'apelación y tien a facultat d'indulto.

Organización territorial

[editar |modificar o codigo]
Provincias d'Arabia Saudita.

Arabia Saudita ye dividita en 13 provincias (enarabe منطقة umintaqa, en pluralmanateq):

  1. Al Bahah
  2. Al Hudud ash Shamaliyah
  3. Al Jawf
  4. Al Madinah
  5. Al Qasim
  6. Ar Riyadh
  7. Ash Sharqiyah (Provincia Oriental)
  8. 'Asir
  9. Ha'il
  10. Jizan
  11. Makkah
  12. Najran
  13. Tabuk

Cheografía

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloCheografía d'Arabia Sauditaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
O Disierto d'Arabia. Se pueden veyer as ecorrechions existents seguntesWWF. Imachen de satelite d'aNASA. A linia amariella sinyala a ecorrechión d'o "Disierto d'Arabia",[3] y dos chicotas ecorrechions vecinas, o "Disierto y semidisierto d'o Golfo Persico"[4] y "O Disierto y semi-disierto tropical Nubo-Sindio d'a Mar Roya".[5] As mugas entre países son en negro.

Topografía

[editar |modificar o codigo]

O reino ocupa alto u baixo o 80% d'a superficie d'apeninsula d'Arabia, trobando-se entre as latituz 16º y 33º N, y as lonchituz 34º y 56º E. En l'anyo 2000, Arabia Saudita y Yemen sinyoron un alcuerdo ta fixar as mugas entre éls que yeran en disputa.[6] Una parti important d'as mugas d'o sud d'o país con osEmiratos Arabes Unitos yOmán no se troban bien definitas, asinas que a grandaria exacta d'Arabia Saudita ye desconoixita. O gubierno saudín estima que a superficie ye de 2.217.949 km². Atras fuents sinyalan que puet variar entre os 1.960.582 km²[7] y os 2.240.000 km². Por un regular se gosa listar como o 14eno estato mas gran d'o mundo.

Odisierto d'Arabia y as arias semideserticas y de matullos asociatas dominan a cheografía d'Arabia Saudita - se veiga a fotografía de satelite a la dreita - formando, de feito, u conchunto de disiertos. Entre éls se troba l'aria cubierta d'arena mas gran d'o mundo, oRub' al Khali (literalment “Sector vueito”), que domina a parti d'o sud d'o país y que cubre mas de 647.500 km². A suyaaltaria varía dende os 800 metros amán d'a muga con Yemen dica cuasi o livel d'a mar en o Golfo Persico. Una chicota aria arenosa d'alto u baixo 57.000 km², ditaAl-Nafūd, se troba en a parti norcentral d'o país. Un gran arco d'arena, l'Al Dahna, de cuasi 1,450 km de longaria, encara que en bels puestos con una amplaria de nomás 50 km, une Al-Nafūd con Rubʿ al-Khali. Virtualment no existen ríos u lacos permanents en o país, encara que bi ha a-saber-losuadis. A tierra ye por un regular pobre y bi ha grans arias que se troban de tot cubiertas por piedras. As poquetas arias fértils se pueden trobar en depositos aluvials en os uadis, arrius, u oasis.[8]

O paisache tipico d'oNeched: disierto y as cortadas deTuwaiq amán deRiad

A prencipal caracteristica topografica ye a meseta central que puya a escape dende a mar roya ta descender dimpués gradualment enta oNeched y o Golfo Persico. L'altaria d'a meseta ye d'alto u baixo 1.370 metros en a parti occidental y de bels 760 metres en l'este. Como a pendient d'a meseta baixa enta o Golfo Persico, bi ha a-saber-lassaladas (sabkhahs) ypaúls. En o norte, as tierras altas occidentals tienen altarias de dica 1.500 metros sobre o livel d'a mar, baixando amoniquet enta os 1.200 metros en a redolada de Medina y puyando enta os 3.000 metros en a zona sud-este. En a costa d'a Mar Roya, a estreita plana costera, conoixita como oTihamah no existe cuasi en a zona norte y s'enampla en baixando ta o sud. Bi ha cortatos a o largo de toda a costa d'a mar Roya fueras d'una chicota zona a o nord-ueste d'A Meca. A provincia sudoccidenta d'Asir ye montanyosa, y astí se troba oMont Sawda, que ye considerato por un regular o punto mas alto d'o país. A suya altaria s'estima que ye entre os 3.133 y os 3.207 metros.[8]

Clima y biodiversidat

[editar |modificar o codigo]

