| Amariello |
|---|
| Cordenadas de color |
|---|
| HTML | #FFFF00 |
|---|
| RGB | (r, g, b) | (255, 255, 0) |
|---|
| CMYK | (c, m, y, k) | (0, 0, 100, 0) |
|---|
| HSV | (h, s, v) | (60°, 100%, 100%) |
|---|
L'amariello ye unacolor; ye a color d'aluz en un ran entre os 565 y os 580nanometros, encara que en realidat ye a mezcla d'as colorsverde yroya, que a ouello humán s'adhiben ta formar a color amariella. A suya color complementaria ye l'azul.
Pa matices de color u tendencias de color amariello s'utilizan os adchectius: amarillenco, amarillisco, rossiau y espixorriau. Pa animals d'iste color son utilizaus bayo y cetrín.[1]
Bi ha diferents hipotesis sobre a etimolochía d'a palabraamariello. A mes común la fa derivar d'o latínAMARUS ("triste", "amargo"), con o sufixo-ELLU (que en aragonés esdeviene-iello). D'esta traza a color amariella se relacionaría con amuerte y con asmalautías luengas. L'aragonés s'alinia en este aspecto con asluengas iberorromanicasgalaicoportugués ((a)marelo),astur-leyonés (mariellu) ycastellano (amarillo), a diferencia d'asluengas galorromanicasoccitán (auriòl,jaune) y francés (jaune), y ocatalán (groc, d'o latínCROCUS, "zafrán").
Enaragonés medieval trobamos a palabraamariello con regularidat tanto en textos comercials como literarios, con a curiosa excepción d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" en o que leyemos tantoamariello comojaune. Actualment en aragonés cheneral no se pronuncia lo diftongo -ie- en o sufixo-iello esta palabra, ni sisquiera en parlas conservaderas d'a pronunciación d'este sufixo como ochistabín[2] ybenasqués[3], que por a suya situación nordoriental extrema podioron tener atras denominacions en o periodo medieval. Manimenos as normas ortograficas de l'Academia de l'Aragonés recomiendan d'escribir a forma historica d'este sufixo[4].
L'amariello ha estau relacionau con a información y lo sensacionalismo, la prensa amariella y los directorios telefonicos de companyías son en muitos países, las pachinas amariellas.
Ye utilizau ensinyalistica per estar una color que se veye dende larga distancia y per estar la color mas visible per lo uello humano. Ye la color tradicional d'o chaleco reflectante de seguranza y per ixas mesmas razons tamién los taxis gosan estar d'ixa color.
En Espanya en oteatro se diz que la color amariella da mala suerte perque muitos creyen queMolière murió representando la suya obraLe Malade imaginaire vestiu d'ixa color, per lo que muitos actors privan utilizar-lo en escena.
