Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Zum Inhalt springen
Alemannische WikipediaDie freyi alemannischi Enzyklopädi
Suech

Silur

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
<Ordovizium | Silur|Devon >
vor 443,7–416 Millione Johr
AtmosphärischeO2-Aadail
(Durschnitt iber Periodeduur)
ca. 14 Vol %[1]
(70 % vum hitige Nivoo)
AtmosphärischeCO2-Aadail
(Durschnitt iber Periodeduur)
ca. 4500ppm[2]
(12-fach hitig Nivoo)
Bodetämperatur (Durschnitt iber Periodeduur)
ca. 17 °C[3]
(3 °C iber hitigem Nivoo)
SyschtemSerieStapfle≈ Alter (mya)
hecherhecherhecherjinger
SilurPridolium418,7–416
LudlowLudfordium421,3–418,7
Gorstium422,9–421,3
WenlockHomerium426,2–422,9
Sheinwoodium428,2–426,2
LlandoveryTelychium436–428,2
Aeronium439–436
Rhuddanium443,7–439
dieferdieferdieferelter

SSilur isch in dr Ärdgschicht s drittchronostratigrafischSyschtem bzw. di drittgeochronologisch Period imPaläozoikum. S het vor rund 443,7 Millione Johr aagfange un vor rund 416 Millione Johr ufgghert. S Silur chunnt noch emOrdovizium un wird vumDevon abglest.

Gschicht un Name

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
Silurische Riffkomplex uf Gotland

Dr Name stammt vu drSilurer, emekeltischen Volksstamm zSidwales un isch vum Roderick Murchison anne 1833 bregt wore. Friejer isch s Silur au "Gotlandium" gnännt wore, wel Gstaischichte us däm Syschtem uf dr OschtseeinsleGotland byschpelhaft verdrätte sin.

Dr Sir Roderick Murchison het zämme mit sym Frynd Adam Sedgwick scho in dr 1830er Johr iber di paläozoische Ablagerige z Wales gschafft. Wel dr Sedgwick di vu ihm untersuechte Schichten noch em alte Name vuWales (Cambria)Kambrium gnännt het, het dr Murchison di vu ihm untersuechte jingere Schichte no dr keltische Silurer gnännt. Si hän zämme s Wärch "On the Silurian and Cambrian Systems, Exhibiting the Order in which the Older Sedimentary Strata Succeed each other in England and Wales" ("Iber di silurische un kambrische Periode. Darstellig vu dr Aaornig, wu di eltere Sedimäntschichte z Ängland un z Wales ufenanderchemme"), wu anne 1835 erschinen isch. Speter isch vum Charles Lapworth fir sälli Gstailage, wu mer sich nit het chenne ainig wäre iber d Zuegherigkait zue aire vu dr boode Schichtfolge, dr UusdruckOrdovizium yygfiert, wu au noch eme antike walisische Volksstamm gnännt isch.

Definition un GSSP

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

As Basis vum Silur isch vu dr "International Union of Geological Sciences" (IUGS) s Erschtufdrätte vu dr Graptolithe-ArteParakidograptus acuminatus unAkidograptus ascensus bstimmt wore. D Obergränz (= Untergränz vum Devon) isch mit em Erschtufdrätte vu dr Graptolithe-ArtMonograptus uniformis definiert. Der GSSP (GlobalStratotypeSection andPoint = Globaler Aichpunkt fir Stratotype) vum Silur isch e Profil bi Dob's Linn, bi Moffat zSchottland.

Untergliderig vum Silur

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

S chronostratigrafisch Syschtem vum Silur wird in vierSerie glideret, wu in isngsamt achtStapfle unterglideret wäre.

Paläogeografi

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Di fir Kambrium un Ordovizium typisch Aaornig vu dr Kontinänt het sich im Silur stark gänderet. Scho im Ordovizium hän sichLaurentia unBaltica (mit em MikrokontinäntAvalonia, wu im Oberordovizium mit Baltica verschmulzen isch) unterSubduktion vum Iapetus-Ozean ufenander zue. Im Untere Silur isch zue dr Kollision vu dr boode große Kontinentalblatte un zue dr Bildig vum Kaledonische Faltegirtel chuu. Mit dr Verschmilzig vu Laurentia un Baltica zueLaurussia isch e neie Großkontinent entstande. DrRheisch Ozean zwische Gondwana im Side un Baltica un Laurentia (bzw. no dr Kollision vu dr beede Kontinänt Laurussia) im Norde isch im Silur zue syre maximale Braiti chuu. Im Obersilur isch s Hun-Superterran vum Nordrand vu Gondwana abbroche un isch no Norde ufLaurussia zuedriftet. DrRheisch Ozean zwisch em Hun-Superterran un Laurussia isch unter s Hun-Superterran subduziert wore. Zwisch em Hun-Superterran un Gondwana het dPalaeotethys aagfange ufzgoh.

Klima

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

S Klima isch insgsamt rächt warm gsii, au beyyflusst dur dr hoch Aadail vum atmosphärische Chohledioxid un dr dodermit verbundeDryybhuuseffäkt. Ainewäg finde sich us däm Ärdzytalter, wu fascht 28 Millione Johr duurt het, au Hiiwyys uf tämporäri Inlandveryysige. In dr nidere Braitine isch s wältwyt zue dr Bidlig vu Riff chuu. Dr Wasserstand isch relativ hoch gsii, was au zuen ere Bildig vu Flachmeer uf dr ainzelne Kontinänt gfiert het.