Fueras d'a zona sudoccidental d'a provincia d'Asir, Arabia Saudita tien unclima desertico con temperaturas estremadament altas de día y una important baixata d'as temperaturas de nueiz. A temperatura meyana de verano ye alto u baixo de 45 °C, encara que se puede plegar en os 54 °C de maxima. D'hibierno a temperatura no gosa cayer por debaixo d'os 0 °C. En primavera y agüerro fa calor, estando as temperaturas meyas de 29 °C alto u baixo. As precipitacions anyals son poquismas. A rechión d'Asir ye diferent, debito a la influencia d'osmonzons de l'oceano Indico, que apareixen por un regular entre octubre y marzo. Bi ha una meya de 300 milimetros cubicos de plevia en iste periodo, lo que fa un 60% d'a precipitación anyal total.[9]

Entre a fauna tipica s'incluyen os lupos,hienas, mongoos,babuins,llebres, ratas d'arena, y cherbos. Os animals mayors comosgacelas,oryx, yleopardos yeran relativament numerosos dica os anyos 1950, cuan a cazata dende vehíclos de motor redució a suya población dica cuasi extinguir-los. Entre as aus s'incluyen os falcons (que se prenen y entrenan ta cazar), alicas, vueitres ubulbuls. Bi ha cuantas especies de serpients, muitas d'ellas verenosas, y numerosos tipos de fardachos. A vida marina ye prou rica en oGolfo Persico. Entre os animals domesticos mas habituals s'incluyen camelos, uellas, crabas, monos, y gallinas. Reflectando as condicions deserticas d'o país, a flora d'Arabia Saudita ye formata prencipalment por chicoz matullos que amenistan pocaaugua. Bi ha unas pocas arias con hierba y árbols en o sud d'Asir. Apalmera datilera (Phoenix dactylifera) se troba prou estendillata.[8]

Economía

[editar |modificar o codigo]
Ta mas detalles,veyer l'articloEconomía d'Arabia Sauditaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].
Autopista Dhahran-Al Khobar.

Arabia Saudita tien una economia basata mas que mas en o petrolio y o gubierno mantiene un fuerte control sobre as prencipals actividaz economicas d'o país. As reservas de petrolio en l'anyo 2003 plegan a cifras de 260 mil milions de barrils, ye decir o 24% d'as reservas mundials. Ye o primer exportador de petrolio y o líder en o cartel d'aOPEP. O sector petrolero representa o 75% d'os ingresos presupuestarios ta o país, o 40% d'o suyo PNB y o 90% d'os suyos ingresos por exportacions. Debito a o petrolio, parti d'a costa y d'o territorio d'o país son seriament contaminatos.

Alto u baixo o 40% d'o PNB proviene d'o sector privato. Arabia Saudita tenió un papel preponderant en os esfuerzos d'a OPEP en 1999 por augmenta os pres d'o petrolio, reducindo a suya producción. En l'anyo 2005, y debito a o incremento d'a demanda d'o petrolio os ingresos por iste concepto augmentoron substancialment estimando-se en un superavit presupuestario de mas de 28 mil millons dedólars estausunidenses.

Rankings internacionals

[editar |modificar o codigo]
OrganizaciónEnquestaRanking
Heritage Foundation/The Wall Street JournalIndex de Libertat Economica62 de 157
The EconomistWorldwide Quality-of-life Index, 200572 de 111
The EconomistIndex de Democracia159 de 167
Reporters Sin de MugasIndex de libertat de prensa mundial161 de 167
Transparencia InternacionalIndex de Percepción de Corrupción70 de 163
Programa d'as Nacions Unitas ta o DesarrolloÍndex de desarrollo humán61 de 177
A. T. Kearney/Revista Foreign PolicyGlobalization Index 200545 de 62
Fund for PeaceIndex d'Estatos Fallitos84 de 177

Demografía

[editar |modificar o codigo]
Casas en os tozals de Dhahran

A población d'Arabia Saudita s'estima que yera en 2007 de 27,6 millons, incluyindo-ie os alto u baixo 5,5 millons de foranos residents. Dica os anyos setanta, a mayoría d'a población yera nomada u semi-nomada; debito a o rapedo creiximiento economico y urbán, mas d'o 95% d'a población actual ya s'ha estableixito. A tasa de natalidat ye de 29,10 naiximientos por cada 1.000 personas, y a tasa de mortalidat ye nomás de 2,55 muertos por 1.000 personos. Bellas ciudaz y oasis tienen densidaz de mas de 1.000 personas por kilometro cuadrato.

Mayors ciudaz[10]
PosiciónCiudatPoblación
Riad7.087.152
Chidda4.201.481
A Meca1.894.168
Medina1.718.889
Dammam944.321
Taïf821.273

Evolución demografica:

  • Anyo 1900: 1,5 millons
  • Anyo 1910: 1,8 millons
  • Anyo 1920: 2 millons
  • Anyo 1930: 2,4 millons
  • Anyo 1940: 2,8 millons
  • Anyo 1950: 3,9 millons
  • Anyo 1960: 4,8 millons
  • Anyo 1970: 6,2 millons
  • Anyo 1980: 9,4 millons
  • Anyo 1990: 14,1 millons
  • Anyo 2000: 22 millons

Población por etnias y nacionalidaz

[editar |modificar o codigo]

A mayoría d'os habitants d'Arabia Saudita son, etnicament parlando,arabes, tanto autoctonos como de fuera d'o país. Entre os pueblos arabes con cierta idiosincrasia tenemos osawazim de l'este, osbenighafir d'a val homonima, oshutaim y osshammar de Neched y osrwala. Os habitants d'Asir,Nayrán yYizán son afins a losyemenins.

Os datos demograficos sobre as diferents comunidaz presents se mantienen en secreto u son secretas u dificils de cuantificar.[11] Muitos arabes de países vecins son treballadors d'o reino, y podrían estar una cuarta part d'a población y entre ellos os mes numerosos serían osyemenins. Tamién bi ha una important presencia depalestins.

Bi ha habitants naixitos d'Arabia Saudita d'orichen etnico mixto que descienden deturcos, iranís, indonesios, indios, africanos, entre atros; a mayoría immigroron como pelegrins y residen en a rechión d'Hichaz a o costato d'a costa d'amar Roya.

Bi ha un numero significativo d'expatriatos asiaticos, mas que mas d'aIndia,Pakistán,Bangladesh,Indonesia yFilipinas. Bi ha menos de 100.000 occidentals en o país.

Relichión

[editar |modificar o codigo]
Masjid al-Nabawi,Medina.

En Arabia Saudita, i trobamos os dos puestos mas sagratos d'oislam, concretament en as ciudaz d'a Meca y deMedina. Cinco vegatas a o día, os musulmans son gritatos dende osminaretz d'as mezquitas a rezar. O cabo de semana lo constituyen o chueves y o viernes. A relichión musulmana (monoteísta) afirma tener as mesmas radices que ochudaísmo y ocristianismo; manimenos, a practica d'o cristianismo, a presencia d'ilesias y a posesión de materials relichiosos cristianos ye vedata de tot. A os chudieus etnicos se les permite vivir en o país, con a condición previa de que sían musulmans practicants y parlen arabe. L'Alcorán ye a constitución d'Arabia Saudita y axaria ye a base d'o suyo sistema legal y denguna atra relichión no se puet practicar en o país.

O islam prohibe o consumo detocín y d'alcol y ista lei s'aplica estrictament en tot o país.

Existe una institución en o país conoixita comomutawa u policía relichiosa, tamién conoixita como aPolicía ta a Promoción d'a Virtut y Prevención d'o Vicio. Tien 3.500 oficials y mils de voluntarios, y a suya faina consiste en fer cumplir a lei islamica. Tienen o poder d'arrestar a cualsiquier hombre u muller que se troben reunitos publicament sin que sían familia y tamién tienen o poder de prohibir y encautar productos, como podrían estar chuegos, cd's de musica occidental, cintas y atros productos que no se consideren compatibles con as leis d'a xaria.

Mientres o mes de chunio d'oramadán, tanto musulmans como chents d'atras relichions residents en o país han de seguir l'ayuno prescrito por as leis relichiosas. Fumar, minchar u beber en publico mientres iste mes ye penato con garchola ta os sauditas, u con a expulsión immediata d'o país ta os foranos.

Bels millons de fidels musulmans acuden cada anyo en peregrinación uAl-Hach a laMeca y a os puestos santos d'o islam d'os arredols, que se realiza en unas calendatas especificas d'o calandario musulmán; u bien opelegrinache menor uumra que se puet fer cualsiquier momento de l'anyo.

A demografía relichiosa exacta d'o país ye dificil de calcular, ya que o gubierno informa que o 100% d'os ciudadans son musulmans. Os musulmanschiitas serían menos d'o 10 % d'a población y se concentran enHasa.

Esporte

[editar |modificar o codigo]
  • Ta mas detalles,veyer l'articloEsporte en Arabia Sauditaveyer os articlos[[{{{2}}}]] y[[{{{3}}}]]veyer os articlos[[{{{4}}}]],[[{{{5}}}]] y[[{{{6}}}]]veyer os articlos[[{{{7}}}]],[[{{{8}}}]],[[{{{9}}}]] y[[{{{10}}}]].

