Unanyo[1] uan[1] (d'olatínannus)[2] ye un periodo temporal de 365días de durada y representa alto u baixo lotiempo que tarda aTierra en fer una vuelta arredol d'oSol. Con ashoras que sobran s'estableix cada cuatre anyos que o mes defebrero tienga un día de mas, y alavez se diz que l'anyo ye unanyo bisiesto.
Un anyo se divide en docemeses, encara que tamién se puet considerar que se divide en cuatreestacions. Os meses por un regular son formatos por 30 u 31días (menos o mes defebrero, que nomás que en tiene 28 u 29 os anyos bisiestos) y as estacions son formatas alto u baixo por cuatre meses, encara que bellos meses tienen os primers días en una estación y os zagueros en a siguient. Os meses de l'anyo sonchinero,febrero,marzo,abril,mayo,chunio,chulio,agosto,setiembre,octubre,noviembre yaviento; as cuatre estacions sonprimavera,verano,agüerro yhibierno.
Enastronomía, loanyo juliano ye unaunidat de tiempo; se define como 365.25días d'exactament 86 400 segundos (unidat base d'o SI), que suman exactament 31 557 600 segundos en l'anyo astronomico juliano.[3]
La parolaanyo tamién s'utiliza pa periodos vagament asociaus con o calandario u l'anyo astronomico, pero no identicos a éls, como loanyo estacional, loanyo fiscal, loanyo escolar, entre d'atros. D'o mesmo modo, tamién se fa servir a palabraanyo ta referir-se a o periodo orbital de cualsiquier atroplaneta, y mesmo s'aplica tamién a d'atros ciclos orbitals d'atros cuerpos celestes como unanyo marciano y unanyo venusiano son eixemplos d'o tiempo que tarda una planeta en transitar una orbita completa.
- Anyo de pilas secas, as bolsas vacías, as tripas lasas y t’o fuego as ruecas.[4]
- «Vale mas plegar a tiempo que madrugar un anyo»[5]
- ↑1,01,1(an)Diccionario aragonés-castellano-catalán.Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de2024 (accesible vía web).
- ↑(es)Francho Nagore Laín:Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV),Universidat de Zaragoza,2021,ISBN 978-84-1340-315-1, p.75
- ↑Unión Astronomica Internacional, ed. "Unidades de la SI". http://www.iau.org/science/publications/proceedings_rules/units/. (se Veiga la tabla 5 y la sección 5.15.)
- ↑(es)ParemioRom (Paremiología romance: refranes meteorológicos y territorio) d'aUniversidat de Barcelona
- ↑(an)Chusé Antón Santamaría Loriente:Chiqueta comparanza de paremias oczitanas, franzesas e aragonesas,Fuellas 228-229,Consello d'a Fabla Aragonesa,2015, ISSN 1132-8453, pp. 17-19.