Entwicklig vu dr Dierwält

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
Marini Fossilien us em Silur (us Meyers Konversations-Lexikon (1885-90))

Im Silur drätte di erschteWirbeldier mit Chiifel (Gnathostomata) uf. Im Untersilur erschyne d Placodermi, wu scho im Silur e großi Artevilfalt entwickle. Im Obersilur sin di erschte fossile Räscht vuChnochefisch (Osteichthyes) noogwise. Si hän zämme mit riisige, bis zue zwee Meter lange Seeskorpion im flache Meer gläbt. Die hän sich scho im Ordovizium entwicklet ghaa, hän aber im Silur un Devon di grescht Diversitet ghaa.

D Koralle, verdrätte mit dr boode Großgruppe Tabulata un Rugosa, hän greßeri Riffstrukture bildet, z. B. ufGotland. Bi drStachelhyter (Echinodermata) drätte di erschte Chnoschpestrahler (Blastoidea) uf. D Klasse Eocrinoidea un Paracrinoidea stärbe uus. Im Stamm vu drArmfießer (Brachiopoda) isch d Ornig Trimerellida am Änd vum Silur uusgstorbe.

Am Änbd vum Silur het drei chlaineri Uusstärbeeraignis gee, dodrunter dr sognännt Lau-Event, wu imLudfordium aagfange het.

Entwicklig vu dr Bflanzewält

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

D Landbflanze höän sich wyter entwicklet un sich uusbraitet. Di erschteGfeßbflanze erschyyne im Mittelsilur mitCooksonia uf Laurussia unBaragwanathia uf Gondwana. E urspringligi Landbflanze mit Xylem un Phloem, aber no ohni Differänzierig in Wurzle, Stamm un Bletter, ischPsilophyton. Si hetPhotosynthese iber di gsamt Oberflechi bedribe, au d Stomata sin iber di ganz Oberflechi verdailt gsii. Si het sich iber Spore vermehrt un stoht an dr Basis vu dr Urfarn (Psilophytopsida), wu d Hauptzentwicklig aber im Devon ghaa hän. D Rhyniophyta un aifachiBärlappbflanze (Lycopodiophyta) hän ihre Ursprung au im Silur, au di erschteFlächte sin im Silur noogwiise.

S Silur z Mitteleuropa

[ändere |Quälltäxt bearbeite]

Seli karakteristisch fir s Silur in wyte Dail vu Mitteleuropa sin dunkli, bituminesi Lättegstai („Graptolithe-Schifer“). Untergordnet wäre au Chisel- un Alaunschifer gfunde. Z Behme isch s ober Silur dur dunkli, flachmarini Chalch verdrätte. In dr Karnische Alpe isch s Silur glychfalls chalchig uusbildet. Do un au z Behme sin e Huffe vulkanischi Lage yygschaltet.

Literatur

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
  • Ivo Chlupác und Z. Kukal:The boundary stratotype at Klonk. The Silurian-Devonian Boundary. IUGS Series, A5: 96-109, Berlin 1977ISSN 0374-8480
  • L. Robin M. Cocks:The Ordovician-Silurian Boundary. Episodes, 8(2): 98-100, Beijing 1985ISSN 0705-3797.
  • Donald G. Mikulic, Derek E. G. Briggs und Joanne Kluessendorf:A new exceptionally preserved biota from the Lower Silurian of Wisconsin, USA. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 311B: 75-86, London 1985.
  • L. Robin M. Cocks und Trond H. Torsvik:European geography in a global context from the Vendian to the end of the Palaeozoic. In: D. G. Gee und R. A. Stephenson (Hrsg.):European Lithosphere Dynamics. Geological Society London Memoirs, 32: 83-95, London 2006ISSN 0435-4052
  • Gérard M. Stampfli, Jürgen F. von Raumer und Gilles D. Borel:Paleozoic evolution of pre-Variscan terranes: From Gondwana to the Variscan collision.Geological Society of America Special Paper, 364: 263-280, Boulder 2002PDF
  • Roland Walter:Erdgeschichte Die Entstehung der Kontinente und Ozeane. 5. Aufl., 325 S., de Gruyter, Berlin & New York 2003.ISBN 3-11-017697-1
  • Deutsche Stratigraphische Kommission (Hrsg.):Stratigraphische Tabelle von Deutschland 2002. Potsdam 2002ISBN 3-00-010197-7 (PDF; 6,57 MB)
  • Kommission für die paläontologische und stratigraphische Erforschung Österreichs der Österreichischen Akademie der Wissenschaften (Hrsg.):Die Stratigraphische Tabelle von Österreich (sedimentäre Schichtfolgen). Wien 2004 (PDF; 376 KB).

Weblink

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Silur – Sammlig vo Multimediadateie

Fueßnote

[ändere |Quälltäxt bearbeite]
  1. Datei:Sauerstoffgehalt-1000mj.svg
  2. Datei:Phanerozoic_Carbon_Dioxide.png
  3. Datei:All_palaeotemps.png
Normdate:GND:4181434-4 | LCCN:sh85097147
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vudere Version vum Artikel „Silur“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione ischdo z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Silur&oldid=1025028"
Kategori:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp