| Würelos | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Aargau (AG) |
| Bezirk: | Badew |
| BFS-Nr.: | 4048i1f3f4 |
| Poschtleitzahl: | 5436 |
| UN/LOCODE: | CH WLO |
| Koordinate: | 669893 / 25526347.4444448.365284421Koordinate:47° 26′ 40″ N,8° 21′ 55″ O; CH1903: 669893 / 255263 |
| Höchi: | 421 m ü. M. |
| Flächi: | 9,04 km² |
| Iiwohner: | 6727(31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.wuerenlos.ch |
| Charte | |
 | |
| Dialäkt: Aargauerdüütsch |
Würelos (amtlichWürenlos) isch enpolitischi Gmeind im BezirkBade imKanton Aargau. D Gmeind met öppe 6300 Iiwohner lit nördlich vo deLimmat a de Kantonsgrenze zuZüri.
S Dorf lit uf ere Ebeni zwüsched em Gmeumeriwald (516 m) im Norde, em Bick (562 m) im Südoschte, de Limmat im Süüde und ere Gletscherendmoräne im Weschte. Durs Gmeindgebiet flüsst de Furtbach, wo vomChatzesee härchont und in Würelos i d Limmat flüsst. S Limmatufer isch relativ steil. Di höchschti Stell isch de Gipf met 562 Meter über Meer, di tüüfschti isch met 385 Meter über Meer a de Limmat. S Gmeindsgebiet isch 904Hektare gross, 377 Hektare sind Acker und Matte, 305 Hektare sind Wald, 203 Hektare überbaut.
Di aargauischiExklaveChloschter Fahr, wo bis Ändi 2007 rechtlich selbschtschtändig gsi isch, ghört sit em 1. Jänner 2008 zu Würelos.
D Nachbargmeinde sindWettige im Weschte und Norde,Otelfinge im Nordoschte,Hüttike im Oschte,Oetwil a de Limmat im Südoschte,Schpreitebach undKillwange im Süde, undNoiehof im Südweschte.
S Gebiet vo Würelos isch, wie d NachbergmeindWettige au, scho während de Jungschteiziit besidlet gsi. D Stross wod d Römer voVindonissa nachVitodurum gha hend isch übers Gmeindsgebiet gange. Ebefalls i d Ziit vo de Römer ghöred Schürfige ime Steibruch womer au hött no im Gmeumeriwald findet. Am Aafang vom 5te Jahrhundert hend sich d Römer us em Ruum Bade zruggzoge und s Gebiet isch voAlemanne besidlet worde.
Im Joor 870 wird, in ere Schenkigsurkund vom Grundbsitzer Landeloh, serscht mol en Gmeind namens "Wirchilleozha" erwähnt. Ebefalls im Mittelalter sind di chliine GmeindeKempfhof undOetlike entschtande. D Landeshoheit über s Gebiet hed deKyburger ghört, nocher, wo die 1264 uusgschtorbe sind, deHabsburger. Dinidrigi Grichtsbarkeit hend zerscht dFreiherre vo Steibrunn usmElsass und ab 1344 sChloschter Wettige gha. S Chloschter isch ab 1421 au de gröschti Grundbsitzer gsi.
Dur d Erboberig vom Aargau 1415 isch Würelos zum Amt Wettige i de Grafschaft Bade zueteilt worde, enere gmeine Herrschaft. 1528, i de Ziit vo deReformation, hed sich d Mehrheit vo de Bevölkerig zumkatholische Glaube bekennt, drufabe hend Katholike und Proteschtante 400 Johr lang di gliichi Chile bruucht.
Mit de Eroberig vo de Schwiiz dur d Franzose im März 1798 und de aaschlüssend gründeteHelvetische Republik, isch Würelos en Gmeind imKanton Bade worde, nocher isch si, 1803, zumKanton Aargau cho.
Sit 1892 wird d aargauer Exklave Chloschter Fahr vo Würelos us verwaltet. 1900 sind, uf Druck vo de Kantonsregierig, di bede chliine Nachbergmeinde Kempfhof und Oetlike iigmeindet worde. Dur dBBC (jetztABB) isch Würelos dur s 20igschte Joorhundert immer mee vome Buuredorf zure Wohngmeind för Induschtriiarbeiter worde. Spöter, wos Limmattal langsam aber sicher zu eim grosse Balligs- und Induschtrieruum worde isch, hed mer das au in Würelos dur wiiter stiigendi Bevölkerigszahle gmerkt.
S Gmeindswappe hed dBlasonierig: "Teilt vo Wiiss und Rot mit lingskehrtem Schlüssel i gwächslete Tinkture."
Am 31. Dezember 2006 hend 5198 Mensche in Würelos glebt, de Usländerateil isch be 12,3 % gsi. Be deVolkszählig 2000 sind 44,6 % römisch-katholisch, 36,5 % reformiert und 2,0 % moslemisch gsi; 2,3 % hend en anderi Glaubensrechtig gha. 92,4 % hend Düütsch als Hauptschproch aageh, 1,5 % Italienisch, 1,2 % Französisch, je 0,8 % Albanisch und Englisch.
Commons: Würenlos – Sammlig vo Multimediadateie Ywonergmeinde imBezirk Bade Bade |Bällike |Bärgdietike |Birmischtorf |Äredinge |Änetbade |Fislisbach |Freyewil |Gäbischtorf |Chillwange |Chünte |Mägewil |Mellige |Nöiehof |Niderroodlef |Oberroodlef |Obersiggetal |Remetschwil |Schpräitebach |Schtette |Turgi |Undersiggetal |Wettige |Woleschwil |Würlinge |Würelos Ehmolegi Gmeinde:Büeblike |Dättwil |Kempfhof |Oberäredinge |Ötlike |Rohrdorf |Underäredinge Kanton Aargau |Bezirk vom Kanton Aargau |Gmeinde vom Kanton Aargau |