Russland (russischРоссияUussprochⓘ/?, TranskriptionRossija) bzw. diRussisch Federation (oder sältenerRussländischi Federation; russischРоссийская Федерация,Uussprochⓘ/?, TranskriptionRossijskaja Federazija) isch de Form noo efederativeStaat (faktisch eDiktatur) im nordeschtligeEurasien un vu dr Flechi här dr grescht vu drErde. No dr russische Verfassig sin di bode Näme Russland un Russischi Federation glychwärtig. Russland zellt mit syne 146 Millionen Yywohner uf eppe 17 Millione Quadratkilometer zue dr wältwyt am dinnschte bsidleteFlechestaate. D Hauptstadt vum Land ischMoskau. As ander wichtig Zäntrum giltetSankt Petersburg, wu zwische 1712 un 1917 Hauptstadt gsi isch un earchitektonischi un kulturälli Brugg vu Russland no Weschteuropa bildet.
S hitig Russland het si us emGroßfirschtetum Moskau, eme Dailfirschtetum vum friejere oschtslawische RychKiewer Rus, zuen eme Vilvelkerstaat entwicklet, wu iber hundertEthnie zellt, doderby mache d Russe hite ca. 81 Brozänt vu dr Bevelkerig uus.
Di Russisch Federation isch „Furtsetzerstaat“ vu drSowjetunion in internationale Organisatione, Atommacht un ständig Mitglid vumWältsicherheitsrot. No dr Erholig vu dr poschtkommunistische Transformationskrise in dr 1990er Johr ghert Russland zurzyt no dr Chaufchraftparitet zue dr sechs greschte Volkswirtschafte vu dr Wält un giltet as wichtigiIndustrienation, wu au dur ihre Rychtum an natyrlige Ressource hochi internationali Bedytig het.
Russland isch mit 17,075 Millione Quadratkilometer s mit Abstand flechegrescht Land vu dr Ärd. S umfasst elf Brozänt vu dr Wältlandflechi, des entspricht uufgehr dr Flechi vuAustralien unEuropa zämme. Bis uf dTrope git s alliKlimazone.
Vu Weschte no Oschte goht Russland iber e Gsamgtlengi vu 9000 Kilometer, vu 19° eschtliger bis 169° weschtliger Lenig iber zwee Kontinänt. Z Europa lige 25 Brozänt vu dr Landflechi, z Asie 75 Brozänt. Vu Side no Norde isch d Uusdehnig bis zue 4000 Kilometer, vum 41. bis zum 81. Grad nerdliger Braiti.
Uf em Biet vu Russland het s e baar vu dr lengschte Fliss un dr eltscht un diefscht Binnesee vu dr Wält (Baikalsee).
Russland het näbe drVolksrepublik China mit 14 di grescht Aazahl vu Nochberstaate mit ere gmainsame Gränze. D Gsamtlengi vu dr Landesgränze lyt bi 20.017 Kilometer. Russland gränzt derzue au an fimf Meer, d Kischtelinie umfasst doderby 37.653 km.
S russisch Chärnland gränzt an d StaateNorwege (196 km) unFinnland (1340 km), derno chunnt e churze Kischtestraife zur drOschtsee. Derzue dailt si Russland e Gränze mit dr baltische LänderEschtland (334 km) unLettland (217 km), derno mitWyssrussland (959 km) un drUkraine (1576 km, ohni Landesgränze vu dr Krim). SSchwarz Meer drännt di europäische Gränze vu Russland vu dr asiatische. ImKaukasus gränzeGeorgie (723 km) unAserbaidschan (284 km) aa. Noch eme Kischtestraife amKaspische Meer chunnt e langi gmainsami Gränze zueKasachstan (6846 km). ZOschtasie gränzt Russland zum erschte Mol an d Volksrepublik China (rund 40 km) un derno an dMongolei (3485 km). Derno git s zum zwaite Mol e Gränzabschnitt zue China (3605 km). MitNordkorea (19 km) het s di letscht Landverbindig zuen eme andere Staat.
Derno cheme d Kischtelinie zumJapanische Meer, emOchotskische Meer, zumPazifische Ozean un zue drBeringsee. Iber di nume 85 km schmal un 30 bis 50 Meter diefBeringstroß isch im usserschte Oschte vuAlaska drännt. Di russisch Groß Diomedes-Insle lyt nume vier km ewäg vu dr US-amerikanische Chlaine Diomedes-Insle. Dr gsamt nerdli Dail vum Land gränzt an drArktisch Ozean. Dert lige verschideni Insle, wu zue Russland ghere, am nerdligschte sFranz-Josef-Land.
Näb em Chärnland ghert au no neExklave zue Russland, dr nerdlig Dail vum ehmoligeOschtpreuße, di hitig Oblast Kaliningrad. Des Biet gränzt anLitaue (227 km) unPole (206 km) un isch dodermit vollständig vuEU-Länder umgee.
Russland isch in nyynZytzonen yydailt (vuUTC+3 bisUTC+12), doderby giltet syter anne 2011 im ganze Land s ganz Johr dSummerzyt.
Großlandschaften un wichtigschti Fliss z SibirieMittelrussische Landruggen in dr Oschteuropäische Ebeni, bi SaraiskLandschaftsbild in dr Oblast Belgorod
Russland umfasst e Vilzahl vu unterschidlige Naturryym, wu seli verschidenartigi Nutzigen ufwyse. Geografisch glideret si Russland in dr Hauptsach in die acht Großlandschafte (in Wescht-Oscht-Richtig):
DiOschteuropäisch Ebeni nimmt dr grescht Dail vum europäische Russland yy. Si bstoht us wyte Niderige, wu vu schwach gliderete Rugge unterbroche wäre. Nume wenig Hebige sin hecher wie 300 Meter. ZKarelien un uf drHalbinsle Kola, wu geologisch zumBaltische Schild ghere, isch s Relief im Norde differänzierter. Dert gehn d Chibine uf dr zäntrale Kola-Halbinsle bis uf 1191 Meter uffe. Im Side goht s Oschteuropäisch Diefland in dr unter em Meeresspiegel gläge Kaspische Sank iber. In dr letschteYyszyt sin e Chette vuÄndmoränen entstande, wu vum Gränzbiet zue Wyssrussland uus no Oschte un nerdli vu Moskau zue dr arktische Kischte weschtli vum Fluss Petschor verlauft. D Region nerdli dervu bstoht us e Huffe See un Sumpf.
Eschtli vum Uralgebirg setzt sich bis zumJenissei di wyt gspannt Ebeni imWeschtsibirische Diefland furt. In däm zimli flache Biet het s großi Sumpflandschafte.
SNordsibirisch Diefland schließt si nerdli vum Mittelsibirische Bärgland aa, wu no Norde bis zue dr Taimyr-Halbinsle bis sidli vumArktischen Ozean aastygt.
Eschtli vumJenissei lyt bis zue drLena s welligMittelsibirisch Bärgland mit durschnittlige Hechine zwische 500 un 700 Meter. Im Nordweschte vu däre Region lyt s Putoranagebirg, wu uf e maximali Hechi vu 1701 Meter chunnt. Fliss brege s Gstalt vu dr Landschaft, an e Dail Stelle hän si diefiCanyon yygschnitte.
Im Side vu Mittel- un Oschtsibirie setze sich wyteri Gebirgszig furt im Oschte zues bis zum Pazifische Ozean (Sidsibirischi Gebirg). Doderzue ghere Altai, Sajangebirg, Jablonowygebirg, Stanowoigebirg un Dschugdschur.
DiMitteljakutisch Niderig umfasst vor allem d Unterlaufsdäler vu Lena un Wiljui, aber au s unter Aldandal. D Niderig mit eppe 1 Million km² wird im Weschte vum Mittelsibirische Bärgland begränzt un im Oschte vum Oschtsibirische Bärgland.
Eschtli vu Lena un Aldan schließt si sOschtsibirisch Bärgland aa, wu us verzwygte Gebirgschette bstoht. Di hechere Gebirg in däre Region, wie s Werchojansker Gebirg, s Tscherskigebirg un s Kolymagebirg, cheme uf Hechine zwische 2300 un 3200 Meter. Uf dr Halbinsle Kamtschatka git s eppe 160 Vulkan. Di vulkanisch Gebirgschette vu Kamtschatka setzt si im Siden uf d Kurile furt. Dert git s rund 100 Vulkan.
Sidlich vu drOschtsibirische See lyt s wytlaifigOschtsibirisch Diefland, wu uusschließli nerdli vum Polarkrais lyt. D Landschaft umfasst d Unterlaif vu dr Fliss Jana, Indigirka un Kolyma. Dr weschtli Dail isch s Jana-Indigirka-Diefland, dr eschtli s Kolyma-Diefland. Im Weschte, Siden un Oschte gränzt s Oschtsibirisch Diefland an s Oschtsibirisch Bärgland.
Mit 120.000 Fliss un fascht zwoo Millione See isch Russland seli wasserrych. Dr Waldgirtel, wu zwai Drittel vu dr Flechi yynimmt, wirkt zämme mit em Niderschlagsiberschuss as risige Wasserspycher, wu ne ganzNetz an Wasserlaif spyst. Dr Nurdrussisch Landrugge as sy Verlengerig geg dr Ural bildet d Wasserschaide zwisch em Wolgabecki un emWysse Meer bzw. dr Barentssee im Norde. Wäge dä git s kaini Wasserwäg, wu di nerdlige mit dr sidlige Randmeer verbinden.
Im europäische Dail vu Russland isch dr wichtigscht Fluss dWolga. Si isch dr lengscht Fluss vu Europas un verlauft uusschließli z Russland. Zämme mit ihre beede Näbefliss Kama un Oka duet si ne große Dail vu dr Oschteuropäische Ebeni no 3534 Kilometer zum Kaspischen Meer im Sidoschten entwässere. As Wasserwäg isch d Wolga bsundersch wichtig, wel si Nordeuropa mitZäntralasie verbindet. E große Bedytig fir di slawische Staate het drDnepr (auchDnjepr gnännt). Dr Strom entstoht weschtli vu Moskau un fließt derno dur Wyssrussland un d Ukraine, wun er in s Schwarz Meer mindet. Iber dr Dnepr-Bug-Kanal isch er mit dr polnische Fliss Bug, Weichsel un Memel verbunde, was dr Dnepr zuen ere wichtige Wasserstroß macht.
Di lengschte Fliss vu Russland lige zSibirien un i färneschtlige Russland. DrOb entspringt im sidsibirische Altai un mindet in sNordpolarmeer. Dr 3680 Kilometer lang Fluss bildet – zämme mit em Irtysch – s lengscht Flusssischtem vu Asie mit ere Gsamtlengi vu 5642 Kilometer. Dr fimftlengscht Fluss, drJenissei, fließt us dr Mongolei no Norde dur Oschtsibirien un mindet au in s Nordpolarmeer. Sy Hauptzuefluss, d Angara, isch dr ainzig Abfluss vum Baikalsee. Dr Jenissei fiert em Nordpolarmeer alljohr iber 620 Kubikkilometer Wasser zue. Dodermit verzaichnet er di hegscht Durflussmängi vu allne russische Fliss. Di rund 4400 Kilometer langLena entspringt nume 5 Kilometer vum Baikalsee wyt ewäg. Si fließt zerscht in nordeschtligi Richtig, biegt noch em Yyminde vum Aldan no Norden ab un mindet in eme uusdehnte Delta in dLaptewsee, e Näbemeer vum Nordpolarmeer. Anderi wichtigi Fliss, wu in s Nordpolarmeer minde, sin d Petschora, di Nerdli Dwina, d Kolyma un d Indigirka.
S zwaitgreescht Flusssischtem bstoht us Amur, Schilka un Onon. S het e Gsamtlengi vu eppe 4400 Kilometer un fiert vum Norde vu dr Mongolei in eschtliger Richtig an dr chinesische Gränze lang zue dr Pazifikkischte. Amur un Anadyr sin di greeschte Fliss, wu in drPazifisch Ozean fließe. E Huffen anderi Strem sin as Verchehrswäg un as Energyquälle wichtig oder dienen in druckene Regionen fir d Bewesserig. Wichtig isch doderby drDon, wu im bevelkerigsryche oschteuropäische Diefland lyt un no Siden in sAsowsche Meer entwässeret. Anderi wichtigi Fliss sin d Moskwa, d Selenga, dr Tobol, di Stainig Tunguska, di Unter Tunguska, dr Ural un dr Ussuri.
Z Russland git s, bsundersch im emol verglätscherete nordweschtlige Dail vum Land, e Huffe natyrligi See. SKaspisch Meer isch mit 386.400 Quadratkilometer dr wältgreescht Binnesee. Dr Seespiegel vum Salzwassersee lyt uugfehr 28 Meter unterhalb vum Meeresnivoo. Wel s Kaspisch Meer kai Abfluss het, cha s Wasser nume dur Verdunschtig verlore goh, doderdur chunnt s bi däm druckene Klima zuen ere Uuskrischtallisazion vu Salz. Dr Baikalsee het as eltschte Sießwassersee ne Diefi vu 1642 Meter, dodermit isch er au s diefscht Sießwasserreservoir uf dr Wält (ca. e Fimftel vu allne Sießwasserreserve). Anderi wichtigi un großi See sin dr Ladogasee (dr greescht Binnesee z Europa), dr Onegasee un dr Taimyrsee. Si sin Dail vu dr Karelische Seeblatte im Nordweschte vu Russland.
Rund 40 Brozänt vu dr Flechi vu Russland isch vu Gebirg iberzoge. Doderby bildet drUral (hegschte Gipfel: Narodnaja, 1895 m) d Drännlinie zwisch em europäischen un asiatische Dail vum Land. Eschtli vum Ural lyt s Weschtsibirisch Diefland. Sideschtli an des schließt si s Mittelsibirisch Bärgland aa, wu d Gebirg Sajan (Munku Sardyk, 3491 m) un s hegscht Gebirg vu Sibirie, dr Altai (Belucha, 4506 m), im russisch-kasachisch-chinesisch-mongolische Grenzbiet derzue ghere. Eschtli vu dr Lena chunnt s Oschtsibirisch Bärgland, wu verschideni Gebirschette derzue ghere, wie s Werchojansker Gebirg (2389 m z Orlugan) un s Tscherskigebirg (Pobeda, 3003 m). D Halbinsle Kamtschatka isch bregt dur ihri 160 Vulkan, wu bis zue 4750 m hoch sin.
Dr hegscht Bärg z Russland isch drElbrus (5642 Meter) imKaukasus. Derno cheme dr Kasbek im Kaukasus mit 5047 Meter un dr Kljutschewskaja Sopka mit 4750 Meter uf Kamtschatka.
Anderi Gebirg z Russland sin: Baikalgebirg, Chibine, Kolymagebirg, Putoranagebirg, Stanowoigebirg, Stanowoihochland, Tannu-ola-Gebirg.
Russland het en uusbregt Naturschutzsischtem mit ere lange Dradition. Zue dr klassische russische Schutzbietskategorie wie dr sträng gschitzte Sapowedniki oder dr Sakasniki si syt dr 1980er Johr d no internazionale Kriterien yygrichtete Nationalpark un anderi international Schutzbietsklasse chuu. Russland het vu dr Flechi här ais vu dr greschte Schutzbietssischtem vu dr Wält.
Sapowedniki (sträng gschitzt Biet), di wichtigscht national Schutzbietskategory z Russland, wu international zue dr hegschte Schutzbietskategory ghert. In ihne derf s gar kai Nutzig un Beyyflussig dur Mänsche gee. Fir Bsuecher sin d Chärnzone vun eme Sapowednik verbote, fir Wisseschaftler git s gwissi Uusnahme. Zurzyt git s 100 vu däne Totalreservat z Russland, wu insgsamt 27.000 Quadratkilometer umfasse.
Sakasniki (Wildschutzbiete): Doderby handlet s si um Biet, wu bis zue 6000 km² Flechi umfasse un wu s Bschränkige fir di wirtschaftli Nutzig git. Si dienen as Landschaftsreservat em Schutz un dr Regeneration vu natyrlige Ekosischtem, em Schutz vu sältene Dier- un Bflanzenarte, vu Fossiliefundstellen oder au em Schutz vu hydrologisch bzw. geologisch wichtige Biet. Insgsamt het s rund 3000 Sakasniki z Russland mit ere Gsamtflichi vu eppe 78.000 km².
Nationalpark: Ersch syt aafangs 1980er Johr git s z Russland au in andere Länder scho lenger bekannte Schutzbietskategory vu dr Nationalpark. Die hän e gringere Schutzstatus wie d Sapowedniki un diene näb em Schutz vu Natur- un Kulturschätz au dr Forschig un Bildig un au em kontrollierte Turismus. zurzyt git s 35 Nationalpark z Russland, wu isngsamt 90.000 km² umfasse.
Naturpark: Si sin e relativ neii Schutzkategory un diene näb em Naturschutz au dr Erholig.
Naturerb: Anne 1972 isch dKonvention zum Schutz vum Kultur- un Naturerb vu dr Wält verabschidet wore, Russland isch däre 1988 bydrätte. As Naturerb gälten ainzigartigi physikalischi, biologischi un geologischi Formationen oder Biet, wu fir d Wisseschaft oder wäg ihre Scheni e große Wärt hän, un Läbesryym vu bedrohte Dier- un Pflanzenarte. Bishär sin die Biet vu drUNESCO as Naturerbe anerkännt wore:
Alli Vegetationszonen uf ai Blick: Yysschild un Glätscher Cheltiwieschti Flächten- un Mieschtundra Zwärghurscht- un Mattetundra Bärgtundra, alpini Matten un Haide Laubholz-Waldtundra un boreali Aue Nodleholz-Waldtundra Immergriene boreale Nodlewald Summergriene boreale Nodlewald Gmischti Waldsteppe Laub- un Nodlemischwälder Gmäßigti Laub- un Auenälder Grassteppen un Salzmatte Hurscht- un Druckesteppe Winterchalti Halbwieschtine Winterchalti Wieschtine Riedsimpf u. fluetendi Wasserpflanze
Großi Dail vum Land sin vum Kontinentalklima mit haißeSummer un seli chalteWinter bregt. Umso wyter mer in Richtig Oschte chunnt, umso dytliger gspyrt mer d Tämperature zue dr verschidene Johreszyte, des haißt, dr Summer isch extrem haiß un d Tämperaturen in dr Wintermonet yyschalt. Chum en ander Land bietet sonigi Tämperaturunterschid wie Russland. Di sidli Helfti vum Färne Oschte het e Monsunklima. Di durschnittlige Jännertämperature lige mit Uusnahm vu dr Schwarzmeerkischte iberall unter em Gfrierpunkt. Z Oschtsibirie sinke si bis uf −35 bis −60 °C ab, sin wäg dr zamischt arg nidere Luftfychtigkait aber lychter zum Uushalte. D Summertämperature sin seli unterschidli. D Durschnittstämperaturen im hoche Norde lige bi +1 bis +2 °C, in dr Halbsteppen un Steppebiet vum Side dergege bi +24 bis +25 °C.
DKlima-,Vegetations- un Ekozone verlaufe z Russland im große un ganze parallel zue dr Braitegrad, wäge däm git s tipischi Nord-Sid-Abfolg:
ImNerdligen Yysmeer herrscht e Cheltiwieschti, wu läbesfyndlig isch. Des bedrifft vor allem dr nerdli Dail vu dr Taimyrhalbinsle un d Insle im Norde dervu. S herrscht en uusbreggt Yysklima, wu s fascht kaini Pflanze git. In däre Zone het s nume wenig ständigi Sidlige. D Durschnittstämperature styge nuem fir drei Monet knapp iber dr Gfrierpunkt un in dr cheltschte Monet Jänner un Februar gehn si bis uf −30 °C abe. Di jehrlige Niderschlagsmängine in Form vu Schnee styge sälten iber 250 Millimeter.
Vum nerdligschte Eurasische Feschtland uus schließt si d Tunndra aa, ne baumlose un dur Permafroscht gchännzaichnete Landschaftsgirtel, wu ne Nord-Sid-Uusdehnig zwische 200 un 800 Kilometer ufwyst un bis eppe zumPolarkrais, im Mittelsibirische Bärgland bis 70° nerdliger Braiti goht. D Kischtelandschaft im Norden isch mit Uusnahm vu dr Bucht um s Wyys Meer vu dr Tundra bregt. D Summer sin dert z churz un z chiel, ass si Wald chennt uusbilde. D Durschnittstämperature lige nume vier bis fimf Monet im Johr iber em Gfrierpunkt, doderby wyse di werschmte Monet in dr Randbiet e Mittel iber 10 °C uf. Wäge däm daut dr Boden im Summer nume an dr Oberflechi uf, d Niderschleg staue si derno uf em gfrorene Unterboden un d Tundra verwandelt si im Summer in e Meer vu Simpf un Moos mit ere Vegetation us Flächte, Greser un Zwärgshirscht. Landwirtschaft isch nit megli, nume di yyhaimische Rendiernomade finde dert ihre Uuschuu. Wäge däm git s dert nume wenig Sidlige. Wyter im Side vu däre Chelitsteppe wachse zerscht ainzelni Rotdanne, derno bilde si zämme mit Moor-Birken un Zitter-Bappele di vu Simpf dursetzt Waldtumdra, bis d Landschaft derno allmee in d Waldzone ibergoht.
Taiga bi Krasnojarsk
Die 1000 bis 2000 Kilometer brait Zone verlauft an dr Linie St. Petersburg–Ufa–Irkutsk–Sachalin lang un bildet d Taiga, di boreal Zone. Dää boreal Nodlewald ziet si dur ganz Nordeurasie. Z Nordoschteuropa wird si dominiert vu Rotdanne, z Karelie vu Fohre. Verainzelt het s Birke. Z Sibirie wird d Taiga dominiert vu Sibirische Lärche, Rotdanne un Arve. Zum Side zues het s derno allme Fohre un au scho di erschte Laubbaim wie d Winder-Linde. No wyter im Side chunnt im europäische Russland e Mischwaldgirtel. Wäg dr gringe Fruchbarkait vum Bode un dr Artenarmuet vu dr Vegetation git s in dr Taiga fascht kai Landwirtschaft. Die boreal Waldzone isch dur e kontinäntal Klima bregt mit eme stark Tämperaturgfäll zwische haiße Summer un chalte Winter. Di mittler Johrestämperatur nimmt vum Weschte no Oschte dytlig ab. Z Pskow lyt si no bi 5,1 °C, sinkt aber bis zum Ural af 2,3 °C ab un chunnt im weschtsibirische Tomsk nume no uf 0,1 °C. Im oschtsibirische Jakutsk lyt si derno bi −10 °C. Di nidere Johresmittel sin zruckzfiere uf di lange un seli chalte Winter z Sibirie. Dergege entspräche di durschnittlige Summertämperaturen emmitteleuropäische Mittel.
Waldsteppe im AltaiBlick uf Sotschi am Schwarzen Meer in dr subtropische Hertlaubwaldzone
In dr vu chielgmäßigtem Klima beherrschte Biet, wu ssi sidli vu dr Taiga aaschließe, wachst summergriene Laub- un Mischwald. Die Zone verlauft im europäische Russland im Dreieck St. Petersburg–Odessa–Ufa, z Weschtsibire in eme Straife vu Tscheljabinsk bis Krasnojarsk un im Amur-Biet. D Mischwaldzone verlauft dodermit vu dr mittlere Karpaten un vu dr baltische Kischte bis an dr Sidural in eme Dreieck, wu si no Oschte verlingt. D Vegetation bstoht primär us Rotdanne, Fohre un Aiche. wyter im Side goht si in e raine Laubwald iber. Laithelzer bilde dert d Aiche un in dr Weschtukraine d Bueche un d Hagebueche. Fohre wachse, wie au im Mischwaldberaich, vor allem in sandige Sank wie im Pripjetbecki. Eschtli vum Ural git s us klimatisch Grind kai Mischwald. Statt gehn z Weschtsibirie Birkehain diräkt in d Waldsteppe iber. Dr Mischwald dritt derno wider im Förne Oschten uf. D Mischwaldzone bietet fir d Landwirtschaft im Allgmaine ne akzeptabli, d Laubwaldzone gueti Bedingige.
Wyter sidli chunnt e Steppegirtel, wu am Unterlauf vu Don unWolga,Nordkaukasus, Kaspische Sank un Tuwa verlauft. Dr Steppegirtel unterglideret si im Norde in d Waldsteppe un im Siden in di aigetli Steppe. Dr Wald lest si vu Norde no Side in Inslen uf un verschwindet schließli fascht ganz. Des hangt zämme mit dr Niderschleg, wu no Side abnämme, un dr all hechere Verdunschtig. Usser in Flussdäler oder in Sank mit ginschtige Grundwasserverhältnis ängt s Wasser, wu im Lessbode gspycheret isch, nimi uus fir Laubbaim. Wäge däm bilden in dr Waldsteppe Matte, in dr aigetlige Steppe vor allem mit Fädergras d Vegetation. Dr Steppegirtel isch wäg dr fruchtbare Schwarzgrundschicht ideal fir dr Fruchtaaböu.
An drSchwarzmeerkischte zwische Noworossijsk un Sotschi chunnt e Hertlaubwaldzone. An dr Schwarzmeerkischte herrschen im Durschnitt um 20 Grad Celsius. Dää subtropisch Dail vu Russland isch bregt vu dichte Wälder.
Z Russland het s no Kanada di greschte no verblibene nordische Wildnisregione. NoGlobal Forest Watch sin rund 26 Brozänt vu dr Wälder no intakti Urwälder. Si lige zum allergreschte Dail z Sibirie. Im europäische Dail hän no 9 Brozänt vu dr Wälder dää Status.[3]
Dr altoschtslawisch Name fir s Biet vumslawisch bewohnte Dail vum europäische Russland, vu Wyssrussland un dr Ukraine ischRus gsii, uf GriechischRossia. Uf die Form goht dr hitig russisch LandesnameRossija zrugg. Di freischt Gschicht vum europäische Russland isch im Norde bregt vufinno-ugrische Velker unBalte, im Side vu drindogermanische Steppevelker vumKurganvolk, drKimmerier,Skythe,Sarmaten unAlane. Speter sin do noGrieche,Gote,Hunnen unAware derzue chuu. In d Mitti, zwische Dnepr un Bug, sin slawischi Velker chuu, wu ab em 6. Johrhundert aagfange hän si au no Norden un Oschten uuszdehne.
Ab em 8. Johrhundert sinskandinavischiWikinger uf dr oschteuropäische Fliss gfahre un hän si mit dr slawische Bevelkerigsmeehait vermischlet. Die auWaräger oderRus gnännte Chriegerchauflyt sin wichtig gsii bi dr Grindig vum erschte oschtslawische Staat gsii, drKiewer Rus mit Zäntre zKiew un z Nowgorod. Im sidlige Steppebiet un an dr Wolga sin dergege Rych vu dr Turkvelker vu drChasaren un Wolgabulgaren entstande, wu vu Asie här chuu sin un wu mit dr Rus Handel dribe, aber Chrieg gfiert hän. Intänsivi Kontakt mit emByzantinische Rych hän schließlig ab 988 zue dr orthodoxe Christianisierig vu dr Kiewer Rus gfiert.
Wäg em uuginschtige Senioratsprinzip bi dr Regelig vu dr Erbfolg isch d Kiewer Rus ab em 12. Johrhundert ussenandergheit, des het s dr Mongole, wu ab 1223 yygfalle sin, lycht gmacht, di verstrittene russische Firschtedimer z unterwärfe. Mit dr Mongoleherrschaft ischOschteuropa vu 1240 bis zue dr Mitti vum 14. Johrhundert in en Ibergangsphase yydrätte, wu „dunkel“ Zytalter gnännt wird.[4] Di russisch Nationalhistoriografy bewärtet die Zyt as negativ. Di mongolisch Främdherrschaft het fir zwai Johrhundert zuen eme Abbruch vu dr Beziehige zum Weschte gfiert un het d Abchapselig vum orthodoxe Russland gferderet.[5] Die Abchapselig het in dr negschte Jhrhundert zuen ere Phaseverschiebig im Verglych zue dr weschteuropäischen Entwicklig gfiert. Di russische Firschtedimer sin im Machtberaich vu drGuldine Horde gläge, hän aber e gwissi inneri Autonomy bhalte. Derwylscht hän di russische Firschtedimer im Norden un Weschten Aagriff vu Schweden, Ordesritter un Litauer mießen abwehre. Unter dr versplittereten un verfyndete russische Firschtedimer isch s aafangs chlai un uuwichtig Firschtedum Moskau all sterker wore. Unter em Dmitri Donskoi, wu verschideni russischi Firschtedimer het chennen aine, het s anne 1380 e wichtige Siig iber d Guldi Horde in dr Schlacht uf em Schnäpfefäld gee.
Dr Moskauer GroßfirschtIwan dr Groß het d Mongoleherrschaft glest un isch de facto zum Begrinder vun eme zäntralisierte russische Staat wore, indäm er Schritt fir Schritt di russische Länder „yygsammlet“ het, dodrunter au d Republik Nowgorod. Sy Titel „Herrscher vu dr ganze Rus“ het au dr Aaspruch uf dr weschtli Dail vu dr Rus uusdruckt, wu im 14. Johrhundert unter dr Herrschaft vumGroßfirschtedum Litaue gstande isch. Des het vum 14. bis zum 17. Johrhundert mit Polen un Litaue zue lange Chrieg gfiert (Russisch-Litauischi Chrieg). Unter em Iwan em Großen isch di russisch Gsetzgebig reformiert un dr Großdail vum hitige MoaskauerKreml böue wore. Sy ÄnkelIwan IV. het si anne 1547 zum erschteZar chrene loo. Unter dr Herrschaft vum Iwan IV. het no dr Yynahm vu drTatarenhauptstadt Kasan au d Eroberig vu Sibirien aagfange, wu russischiKosake zum erschte Mol im 17. Johrhundert bis an drPazifik brocht het.
An dr Wändi zum 18. Johrhundert het dr ZarPeter dr Groß s in dr alte Strukture erstarrt Zaredum Russland ufgmacht fir weschteuropäischi Yyfliss un het Wisseschaft un Kultur gferderet. Anne 1703 het er d StadtSankt Petersburg grindet, wu s Simbol fir dr russisch Furtschritt un ab 1712 di nei Hauptstadt woren isch. Mit em Siig gege Schweden im Große Nordische Chrieg, wu iber 20 Johr gangen isch, het d Russland no iber 150 Johr vu dr Ussenandersetzig mit Schwede d Vormachtstellig imOschtseeruum iberchuu. Russland het dodermit d Position vu Schweden as nordischiGroßmacht z Europa ibernuu. Zum dr nei Status im diplomatische Rang unterstryche het dr Zar Peter s Russische Zaredum in „Russischs Chaiserrych“ (russisch(Все-)Росси́йская импе́рия,(Wse-)Rossijskaja imperija) umnänne loo un het dr Monarchetitel offiziäll vu „Zar“ in „Chaiser“ (russischИмператор,Imperator) gänderet.
DKatharina di Groß het d Expansionsbolitik vum Peter wytergfiert. Unter ihre Regierig isch sKrimchanat („Neirussland“) eroberet wore. Dur di drei Dailige vu Pole isch d Weschtgränz vu Russland wyt no Mitteleurop fiirigschirgt wore. Anne 1812 sin d Druppe vumNapoleon z Russland yygfalle un hän Moskau eroberet, sin schließlig aber vernichtend gschlaa wore. Des isch dr Uftakt gsii zue drBefreiigschrieg, wu russischi Druppe mit ihre Verbindete (Preuße, Eschtrych, Verainigts Chenigrych un anderi) dr Napoleon ändgiltig bsiigt un zue dr Abdankig zwunge hän. DrAlexander I. isch as „Befreier vu Europa“ z Paris yyzoge. Noch emWiener Kongress 1814/15 het Russland e dominierendi Roll uf em europäische Feschtland iberchuu, wu bis zumKrimchrieg 1853–56 gangen isch. Wäg dr feschtgfahrene gsellschaftlige Strukture wie dr Autokraty un drLyybaigeschaft het s agrarisch bregt Rych aber all weniger chenne Schritt halte mit dr Induschtrystaate, wu si rasant entwicklet hän. Dr verlore Krimchrieg gege d Weschtmächt het di innere Schwechine vum Rych uffeglait un dr Aastupf gee zuen ere Phase vu innere Reforme. Die hän zuen ere schnällere wirtschaftligen Entwicklig gfiert, s Land isch aber als furt vu inneren Uurueje destabilisiert wore, wel di bolitische Veränderige nit wyt gnue gangen un großi Dail vu dr Bevelkerig uusgchlammeret wore sin. Dr „Weschtler“, wu ne Ibernahm vu weschteuropäische Läbesformen un bolitische Inschtitutione propagiert gha hän, sin aber di nationalromantisch bregte „Russophile“ oder „Slawophile“ vis-à-vis gstande, wu ne aigene, spezifisch russischenWäg in d Modärni gforderet gha hän un di pauschal Ibernahm vu weschtlige Wärt ganz oder zum große Dail abglähnt gha hän.
In dr große Stedt isch um d Johrhundertwändi ne Induschtryproletariat entstande, aber waidli au ne burgerligi Mittelschicht. Die het ihren Aadail an dr Verfiegig iber d Staatsyynahmen un d Mitverantwortig fir di effetligen Aaglägehaite gforderte. Di Aagherige vu dr Mittelschicht hän aber kai gmainsam bolitisch Bewusstsyy ghaa. Unter bolitischer Freihait hän si d Freihait vu dr materiellen Entfaltig un e grächti Bstyyrig verstande, kai moralisch Ziil.[6] D Mittelschicht het si au no lang vu dr utopischen Entwirf vu dr Intelligenzija laite loo. S het aber kai Aabassig vu dr Verfassigswirkligkait vum Staat gee, wu d Mittelschicht sterke yybunde hätt. Statt däm isch dr Terror wider ufgflammt. D Niderlag imRussisch-Japanische Chrieg het am Änd zue drRussische Revolution vu 1905 gfiert. Dr ZarNikolaus II. het aber kaini grundlegende Reforme wellen yylaite. S im großen un ganze funktionslos Barlemänt, d Duma, wun er 1905 het mieße gnähmige, het er anne 1907 wider uflese loo.
dr Ronald Reagan un dr Michail Gorbatschow unterzaichne dr INF-Abrischtigsverdrag (1987)
Wu anne Jahre 1914 drErscht Weltchrieg uusbrochen isch, het s z Russland e partiotischi Wälle gee. D Erfolg am Aafang, vor allem gegenEschtrych-Ungarn un sOsmanisch Rych, sin abl abglest wore vun eme Stelligschrieg, bis anne 1917 d Moral vu dr russische Soldate noogloo het un d Front zämmebrochen isch. D Uuzfridehait vu dr Bevelkerig un di droschtlos Versorgigslag hän in dr HauptstadtPetrograd zue Demonschtratione vu dr Arbaiter un Buure gfiert. No dr bluetige Niderschlaagig vu dr Demonschtrante hän die dr Winterpalascht gstirmt un dr Chaiser isch zum Andanke zwunge wore. E Doppelregierig vun ere provisorische Burgerregierig un dr Arbaitersowjet isch an d Macht chuu. Däre republikanische Herrschaft het churz derno d Oktoberrevolution en Änd gmacht, wu vumLenin, emLeo Trotzki un dr Bolschewiki initiiert woren isch.
Us em Burgerchrieg zwische dr „Roten“ un dr „Wysse“, wu no dr Oktoberrevolution chuu isch, sin d Kommunischten as Siiger fiirigange. Di drei baltische Staaten Eschtland, Lettland un Litaue, un au Finnland, sin dergege dur Abwehr vu drRote Armee bzw. dur lengeri Burgerchrieg unabhängig wore vu Russland. Im Lauf vum Burgerchrieg un em polnisch-russische Chrieg het Russland 1920 Dail vu Wyssrussland un dr Ukraine an Pole verlore. Anne 1921 isch derno diRussisch Sozialistisch Federativ Sowjetrepublik (RSFSR) uusgruefe wore.
Am 30. Dezämber 1922 isch dr Zämmeschluss vu dr sowjetische Sozialistische Republike zue drSowjetunion bschlossen un e staatli kontrolliert Wirtschaftspbolitik uusgruefe wore. D Sowjet sin as Aigedimer vu Boden un Produktionsmitteln verchindet wore. Em Lenin sy Dod am 21. Jänner 1924 het zuen eme verbitterete Noofolgkampf gfiert, wu si drJosef Stalin gege drLeo Trotzki duregsetzt het. Dr Stalin het sy Macht dur geziilte Terror („Stalinismus“) gfeschtigt. Syter anne1928 isch di staatli Wirtschaft em Fimfjohresblan unterworfe wore, wu d Induschtrialisierig un dr Uusböu vu dr Infrastruktur, speziäll im asiatische Dail vum Land, firschidribbe un d Landwirtschaft kollektiviert het.
Im Augschte 1939 het d Sowjetunion e Nitaagriffspakt mitDytschland gschlosse, wu in eme ghaime zuesatzprotokoll au d Ufdailig vu Oschteuropa zwwische dr bode Barteie ufgnuu het. Des het emHitler Aafangs Septämber 1939 dr blant Aagriffschrieg gege Pole megli gmacht, wu mit eme sowjetischen Aagriff gege Oschtpole Mitti Septämber abgstimmt gsii isch. Im Winterchrieg het d Sowjetunion Finnland iberfallen un het chlaineri Biet vum Land gwunne. Anne 1940 sinLitaue,Lettland unEschtland bsetzt wore. Noch em Iberfall vum Dytsch Rych am 22. Juni 1941 isch s Land dr Anti-Hitler-Koalition byydrätte.In dr erschte Chriegsmonet het di Rot Armee Millione vu Soldate verlore, un großi Dail im Weschte vum Land sin verwieschtet wore. Im wytere Chreigsverlauf het si dr dytsche Druppe aber chenne schwäre Niderlage zuefiegen un het im Mai 1945Berlin eroberet. Noch em Chrieg het si d Sowjetunion e großen Yyfluss in dr NochberländerPole,Tschechoslowakei,Ungarn,Rumänie,Bulgarien,Albanien un in drDDR gsicheret. In däne Länder sin Hundertdöuserti vu sowjetische Soldate stationiert blibe. DrChalt Chrieg het bis anne 1989 d Weltbolitik dominiert.
No dr „Perestroika“, em vum sowjetische BresidäntMichail Gorbatschow yyglaitete Prozäss zum Umböu vum bolitischen un wirtschaftlige Sischte in dr Sowjetunion 1987, un „Glasnost“, dr au vum Gorbatschow yygfierte Bolitik vun ere greßere Transparänz un Uffeni vu dr Staatsfierig gegeniber dr Bevelkerig 1985, hän si Unabhängigkaitsbsträbige in dr ainzelne Unionsrepubliken entwicklet. Churz vor dr Unterzaichnig vun eme neie Unionsverdrag hän konservativi Kommunischte im Augschte 1991 gege dr Gorbatschowbutscht go d Unterzaichnig un mee Reforme verhindere. No däm misslungene Butschversuech hän dr russisch BresidäntBoris Jelzin un Verdrätter vu dr Sowjetrepublike d Uflesig vu dr UdSSR zum 31. Dezämber 1991 bschlosse.
dr Boris Jelzin un dr Bill Clinton 1995Wladimir Putin uf dr Münchner Sicherheitskonferenz 2007
Di Russische Federation iebt syt 1992 as greschti ehmoligi Sowjetrepublik (Russischi SFSR) di velkerrächtlige Rächt un Bflicht vu dr UdSSR uus.[7] In dr erschte Johr het s innebolitischi Konflikt iber dr wyter Kurs gee. In dr russische Verfassigskrise 1993 het dr Jelzin per Ukas dr Volksdeputiertekongräss un dr Oberscht Sowjet ufglest, wu gege syni uupopuläre neoliberale, Reformen gstimmt hän. Wu si rund 100 Abgordneti im Barlemäntsgebei (Wyss Huus) verbarrikadiert gha hän, het dr Jezin s Gebei stirme loo. Bi dr gwaltsame Niderschlagig vun eme anderen Ufstand gege ihn am 3. un 4. Oktober 1993 het s z Moskau 190 Doti gee. Im Dezämber het di russisch Bevelkerig in ere Volksabstimmig e neji Verfassig mit eme Zwoochammeresischtem un ere Bresidialverwaltig aagnuu.
Unter em Jelzin sin Dail vu dr Wirtschaft privatisiert[8] un demokratischi Reforme durgfiert wore. D Reforme hän aber ihre Ziil verfählt un hän zum Zämmebruch vu dr Induschtry, ere hoche Inflation un dr Verarmig vu braite Bevelkerigsschichte fgeirt. Derzue het si ne dinni Schicht vu Superryche mit großem Yyfluss uusebildet, wu Oligarche gnännt wäre. Bis 1998 isch s Land in d Zahligsuufähigkait mit dr Folg vun ere allgmaine bolitische Destabilisieri gschyferet. An dr Ränder vum Land hän regionali Unabhängigkaitsbewegige zue Machtkämpf in zahlryche Dailrepublike gfiert, vor allem z Tschetschenie. Im zweete Testscheniechrieg 1999/2000 hän russischi Druppe aber dr Großdail vu Tschetschenie wider unter ihri Kontroll brocht.
Di chaotische johr unter em Jelzin un di verlorene Wärtvorstellige noch em Zämmebruch vu dr Sowjetunion hän zuen ere Veruusicherig vu dr Mänsche gfiert, was si au in ere rapide Verschlächterig vu vil demografische un soziale Chännzahle (Geburtezahle, Stärberot, Kriminalitet, Alkoholismus etc.) zaigt het.
Dää Nidergang het ufghert mit dr nodnonige Verrbesserig vu dr wirtschaftligen un soziale Lag vum Land noch em Amtsaadritt vumWladimir Putin. Di hoche Raustoffbryys (El, Gas, Stahl), e Styyrreform un Kapitalruggfluss hän die Entwicklig gferderet. As Reaktion uf d Gaiselnahm z Beslan dur tschetschenischi Terrorischten im Septämber 2004 het dr Putin e grundlegende Umböu vum Staatswäsen yyglaitet, wu d Macht un Kontroll no sterker in dr Hand vum Bresidänt konzentriert het.
Noch em bolitische Umsturz in drUkraine im Februar 2014 isch s zue separatistische Bsträbige uf drKrim chuu. Am 11. Merz 2014 het s Barlemänt vu dr Krim d Unabhängigkait vu dr Ukraine verchindet un e Referändum iber dr Aaschluss an Russland durfiere loo. Am 18. Merz 2014 hän Russland un d Republik Krim e Verdrag iber d Yygliderig vu dr Krim in di Russisch Federation unterzaichnet. No dr Ratifizierig vum Verdrag dur d Duma un dr Federationsrot un no dr Erklerig vum russische Verfassigsgricht iber d Rächtmäßigkait vum Verdrag, het dr Wladimir Putin am 21. Merz 2014 s Gsetz zue dr Ufnahm vu dr Republik Krim in di Russisch Federation unterzaichnet. D Zuegherigkait vu dr Krim zue Russland wird nume vu wenig Staaten anerkännt.
Noch eme massive Druppeufmarsch vu russische Druppe an dr Gränze zue dr Ukraine un diplomatische Krisegspräch uf internationaler Ebeni im Februar 2022 het Russland am 21. Februar d «Unabhängigkait» vu dr ukrainische Provinze Luhansk un Donezk offiziäll anerkännt un am 24. Februar mit eme Aagríffschrieg gege d Ukraine aagfange.
Russland isch in 85 Federationssubjäkt glideret (mitsamt dr international nid anerchännte Yyornig vu drRepublik Krim unSewastopol asStadt mit federalem Rang) wu in nyyn Federeationskrais zämmegfasst sin.
Zue dr Federationssubjäkt ghere:
22 Republike
1 Autonomi Oblast (автономная область,Awtonomnaja oblast)
Volker Ullrich (Hrsg.):Russland und der Kaukasus. Reihe: Fischer Weltalmanach aktuell, 72303. Fischer, Frankfurt 2005ISBN 3-596-72303-5
Aktuälli Bolitik
Margareta Mommsen:Wer herrscht in Russland? Der Kreml und die Schatten der Macht. 2. durchg. und erw. Auflage, C.H. Beck, München 2004,ISBN 3-406-51118-X.
Dmitri Stachow, Lilia Shevtsova, Roland Götz, Jutta Scherrer, Eva-Maria Auch:Russland, Aus Politik und Zeitgeschichte, Beilage zur WochenzeitungDas Parlament. Bundeszentrale für politische Bildung, Bonn 2006 (PDF).
Gschicht
Christoph Schmidt:Russische Geschichte 1547–1917. 2. Auflage, Oldenbourg Wissenschaftsverlag, München 2009,ISBN 3-486-56704-7.
Carsten Goehrke:Russland. Eine Strukturgeschichte. Schöningh Verlag, Paderborn 2000,ISBN 978-3-506-76763-9.
Richard Pipes:Russland vor der Revolution. Staat und Gesellschaft im Zarenreich. München 1977.
Abraham Ascher:Geschichte Russlands. Magnus-Verlag, Essen 2005,ISBN 3-88400-432-8.
Tim Guldimann:Moral und Herrschaft in der Sowjetunion. Erlebnis und Theorie. Suhrkamp, Frankfurt a. M. 1984,ISBN 3-518-11240-6.
Andreas Kappeler:Russland als Vielvölkerreich. Entstehung, Geschichte, Zerfall. 2. durchgesehene Auflage, C.H. Beck, München 2003,ISBN 3-406-36472-1.
Andreas Kappeler:Russische Geschichte, 4. aktualisierte Auflage, C.H. Beck, München 2005,ISBN 3-406-47076-9.
Tanja Wagensohn:Russland nach dem Ende der Sowjetunion. Pustet, Regensburg 2001,ISBN 3-7917-1751-0
Soziology un Kultur
Norbert Franz (Hrsg.):Lexikon der russischen Kultur. Primus, Darmstadt 2002,ISBN 3-89678-413-7.
Orlando Figes:Nataschas Tanz. Eine Kulturgeschichte Russlands. Berlin Verlag, Berlin 2003,ISBN 3-8270-0487-X.
Dorothea Redepenning:Geschichte der russischen und sowjetischen Musik. Das 19. und 20. Jahrhundert in 2 Bänden. Laaber-Verlag, Laaber 1994,ISBN 978-3-89007-206-7.
↑Inhalt: Jörg Stadelbauer,Russlands Geografie. Landschaftszonen, Bodenschätze, Klimawandel und Bevölkerung; Stefan Plaggenburg,Das Erbe. Von der Sowjetunion zum neuen R.; Margareta Mommsen,Das politische System unter Jelzin. Ein Mix aus Demokratie, Oligarchie, Autokratie und Anarchie; Petra Stykow,Die autoritäre Konsolidierung des politischen Systems in der Ära Putin; Wladimir Gelman,Föderalismus, regionale Politik und kommunale Selbstverwaltung; Uwe Halbach,Brennpunkt Nordkaukasus; Angelika Nußberger,Rechtswesen und Rechtskultur; Cornelia Rabitz,Ohne Zensur und doch nicht frei. Russlands Medienlandschaft; Jens Siegert,Zivilgesellschaft; Dmitrij Trenin,Die Entwicklung der russischen „Westpolitik“ und ihre Lehren; Andrej Zagorskij,R. im postsowjetischen Raum; Sabine Fischer,R. und die Europäische Union, EU; Angela Stent,Die russisch-deutschen Beziehungen von 1992 bis 2008; Hannes Adomeit,Militär- und Sicherheitspolitik; Pekka Sukela,Die russische Wirtschaft von 1992 bis 2008. Entwicklungen und Herausforderungen; Ksenia Gonchar,Wettbewerbsfähigkeit und Innovationen in der russischen Industrie; Pleines,Energiewirtschaft und Energiepolitik; Peter Lindner,Die russische Landwirtschaft. Privatisierungs-Experiment mit offenem Ausgang; Schröder,Gesellschaft im Umbruch. Schichtung, demografische Entwicklung und soziale Ungleichheit; Jewgenij Gontmacher,Sozialpolitik. Entwicklungen und Perspektiven; Stefan Meister,Bildung und Wissenschaft; Lew Gudkow,Die politische Kultur des post-sowjetischen Russland im Spiegel seiner öffentlichen Meinung; Thomas Bremer,Die orthodoxe Kirche als gesellschaftlicher Faktor; Halbach,Islam in Russland; Elisabeth Cheauré,Frauen in Russland; Ulrich Schmid,Alltagskultur und Lebensstil. Statistische Daten auf S. 529–550.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vudere Version vum Artikel „Russland“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione ischdo z finde.
.jpg)
_-_colored.svg)