O esporte en Arabia Saudita s'ha convertiu en una cuestión d'estau, o país en os zaguers anyos ye realizando importants inversions en patrocinios y la compra de equipos en atros países, potenciando u organizando potents ligas y competicions nacionals, organizando grans campeonatos internacionals y amás con tot ixo amillorar a imachen que tienen d'o país en os países occidentals y desenvueltos, asinas como potenciar lo turismo.

Esportes

[editar |modificar o codigo]

Ofútbol ye o esporte mes popular y practicato d'Arabia Saudita, estando-ne o suyo organismo rector aFederación de Fútbol d'Arabia Saudita y a suya competición mes important ye aSaudi Premier League. Os suyos equipos partecipan en as competicions internacionals organizatas por aConfederación d'Asia de Fútbol (Asian Footbal Confederation).

Competicions esportivas

[editar |modificar o codigo]

En l'anyo1992 se precipió organizar aCopa Rey Fahd, a on chugaban os campions continentals y o campión d'o mundo defútbol, cada dos anyos. Dimpués de l'anyo1997 a Copa cambeya o suyo nombre aCopa Confederacions y Arabia deixa d'estar a seu permanent. Dende l'anyo2005 s'organiza cada cuatre anyos estando a suya seu o mesmo país que organiza aCopa Mundial de Fútbol l'anyo siguient.

Arabia en os Chuegos Olimpicos

[editar |modificar o codigo]

Arabia participa en os Chuegos Olimpicos dende os Chuegos deMúnich 1972 y anque a participación en os Chuegos no habría d'estar influida por a relichión, as mullers no pueden participar por motivacions de tipo relichioso en a interpretación d'oIslam que se fa en o país.[12] Arabia bi ha ganato dos medallas en os Chuegos Olimpicos: una d'archent deHadi Soua'an Al-Somaily enatletismo, en a preba de400 m lisos, y atra debronce enhipica deKhaled Al-Eid.[13]

Referencias

[editar |modificar o codigo]
  1. (an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).
  2. (en)Saudi women barred from voting. BBC News. 11 d'octubre de 2004
  3. (en)PA1303, WWF
  4. (en)PA1323, WWF
  5. (en)PA1325, WWF
  6. (en)Yemen, Saudi Arabia sign border deal,BBC News, 12 de chunio de 2000.
  7. (en)Lista d'os disiertos d'o mundo ordenatos seguntes a suya superficie.
  8. 8,08,18,2(en)Encyclopaedia Britannica Online: Saudi Arabia History
  9. (en)Weather Online
  10. (en) Central Department of Statistics, Kingdom of Saudi ArabiaPrencipals ciudaz.
  11. Jean Sellier yAndré Sellier. "Atlas de los pueblos de Oriente". Acento Editorial
  12. https://web.archive.org/web/20100103043550/http://afp.google.com/article/ALeqM5itmR_yrPU2o0hC91ZDQMwN4PukgQRice hopes Saudi women will soon compete in Olympics
  13. Arabia Saudita en os Chuegos Olimpicos.

Vinclos externos

[editar |modificar o codigo]


Estaus d'Asia

Afganistán |Arabia Saudita |Armenia1 |Azerbaichán1 |Bahrein |Bangladesh |Birmania |Bután |Brunei |Cambocha |Cazaquistán1 |Corea d'o Norte |Corea d'o Sud |Chapón |Cheorchia1 |Republica Popular de China |Republica de China (Taiwan) |Chipre1 |Chordania |Echipto |Emiratos Arabes Unius |Filipinas |India |Indonesia |Irán |Iraq |Israel |Kirguizistán |Kuwait |Laos |Liban |Malaisia |Maldivas |Mongolia |Nepal |Omán |Palestina2 |Pakistán |Qatar |Rusia1 |Singapur |Sri Lanka |Siria |Tachiquistán |Tailandia |Timor Oriental |Turquía1 |Turkmenistán |Uzbekistán |Yemen |Vietnam

Dependencias:Akrotiri y Dhekelia |Hong Kong |Islas Cocos |Isla de Nadal |Macau |Territorio Britanico de l'Oceano Indico
1 Perteneix aEuropa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye enAsia.2 Territorio controlau por Israel y gubernau por l'Autoridat Nacional Palestina.


Control d'autoridaz
Obteniu de "https://an.wikipedia.org/w/index.php?title=Arabia_Saudita&oldid=2331834"
Categoría:
Categorías amagadas:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp